ödemiş ne demek?

Ödemiş, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin doğusunda Kiraz ve Beydağ, batısında Bayındır ve Tire ilçeleri, kuzeyinde Manisa, güneyinde Aydın illeri bulunmaktadır. 2020 yılı nüfus verilerine göre toplam nüfusu 133.679'dir.

Kökenbilim

Ödemiş ilçesinin ismi hakkında pek çok görüş vardır. Kimi görüşlere göre Ödemiş (Yunanca: Οδεμήσιο) ismi Yunanca Eudaimos (Mutluluk) ya da Adamis (Ana Tanrıça) kelimelerinden gelmektedir. Fransız oryantalist Vital Cuinet'in V.La Turquie d’Asie eserine göre bölgenin ismi Teke Türkmenlerine bağlı Ötemiş oymağından gelmektedir¹. Ayrıca Refik Ahmet-Anadolu Türkmen Aşiretleri eserinde de bu görüş yer alır.²³

Coğrafya

Ödemiş Türkiye'nin batısında Ege Bölgesi'nde İzmir iline bağlı bir ilçedir. Ödemiş'in il merkezine uzaklığı 113 kilometredir. Denizden yüksekliği 123 metre olup en yüksek noktası 2157 metre ile Bozdağlar'dır. Yüzölçümü 1.019 km<sup>2</sup>'dir.⁴ İlçenin doğusunda Kiraz ve Beydağ, batısında Bayındır ve Tire ilçeleri, kuzeyinde Manisa ilinin Turgutlu ve Salihli ilçeleri, güneyinde Aydın ilinin Sultanhisar, Köşk ve Efeler ilçeleri bulunmaktadır. Ödemiş, İzmir ilinin Bergama'dan sonra en geniş yüzölçümüne sahip ilçesidir. Büyük bir kısmı ovalık olan arazinin ortasından Küçük Menderes Nehri akmaktadır. Gölcük Gölü ilçe topraklarında bulunur.

Bölge Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. İlçede yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağmurlu geçer. Bozdağlar ve Aydın Dağları'na kar yağar, nem oranı %64'tür. Ödemiş bitki örtüsü genelde makidir. Dağlarda meşe ağacı türleri, kestane menengiç ve kızılçam ağaçları yetişmektedir. Ovada ise ceviz, incir, kavak, fıstıkçamı, turunçgiller, zeytin ve meyve ağaçları yer almaktadır.

Nüfus

Ekonomi

Ödemiş'in ekonomisi tarıma dayalı olup ilçe yüzölçümünün %36'sı tarım arazisidir. 21 binden fazla aile tarımla uğraşmakta ve geçimini böylelikle sağlamaktadır. Başlıca tarım ürünleri patates, incir, zeytin, karpuz, susam, kestane, tütün, üzüm ve yaş sebzelerdir. Yöre verimli topraklara sahip olup, tarım arazilerinde bir yılda üç kere hasat yapılabilmektedir. 2004 verilerine göre Ödemiş'in tarımsal üretim değerinin ülke içindeki payı 0,70675'tir. Bu oranla tarımsal üretim değer sıralamasında ülke içinde 13. sırada yer almıştır.⁵ Ayrıca Bademli yöresi meyve fidanı yetiştiriciliği ve kiraz üretimi alanlarında Türkiye ekonomisinde büyük bir paya sahiptir. Ayrıca Ödemiş'te üretilen bir diğer önemli ürün ise Ödemiş Deri Tulum Peyniri'dir. Ege bölgesinde Deri Tulum Peyniri sadece Ödemiş'te yapılmaktadır.

İlçenin ilçe halkı tarafından "kompir" olarak nitelendirilen sarı renkli patatesi sadece Ege Bölgesi'nde değil tüm Türkiye pazarlarında görülebilen en meşhur tarım ürünüdür.

İlçenin hazır yemek kültürünün en meşhur örnekleri Ödemiş Kebabı, Ödemiş Sandviçi ve Töngül Pidesi'dir. Ev yemek kültüründe ise sebze ve et yemeklerine ilaveten birçok bölgede bilinmeyen ebegümeci, ısırgan, iğnelik, sarmaşık gibi çeşitli otlardan yapılan leziz ot kavurmaları mevcuttur.

Ödemiş'in sanayi yapısı da tarımsal hammaddelere dayalıdır. Ayrıca imalat sanayi içinde değerlendirilecek iş makineleri, çelik döküm, elektronik, süt ürünleri, plastik, ağaç ürünleri, zeytinyağı vb. fabrikalar ve işletmeleri bulunmaktadır. Sanayileşme yönünde özellikle son yıllarda önemli adımlar atılmaktadır.

Kültür

Türküler

Turistik yerler

Ödemiş ilçesinde bulunan turistik yerler şöyledir:

Bedia Akartürk Müzesi
Kadın El Sanatları Pazarı
Tarihi Arasta Çarşısı
Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi
125.Yıl Kültür Parkı
Ödemiş Müzesi
İlk Kurşun Anıtı
Gölcük Gölü
Bozdağ Kayak Merkezi
Tarihi Lübbey Köyü
Birgi Mahallesi
Hypaipa Antik Kenti

Tarihî yerler

Ödemiş bölgesine ait tarihi sit alanları şöyledir; Hypaipa (Günlüce), Dios Hieron (Birgi), Digda (Ovakent), Potamia (Bademli), Ayasurat (Türkönü), Torrhebia (Gölcük), Mesotmolos (Bozdağ), BASegümi (Yolüstü), Medeksis (Ortaköy), Adagüme (Konaklı), Bükürgüme (Bademli).

Mutfak

Ödemiş ilçesine ait yöresel yemekler şöyledir: Ödemiş Kebabı, Töngül Pidesi,⁶ Keşkek, Ekmek Dolması, Yağlı Sulu Akıtma, Kestirme Çorbası, Höşmerim, Heybeli Çorba, Yağlı Ekmek, Sinkonta, Isırgan Avukması, Dibile, Kabakaşı Tatlısı, Kalburbastı Tatlısı.

Yönetim

Belediye başkanları

Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları
Yıllar
2019
2014
2009
2004
1999
1994
1989
1984
1977
1973

Genel seçimler

Yıl	Kazanan Parti	Oy Oranı
1973	CHP	%48
1977	CHP	%52
1983	HP	%42
1987	SHP	%30
1991	DYP	%34
1995	DYP	%35
1999	DSP	%38
2002	DYP	%22
2007	Ak Parti	%32
2011	Ak Parti	%45
2015	CHP	%39
2015	CHP	%38
2018	Ak Parti	%38,6

Eğitim

Liseler

Ödemiş Fen Lisesi
Ödemiş Hulusi Uçaçelik Anadolu Lisesi
Ödemiş Anadolu Lisesi
Ödemiş Ticaret Odası Anadolu Lisesi
Prof. Dr. Muzaffer Kula Anadolu Lisesi
Ödemiş Endüstri Meslek Lisesi
Ödemiş İlk Kurşun Mesleki Teknik ve Anadolu Lisesi
Birgi Fazlı Alpay M.T.A.L
Ödemiş Ovakent Çok Programlı Anadolu Lisesi
Kaymakçı Çok Programlı Anadolu Lisesi
Ödemiş Anadolu İmam Hatip Lisesi

Altyapı

Ödemiş'te kurulan katı atık yönetim tesisi Küçük Menderes Havzası'ndaki ilçelere hizmet vermektedir.⁷ İlçede herhangi bir altyapı eksikliği yoktur.

Ulaşım

İzmir'den Aydın Otoyoluna girip Torbalı-Ödemiş kavşağından çıkarak Bayındır-Ödemiş yoluna girerek Ödemiş'e varılır. Ankara-İzmir yolundan geliyorsanız Salihli ilçesinden Bozdağ-Ödemiş yönüne sapılır ve Ödemiş'e varılır.

Denizli'den geliyorsanız Buldan ilçesinden Alaşehir Yoluna girilir ve Alaşehir'den Kiraz-Ödemiş yönüne sapılarak Ödemiş'e varılır.

Demiryolu ile İzmir (Basmane)-Torbalı-Bayındır-Ödemiş istasyonları arası günde 7 kez karşılıklı 100 dk süren modern tren seferleri düzenlenmektedir.

Torbalı (İZBAN) - Ödemiş arasında 795 numaralı düzenli ESHOT seferleri düzenlenmektedir.

İzmir, Balıkesir, Bursa, İstanbul, Uşak, Afyon, Ankara ve Antalya otogarından karşılıklı otobüs seferleri de düzenlenmektedir.

Ayrıca ilçe merkezinden Tire, Bayındır, Kiraz, Aydın, Nazilli, Beydağ, Alaşehir, Salihli ve Kuşadası’na karşılıklı minibüs seferleri vardır.