İslam Hukukunda tazir (Arapça ta'zeer veya ta'zir) belirli suçlar için hakimin (kadı) veya devlet yöneticisinin takdirine bağlı olarak yapılan cezalandırma anlamına gelir. 1
Tâzir; lügatte azarlama, aşağılama, tahkir gibi anlamlara gelir, fıkıh terminolojisinde fâsıklık olarak nitelendirilen, küçük günahların sürekli işlenmesi ya da daha büyük cezayı gerektirmeyen büyük günahlara belirli bir sınırı ve ölçüsü olmadan, hakim takdiri ile verilen cezaların adıdır. Tâzir cezalarında suçun kanıtlanması, şahitlik ve ispat gibi zorunluluklar bulunmamaktadır.2
Şeriata göre hadd, kısas ve ta'zir den oluşan üç ana ceza veya yaptırım türünden biridir. 3 Hadd suçlarının cezaları Kuran veya Hadis 4 tarafından belirlenir, inanca göre "Tanrı tarafından tanımlanmıştır" 5, kasten bedensel zarar verme durumlarında kısas uygulanır, ta'zir ise Kuran'da veya Hadis'te cezası belirtilmeyen veya kısas veya hudud ile cezalandırılmayan diğer suçlar için kişiye uygulanan cezaları ifade eder. 6 7 Bu durum tâzir cezaları için kanunilik ilkesi bulunmadığı, suç ve cezanın tamamen hakim ya da siyasi otoritenin takdirine bağlı olduğu anlamına gelmektedir.8 Şiilikte meşru ve makbul kabul edilen mut'a, bir Ehl-i Sünnet mezhebi tarafından had cezası uygulanması gereken bir haramdır. Tâzir cezalarına konu olabilen büyük günah, farz, vacip, zekat, namaz, tesettür, sünnet, hadis gibi kavramlar her mezhep ve bölgede farklı anlayış, yorum ve uygulama şekilleri bulunan dini kavramlardır.
Tazirde cezalar miktar, yöntem ve uygulaması hakimin takdirine bırakılan, toplum içinde azarlamadan sopa atmaya, sürgün, hapis ve idama kadar değişen cezalarıdır. Tâzir cezalarının namazın terki ve irtidat örneklerinde görülebileceği gibi hafif olması diye bir kural yoktur.
Klasik İslam hukuk geleneği, modern hukukta olduğu gibi ceza hukuku için ayrı bir kategoriye sahip değildi. 9 Klasik İslam hukuku tipik olarak şeriatın konusunu İbadetler, satışlar (muamelat), evlilik ve yaralanmalar (ukubat) olmak üzere dörde bölmüştü. 10 Modern kullanımda, İslam ceza hukuku, bu klasik İslami hukuk literatüründen çıkarılmış ve üç kural kategorisine ayrılmıştır: 11
Ancak kısas ilkesinde suçlunun kendisinin cezalandırılacağı ve kasıt suçta kasıt kuralı bulunmuyor. Örneğin öldürülen kişinin bir kadın veya köle olması durumunda öldürenin erkek olması durumunda, bunun karşılığının öldürenin değil, öldürülene sosyal yönden eşdeğer bir kişinin canı olduğu kısas ayeti (Bakara 178) ile ifade ediliyor.
Tazir kelimesi Kuran'da veya Hadis'te modern İslam ceza hukukunun kullandığı anlamda kullanılmaz. 33 Kuran'ın birçok ayetinde suçlar tanımlanmış, sanığın cezası belirtilmiş, ancak belirli bir ceza tanımlanmamıştır. Bu örnekler, erken dönem İslam bilginlerini, Kuran'ı belirli suçların, yani Tazir'in isteğe bağlı olarak cezalandırılmasını gerektirdiği şeklinde yorumlamaya yöneltti. 34 Kur'an'dan tazir'i destekleyen belirli ayetlere örnek, 35 İçinizden iki erkek fuhuş/livata yaparsa onlara eziyet ediniz; eğer tövbe edip uslanırlarsa, artık onlara eziyetten vazgeçiniz.... (4ː16)
Orijinal kaynak: tâzir. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Mark Cammack (2012), Islamic Law and Crime in Contemporary Courts, BERKELEY J. OF MIDDLE EASTERN & ISLAMIC LAW, Vol. 4, No.1, pp. 1-7 ↩
Wael Hallaq (2009), SHARI’A: THEORY, PRACTICE, TRANSFORMATIONS, Cambridge University Press, , pp. 309, 551-558 ↩
Wael Hallaq (2009), SHARI’A: THEORY, PRACTICE, TRANSFORMATIONS, Cambridge University Press, ISBN 978-0521678742, pp. 309, 551-558 ↩
Mark Cammack (2012), Islamic Law and Crime in Contemporary Courts, BERKELEY J. OF MIDDLE EASTERN & ISLAMIC LAW, Vol. 4, No.1, pp. 1-7 ↩
<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMohamed_S._El-Awa1993">Mohamed S. El-Awa (1993). Punishment In Islamic Law. American Trust Publications. pp. 1–68. ISBN <bdi>978-0892591428</bdi>.</cite> ↩
Mohamed S. El-Awa (1993), Punishment In Islamic Law, American Trust Publications, ↩
Christie S. Warren, Islamic Criminal Law, Oxford University Press, Qisas ↩
Christie S. Warren, Islamic Criminal Law, Oxford University Press, Qisas ↩
Tahir Wasti (2009), The Application of Islamic Criminal Law in Pakistan: Sharia in Practice, Brill Academic, , pp. 12-13 ↩
<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFWasti2009">Wasti, Tahir (2009). The application of Islamic criminal law in Pakistan Sharia in practice. Brill Academic. p. xix, 72–73. ISBN <bdi>978-90-04-17225-8</bdi>.</cite> ↩
Mark Cammack (2012), Islamic Law and Crime in Contemporary Courts, BERKELEY J. OF MIDDLE EASTERN & ISLAMIC LAW, Vol. 4, No.1, pp. 1-7 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page