kansu ne demek?

Kansu¹ (Çince: 甘肃 / 甘肅; pinyin: ; Wade-Giles: Kan-su, Kansu veya Kan-suh) Çin'de bir eyalettir. Kuzeyden Moğolistan, güneyden Çinghay ve Siçuan eyaletleri, doğudan Ningxia Özerk Bölgesi, Shaanxi eyaleti ve İç Moğolistan Özerk Bölgesi, batısından Sincan Uygur Özerk Bölgesi ile çevrilidir. Dar bir koridor biçiminde oluşuyla yüzyıllarca Yukarı Huanghe (Sarı Irmak) bölgesi ve Çin'in batı kesimleri arasında geçit işlevi görmüştür. Türk soylu Sarı Uygurların yaşadığı Sunan Yugur Özerk İlçesi² buradadır.

Tarih

Kansu, Qin Hanedanı döneminde (MÖ 221-206) Çin topraklarına katıldı. Marco Polo'nun Çin'e girdiği yol olarak tanınan bölge, pek çok kişinin kişinin seyahat ettiği bir koridordu. Kansu adı Yuan Hanedanı döneminde, Ganzhou ve Suzhou bölgelerinin adlarından (1206-1368) oluşturuldu. 1644'ten 1911'e değin Qing (Mançu) hanedanının yönetiminde kalan Kansu'nun bu dönemde en ünlü yöneticilerinden olan Zuo Zongtang (1812-1885) Taiping ve Müslüman ayaklanmalarının (1862-1877) ardından yörede yarım yüzyıl boyunca barış sağladı. 1920'de,

yüzyılın en büyük deprem felaketlerinden biri maydana gelmiştir. Merkezi Kansu'nun doğusunda bulunan 8.6 şiddetindeki depremde yaklaşık 200,000 - 250,000 arasında can kaybı yaşanırken, pek çok kent ve kasaba haritadan silinmiştir.

Doğal yapı

Kansu'da doğal yapının en belirgin özelliği platolardır. Kansu Koridoru olarak anılan bölge, Lanzhou'nun 192 km kuzeybatısındadır. Kansu'nun doğu kesimi Çin'in başlıca deprem merkezidir. Kansu'da yaz ve kış arasında büyük sıcaklık farklılıkları görülür.

Nüfus

2020 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Kansu Eyaleti'nin toplam nüfusu .³

Etnik yapı

Kansu Eyaleti sınırları içerisinde nüfusları 10 bin'i aşan etnik gruplar şunlardır:

<table> <caption>Kansu'daki başlıca etnik gruplar (2010 Nüfus Sayımı)<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></caption> <thead> <tr class="header"> <th><p><a href="Çin'deki_etnik_gruplar_listesi" title="wikilink">Etnik grup</a></p></th> <th><p>Nüfus</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p><a href="Han_Çinlisi" title="wikilink">Han</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Huiler" title="wikilink">Hui</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="Donşianlar" title="wikilink">Donşian</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Tibetliler" title="wikilink">Tibetli</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="Monguorlar" title="wikilink">Monguor</a> (Tu)</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Bao'anlar" title="wikilink">Bao'an</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="Mançular" title="wikilink">Mançu</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Salarlar" title="wikilink">Salar</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="Yugurlar" title="wikilink">Yugur</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Çin'deki_Moğollar" title="wikilink">Moğol</a></p></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Kansu'daki başlıca etnik gruplar (2010 Nüfus Sayımı)⁴

Diller

Kansu Eyaleti çapında Beifanghua'nın (Mandarin) farklı lehçeleri konuşulur. Kansu'da Beifanghua'nın dalına ait lehçeler şunlardır: (Qingyang Şehri-), (Longnan, Pingliang ve Qingyang şehirleri), (Tianshui ve Dingxi şehirleri), Hezhou lehçesi (Linxia Hui Özerk İli) ve Güney Xinjiang lehçesi (Dunhuang). Kansu'da Beifanghua'nın dalına ait lehçeler de şunlardır: (Lanzhou ve Baiyin şehirleri; Linxia İli-) ve Hexi lehçesi (Wuwei, Jiayuguan, Jiuquan, Jinchang ve Zhangye şehirleri). Tüm bunların dışında, Ethnologue{{'}}a göre, Kansu'da konuşulan diğer diller şunlardır: , , Batı Yugurca, , , Doğu Yugurca, Donşianca, Jin Çincesi, Kalmak-Oyratça, Kazakça, Moğolca, , Salarca ve Uygurca⁵

Ekonomi

Pamuk, keten yağı, karpuz, mısır ve darı başlıca tarımsal ticari ürünlerdir. Ancak Kansu ekonomisi büyük ölçüde madenciliğe dayanır. Petrol, kömür ve demir cevheri başlıca yer altı kaynakları arasındadır. Çin'in bir nükleer enerji merkezidir.

İdari yapılanma

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p><strong>Kansu Eyaleti{{'}}nin İdari Bölümleri</strong></p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><div style="position: relative" class="center"> </div> <p>|- span class="nowrap"</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Semt_(Çin_Halk_Cumhuriyeti)" title="wikilink">Semtler</a></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>620000</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><strong>— <a href="İl_düzeyi_şehir" title="wikilink">İl düzeyi şehirler</a> —</strong></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>620100</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>620200</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>620300</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>620400</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>620500</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>620600</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>620700</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>620800</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>620900</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>621000</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>621100</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>621200</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><strong>— <a href="Özerk_il_(Çin_Halk_Cumhuriyeti)" title="wikilink">Özerk iller</a> —</strong></p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>622900</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>623000</p></td> </tr> </tbody> </table>

Galeri

Image:JiayuguanFort.jpg Image:Summer Vacation 2007, 263, Watchtower In The Morning Light, Dunhuang, Gansu Province.jpg Image:Cernuschi Museum 20060812 156.jpg Image:Daxia-River-Valley-panorama-5902+5903+5904+5905+5906.jpg