çinghay ne demek?

Çinghay (, kelime anlamıyla "yeşil/mavi deniz"; Salarca: Göxdeñiz; Tibetçe: མཚོ་སྔོན་, Wylie: mtsho sngong zhing chen), Çin'in kuzeybatısında bir eyalettir. Tibet Platosu'nda yer alır. Kuzeybatıda Kansu, güneydoğuda Siçuan eyaletleri, kuzeybatıda Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve güneybatıda da Tibet Özerk Bölgesi'yle çevrilidir.

Tarih

MÖ 3. yüzyılda bazı bölümleri Çin'in denetimi altına girdi. Yüzyıllar boyunca ağırlığını Tibetli ve Moğolların oluşturduğu göçebe çobanların ve Koko Nor Gölü'nün kuzeydoğu köşesine yerleşmiş Çinli çiftçilerin yaşadığı, düşük nüfuslu bir bölge olarak kaldı. Zamanla Çinli nüfus arttı ve Çinghay 1928'de Çin'e bağlı bir yönetim bölgesi oldu.

Coğrafya

Çinghay'ın büyük bölümü dağlardan ve yüksek platolardan oluşur. Sıradağlar arasında geniş vadiler, tepelik alanlar ve masadağlar yar alır. Büyük bir düzlük olan Qaidam Havzası platonun kuzeybatısındadır. Havzanın güneydoğusunda, karla kaplı Tanggula Dağlarından gelen çok sayıda ırmağın oluşturduğu geniş bir bataklık bulunur. Çinghay tipik bir kara iklimine sahiptir. Yağışlar yaz aylarında yoğunlaşır. Kışlar soğuk ve rüzgarlı, yazlar sıcak geçer. Çin'in en büyük gölü olan Koko Nor Gölü Çinghay sınırları içindedir.

Ekonomi

Çinghay, Çin'in en küçük ekonomiye sahip eyaletidir. Demir ve çelik üretimi, ağır sanayi etkinlikleri arasında önemli yer tutar. Qaidam Havzasından çıkarılan petrol ve doğalgaz ihraç edilmektedir.

Demografi

2020 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre, Çinghay Eyaleti'nin toplam nüfusu .¹ Çin'in toprak açısından üçüncü büyük yönetim bölgesi olmasına rağmen nüfus yoğunluğu düşüktür.

Etnik yapı

Çinghay Eyaleti sınırları içerisinde nüfusları 10 bini aşan etnik gruplar şunlardır:

<table> <caption>Çinghay'daki başlıca etnik gruplar (2010 Nüfus Sayımı)<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></caption> <thead> <tr class="header"> <th><p><a href="Çin'deki_etnik_gruplar_listesi" title="wikilink">Etnik grup</a></p></th> <th><p>Nüfus</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p><a href="Han_Çinlisi" title="wikilink">Han</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Tibetliler" title="wikilink">Tibetli</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="Huiler" title="wikilink">Hui</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Monguorlar" title="wikilink">Monguor</a> (Tu)</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="Salarlar" title="wikilink">Salar</a></p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Çin'deki_Moğollar" title="wikilink">Moğol</a></p></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Çinghay'daki başlıca etnik gruplar (2010 Nüfus Sayımı)²

Diller

Çinghay Eyaleti çapında Beifanghua'nın (Mandarin) bir dalı olan 'nın farklı lehçeleri konuşulur: eyalet başkenti Xining'de ; , Şunhua Salar Özerk İlçesi, Haidong Şehri- ve ise Hezhou lehçesi konuşulur. Tüm bunların dışında, Ethnologue{{'}}a göre, Çinghay'da konuşulan diğer diller şunlardır: , , Doğu Yugurca, Kalmuk-Oyratça, , Kazakça, , , Salarca ve .³

İdari yapılanma

Çinghay Eyaleti toplam 2 il düzeyi şehir ve 6 özerk ilden oluşmaktadır:

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p><strong>Çinghay Eyaleti{{'}}nin İdari Bölümleri</strong></p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><div style="position: relative" class="center"> </div> <p>|- span class="nowrap"</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="Semt_(Çin_Halk_Cumhuriyeti)" title="wikilink">Semtler</a></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>630000</p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><strong>— <a href="İl_düzeyi_şehir" title="wikilink">İl düzeyi şehirler</a> —</strong></p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>630100</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>630200</p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><strong>— <a href="Özerk_il_(Çin_Halk_Cumhuriyeti)" title="wikilink">Özerk iller</a> —</strong></p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>632200</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>632300</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>632500</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>632600</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>632700</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>632800</p></td> </tr> </tbody> </table>