ispanyollar ne demek?

Ateizm {{·}} Budizm {{·}}Yahudilik {{·}}Müslümanlık |ilgili gruplar = Portekizliler {{·}} İtalyanlar {{·}} Fransızlar |dipnotlar = |}}

İspanyollar (), Güneybatı Avrupa'nın İber Yarımadası'nda yer almakta olan İspanya'nın yerli halkına verilen isimdir. Bunun yanı sıra, en büyük kısmı Latin Amerika'da olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde İspanyol kolonizasyoncuları soyundan gelen önemli sayıda İspanyol yaşamaktadır.

İspanya'nın resmî dili olan İspanyolca (Kastilyaca olarak da bilinir), İspanya'nın kuzeyindeki Kastilya bölgesinin Orta Çağ lehçesine dayanarak oluşturulmuş standart bir dildir. Ayrıca yoğun olarak konuşulan bölgesel diller de vardır. Baskça, Aranca, Katalanca ve Galiçyaca gibi dillerin haricinde Romen dilleri de konuşulmaktadır.

Tarihçe

İspanya'da yaşayan ilk modern insanların 35.000-40.000 yıl önce İber Yarımadası'na gelen Neolitik insanlar olduğu düşünülmektedir. Daha yakın tarihte ise MÖ 3000-4000'lerde İberyalılar ilk olarak Akdeniz kıyılarına yerleşmişlerdir. Demir Çağı sırasında Keltler İspanya'ya gelmişlerdir. İberyalılar ile kültürel bağları olan kuzey İspanya yerleşiği bazı kabileler Seltibaryanlar ( ) olarak adlandırılmıştır. Bunlara ek olarak Tatarlar olarak adlandırılan bir kabilenin de İspanya'nın güneybatısına yerleşmiş ve medeniyet kurmuş Fenikeliler olduğu düşünülmektedir. Denizci Fenikeliler, Yunanlar ve Kartacalılar Akdeniz kıyılarında yüzyıllarca ticari koloniler kurmuşlardır. Kartacalılar ile Romalılar arasında geçen İkinci Pön Savaşı bugünkü İspanya ve Portekiz sınırlarında geçmiştir.¹

MÖ IV. yüzyılda Fenikeliler, sonra Grekler, ardından da Romalıların istilasına uğrayan yerli halk arasında Hristiyanlık ve Latincenin yayılması, Roma hakimiyeti döneminde gerçekleşmiştir. M.S. IV. yüzyıl sonlarında Roma İmparatorluğu'nun merkezî otoritesinin zayıflamasıyla İspanya bu kez Sueviler, Vandallar, Alanlar ve Vizigotlar gibi barbar Germen kavimlerinin istilasına uğramıştır. Bunlar içinde Vizigotlar, geldiklerinde 200 bin nüfusa sahip oldukları halde 468 yılında ülkenin büyük bölümünü ele geçirerek Tuleytula merkez olmak üzere bir devlet kurmuşlardır.²

İber Yarımadası'nda Vizigotların yönetiminde çatışmalar yaşanıyorken Endülüs Emevîleri “Tarîf b. Mâlik” komutasında 711 yılında bölgeyi fethetmişlerdir.³⁴ Yönetimdeki başarı bölge halkının 11. yüzyıla kadar Müslüman kültürüne yakın olmasını sağlamıştır. 10. yüzyıla kadar halkın büyük bir kısmı Müslüman ve Hristiyan iken küçük bir azınlık ise Yahudiliği benimsemiştir.

15. yüzyıldan itibaren İspanya, Roman topluluklarına ev sahipliği yapmıştır. Genel olarak "Çingene" ( ) olarak adlandırılan bu eski ve göçebe topluluk Batı Asya, Kuzey Afrika ve Avrupa'dan göç etmişlerdir.

16. yüzyılda, yeni kıtanın keşfinden sonra yaklaşık 240,000 kişilik İspanyol askeri, Amerikan limanlarına girmiştir. Sonraki yüzyılda bu sayıya 450.000 nüfus daha eklenmiştir. Meksika ve Peru İspanyolların 16. yüzyıldaki ilk sömürgeleri olmuştur. 18. ve 19. yüzyılda yaklaşık 3,5 milyon İspanyol, Amerika kıtasına, Arjantin, Uruguay, Meksika, Brezilya, Şili, Venezuela ve Küba'ya göç etmiştir.⁵ Ayrıca Venezuela, Fas ve Cezayir'e yüksek oranlarda göçler olmuştur.⁶

İspanyol Kökenli İnsanların Dünya Üzerinde Dağılımı 7891011
İspanya
Arjantin
Brezilya
Meksika
Kolombiya
Küba
Venezuela
Şili
Peru
Kosta Rika
Porto Riko
ABD
Uruguay
Fransa
Dominik Cumhuriyeti
Bolivya
Ekvador
Nikaragua

Modern Göçler

İspanya'nın nüfusu son yüzyıldaki göçlerle daha da renklenmiştir. 2000'den 2010'a dünyanın en yüksek kişi başına göç oranına ve ABD'den sonra dünyadaki ikinci en yüksek mutlak net göç oranına sahip ülke İspanya'dır. Nüfusun yaklaşık %10'unun göçmenler oluşturmaktadır.¹² Özellikle Avrupa, Latin Amerika, Çin, Filipinler, Kuzey Afrika ve Batı Afrika'dan göç alan ülkenin resmî araştırma örgütü INE'ye göre ise alınan göçlerin, göç eden nüfustan düşük olması sebebiyle son mevcudiyetiyle 46 milyon 152 bin 925 olan İspanya'daki nüfusun 2021 tarihinde 45 milyon 585 bin 574'e ineceği belirtilmiştir.¹³

İspanya Dışında İkamet Eden İspanyol Nüfusları INE Verileri14
Kıta
Avrupa Kıtası Toplamı
Afrika Kıtası Toplamı
Amerika Kıtası Toplamı
Asya Kıtası Toplamı
Okyanusya Kıtası Toplamı
Genel Toplam

İspanya Vatandaşlarının Diğer Ülkelere Dağılımı - INE verileri 15
Ülke
Arjantin
Fransa
Venezuela
Almanya
İsviçre
Brezilya
Meksika
ABD
Küba
İngiltere
Uruguay
Belçika
Şili
Andorra
İtalya
Avustralya
Dominik Cumhuriyeti
Kolombiya
Kanada
Ekvador
Panama
Fas
Guatemala
Bolivya
İsveç
Kosta Rika
İrlanda
Lüksemburg
Paraguay
Çin
Avusturya
Norveç
Danimarka
İsrail
El Salvador
Honduras
Rusya
Japonya
Birleşik Arap Emirlikleri
Yunanistan
Nikaragua
Finlandiya
Ekvator Ginesi
Türkiye

Ayrıca bakınız

• İspanya

• Endülüs Emevî Devleti

• İspanya'daki özerk topluluklar

• İspanya tarihi

• İspanyol dilleri

  • İspanyolca
  • Katalanca
  • Galiçyaca
  • Baskça
    • • Asturyasça
  • Aragonca

• Eski İspanya medeniyetleri

  • Romalılar
  • Yunanlar ve Punikler (Fenikeliler ve Kartacalılar)
  • Pön
  • Venedikliler
  • Vandallar
  • Vizigotlar
  • Berberiler
  • Emevîler

• İspanyol kökenli milletler

  • İspanyol Amerikalılar
  • Kanarya Adaları

Kaynakça

Orijinal kaynak: ispanyollar. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩

2. 1 Araştırma Dergisi 08. sayı (Haziran 2002)12 Mart 2012‎ erişim ↩

3. ↩

4. 2 2011, Dr.Hayati BİCE Enülüs Notları12 Mart 2012‎ erişim ↩

5. 3 Spain 2003 (İng.). Erişim tarihi: 12 Mart 2012‎ ↩

6. 4 THE SPANISH OF THE CANARY ISLANDS(İsp..)12 Mart 2012‎ erişim ↩

7. 5 Britannica, Meksika,(İng)12 Mart 2012‎ erişim ↩

8. 6 Kanada İstatistikleri(İng)12 Mart 2012‎ erişim ↩

9. 7 Latin Ame. Göçlerii(İng)12 Mart 2012‎ erişim ↩

10. 8 Avusturya İstatistikleri ve Göçleri(İng)12 Mart 2012‎ erişim ↩

11. http://www.ssc.wisc.edu/cde/demsem/loveman-muniz.pdf PDF syf 41 ↩

12. 9 İspanya da, ABD Gibi, Göç Sorunuyla Boğuşuyor 2011,(NYTimes haber çevirisi.)12 Mart 2012‎ erişim ↩

13. 10 İspanya'nın nüfusu 10 yıl sonra azalacak, 2011 Ekim,(HaberTürk)12 Mart 2012‎ erişim ↩

14. ↩
15. ↩

Kategoriler