14 ocak ne demek?

Olaylar

1539 - Küba, İspanya'nın sömürgesi oldu.
1897 - İsviçreli Matthias Zurbriggen, Aconcagua zirvesine tırmanan ilk kişi oldu.
1900 - Giacomo Puccini'nin Tosca operası, Roma'da ilk kez icra edildi.
1903 - Makedonya'daki Osmanlı yönetimine karşı gelişen şiddet olayları nedeniyle Sadrazam Mehmed Said Paşa azledildi, yerine Rumeli Islahat Komisyonu Başkanı Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa getirildi.
1907 - Jamaika'da deprem: 1000'den fazla kişi öldü.
1915 - Swakopmund, Güney Afrika birlikleri tarafından işgal edildi.
1923 - Mustafa Kemal, Batı Anadolu'da geziye çıktı.
1923 - Londra - New York arası ilk telefon görüşmesi yapıldı.
1923 - Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım, İzmir'de öldü.
1924 - Türkiye'de Askerlik süresi 18 aya indirildi.
1926 - Borçlanma Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1932 - Amerika Birleşik Devletleri'nde işsizlerin sayısının 8,2 milyona ulaştığı açıklandı.
1938 - Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı kuruluş kanunu kabul edildi.
1938 - Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında akdedilen Sadabat Paktı, TBMM'de onaylandı.
1938 - Norveç, Antarktika'nın Kraliçe Maud Toprakları olarak anılan bölgesi üzerinde hak iddia etti.
1941 - İstanbul Valiliği, Üniversite Talebe Birliği tüzüğünü onayladı; Talebe Birliği faaliyete geçti.
1942 - Türkiye'deki ilk karneli ekmek uygulaması İstanbul'da başladı. İstihkak yetişkinler için yarım, ağır işçiler için tam ekmekti. Uygulama zamanla İzmir ve Ankara için de geçerli olacaktı.
1943 - Sir Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve Charles de Gaulle Kazablanka Konferansı'nda bir araya geldiler.
1945 - Ekmek istihkakı kişi başına 450 grama çıkarıldı.
1950 - Sovyetler Birliği'nde MiG-17 jet uçağının ilk prototipi uçuş denemesini tamamladı.
1953 - Josip Broz Tito, Yugoslavya Devlet Başkanı oldu.
1954 - Amerikalı sinema oyuncusu Marilyn Monroe, beyzbol oyuncusu Joe Dimaggio ile evlendi.
1963 - Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle, Birleşik Krallık'ın Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) girmesine karşı çıktı.
1964 - Meclis, 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanan Ortak Pazar anlaşmasını onayladı.
1969 - Amerika Birleşik Devletleri'ne ait uçak gemisi USS Enterprise (CVN-65)'da, Hawaii açıklarında patlama meydana geldi: 25 ölü.
1970 - Türk lirası, 1211 sayılı kanuna göre çıkarıldı.
1970 - Mahkûm aileleri "genel af" için yürüyüş yaptılar.
1975 - Tüm Üniversite, Akademi ve Yüksek Okullar Asistanları Birliği (TÜMAS) kuruldu.
1979 - Kars - Ankara seferini yapan Mehmetçik Ekspresi'nin 6 vagonu, Erzurum'un Selim ilçesi, Yolgeçmez köyü yakınlarında ray kırılması yüzünden devrildi; üçü ağır 18 kişi yaralandı.
1983 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e fahri profesörlük ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin fahri hukuk doktorluğu unvanları verildi.
1983 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in İstanbul Üniversitesinde öğrencilerin ilgisine dair notları: "Üniversiteye gelmişler, kendilerini istikbale hazırlamak ve bir iş sahibi olmak istiyorlar. Yoksa Marksist-Leninist veya şeriat düzeni kurmak için gelmediler. İşte şimdi rahat okuma ortamına kavuştular. Beni de o ortamı yaratan kişi olarak görüyorlar, onun için alkışlıyorlar."
1985 - AET, Türkiye'den topluluk ülkelerine ihraç edilen kuru üzüm, fındık ve işlenmiş tütüne koyduğu gümrük vergilerini sıfıra indirdi. Topluluk bu ürünlere 25 bin ton kota koydu.
1985 - Martina Navratilova, kendisinin 100. tenis turnuvasını kazandı.
1987 - Uluslararası Ticaret Odası Vehbi Koç'u "Dünyada Yılın İş insanı" seçti.
1990 - Yugoslavya Komünistler Birliği’nin olağanüstü toplantısında yayınlanan "Yugoslavya için Demokratik Sosyalizm Deklarasyonu" şiddetli tartışmalara sebep oldu.
1993 - Nubar Terziyan, Ankara Uluslararası Film Festivali'nde "Emek Ödülü"ne değer bulundu.
1994 - Bill Clinton ile Boris Yeltsin, füzelerin herhangi bir ülkeye hedeflenmesine son verilmesi ve Ukrayna'nın nükleer silah stokunun yok edilmesi üzerinde anlaştılar.
1994 - Dört şehirlerarası yolcu otobüsüne yerleştirilen bombaların patlaması sonucu 3 kişi öldü, 17 kişi yaralandı. Eylemleri PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) askeri kanadı ARGK (Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu) üstlendi.
1995 - İlk kez verilen Uluslararası Nâzım Hikmet Şiir Ödülü, İstanbul'da yapılan bir törenle Lübnan'lı şair Adonis'e verildi.
1998 - Afganistan'a ait bir kargo uçağı güneybatı Pakistan'da bir dağa düştü: 50 kişi öldü.
2000 - Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, beş Bosnalı Hırvat'ı, 1993 yılında Ahmiçi köyünde en az 103 Müslüman'ın katledilmesiyle ilgili olarak 25 yıl hapse mahkûm etti.
2005 - Avrupa Uzay Ajansına (ESA) ait Huygens adlı uzay sondası Satürn'ün uydusu Titan'ın yüzeyine indi.
2005 - Afganistan'daki Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti harekâtına katılarak, Kabil Çok Uluslu Tugay Komutanlığı görevini 27 Ocak'ta 6 ay süreyle üstelenecek olan, 28'inci Mekanize Piyade Tugayı için uğurlama töreni düzenlendi.
2007 - Venezuela'ya ait, Panama-Karakas seferini yapan çift motorlu bir yolcu uçağı, Kolombiya'nın kuzey doğusunda düştü: 14 kişi öldü.
2011 - Tunus'ta bir kişinin kendini yakmasıyla başlayan gösterilerin ardından, Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali ülkeden kaçtı, geçiş hükûmeti kuruldu.
2020 - Türkiye'de Vikipedi erişime tekrar açıldı.

Doğumlar

MÖ 83 - Marcus Antonius, Romalı general ve politikacı (ö. MÖ 30)
1131 - I. Valdemar, 1154'ten 1182'deki ölümüne kadar Danimarka Kralıydı (ö. 1182)
1702 - Nakamikado, Japonya'nın 114. imparatoru (ö. 1737)
1770 - Adam Czartoryski, Polonyalı devlet adamı ve siyasetçi (ö. 1861)
1787 - Semyon Korsakov, Rus mucit (ö.1853)
1798 - Johan Rudolph Thorbecke, Hollandalı politikacı ve liberal devlet adamı (ö. 1872)
1800 - Ludwig von Köchel, Avusturyalı müzikolojist (ö. 1877)
1801 - Jane Welsh Carlyle, İskoç yazar (ö. 1866)
1806 - Matthew Fontaine Maury, Amerikalı astronom, deniz subayı, tarihçi, oşinograf, meteorolog, haritacı, yazar, jeolog ve eğitimci (ö. 1873)
1818 - Zachris Topelius, Fin yazar (ö. 1898)
1818 - Ole Jacob Broch, Norveçli matematikçi, fizikçi, ekonomist ve politikacı (ö. 1889)
1824 - Vladimir Stasov, Rus eleştirmen (ö. 1906)
1834 - Todor Burmov, Bulgaristan'ın ilk Başbakanı (ö. 1906)
1836 - Henri Fantin-Latour, Fransız ressam (ö. 1904)
1841 - Berthe Morisot, Fransız ressam (ö. 1895)
1850 - Pierre Loti, Fransız romancı (ö. 1923)
1851 - Ernst Hartwig, Alman astronom (ö. 1923)
1863 - Lyubomir Miletiç, Bulgar dilbilimci, etnograf ve tarihçi (ö. 1937)
1863 - Paul Horn, Alman filolog (ö. 1908)
1868 - Noe Jordania, Gürcü siyaset adamı, gazeteci (ö. 1953)
1870 - George Pearce, Avustralyalı politikacı (ö. 1952)
1870 - Ali Ekber Tufan, Türk siyasetçi (ö. 1970)
1875 - Albert Schweitzer, Alman din bilgini, filozof, misyoner, doktor ve 1952 Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1965)
1875 - Felix Hamrin, İsveçli siyasetçi (ö. 1937)
1886 - Franz Josef Popp, BMW AG'nin kurucu (ö. 1954)
1887 - Hugo Steinhaus, Polonyalı matematikçi ve eğitimci (ö. 1972)
1892 - Emil Gustav Friedrich Martin Niemöller, Alman Nazi karşıtı din bilgini, vaiz ve Bekennende Kirche'nin kurucusu (ö. 1984)
1896 - John Rodrigo Dos Passos, Amerikalı yazar (ö. 1970)
1897 - Hasso von Manteuffel, Batı Almanyalı siyaset adamı (ö. 1978)
1899 - Fritz Bayerlein, Alman Panzer generali (ö. 1970)
1914 - Selahattin Ülkümen, Türk diplomat (ö. 2003)
1919 - Giulio Andreotti, İtalyan Hristiyan demokrat siyasetçi ve 1972-1992 arasında pek çok kez İtalya Başbakanı (ö. 2013)
1924 - Renate Lasker-Harpprecht, Alman yazar ve gazeteci (ö. 2021)
1925 - Yukio Mishima, Japon yazar (ö. 1970)
1932 - Carlos Borges, Uruguaylı futbolcu (ö. 2014)
1940 - Bilge Olgaç, Türk sinema yönetmeni ve senarist (ö. 1994)
1940 - John Castle, İngiliz oyuncu
1941 - Faye Dunaway, Amerikalı sinema oyuncusu
1943 - Ralph Steinman, Kanadalı immünolog, hücre biyoloğu ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2011)
1944 - Jan Aas, Norveçli eski futbolcu ve çalıştırıcı (ö. 2016)
1947 - José Pacheco, İspanyol profesyonel futbolcu (ö. 2022)
1949 - İlyas Salman, Türk sinema, tiyatro, dizi oyuncusu, yönetmen ve köşe yazarı
1949 - Tarık Papuççuoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1955 - Dominique Rocheteau, Fransız futbolcu
1959 - Rasim Öztekin, Türk oyuncu (ö. 2021)
1963 - Steven Soderbergh, Amerikalı yapımcı ve senarist
1964 - Yılmaz Morgül, Türk şarkıcı
1965 - Şamil Basayev, Çeçen lider (ö. 2006)
1965 - Jill Saward; cinsel istismarlara karşı mücadelesiyle bilinen İngiliz girişimci, aktivist ve siyasetçi (ö. 2017)
1966 - Marco Hietala, Fin müzisyen
1969 - Dave Grohl, Amerikalı müzisyen ve Foo Fighters grubunun kurucusu
1970 - Fazıl Say, Türk piyanist ve besteci
1973 - Giancarlo Fisichella, İtalyan Formula 1 pilotu
1979 - Karen Elson, İngiliz model, şarkıcı ve söz yazarıdır
1981 - Jadranka Đokić, Hırvat oyuncu
1982 - Víctor Valdés, İspanyol eski kaleci
1983 - Cesare Bovo, İtalyan eski futbolcudur
1986 - Yohan Cabaye, Fransız eski millî futbolcudur
1988 - Nissrin Dinar, Faslı atlet
1990 - Grant Gustin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1993 - Damla Colbay, Türk oyuncu
1994 - Kai, Güney Koreli şarkıcı, oyuncu, dansçı ve modeldir
1999 - Declan Rice, orta saha mevkiinde oynayan İngiliz millî futbolcudur

Ölümler

1585 - Malûlzade Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı (d. 1533)
1676 - Francesco Cavalli, İtalyan besteci (d. 1602)
1742 - Edmond Halley, İngiliz bilim insanı (d. 1656)
1753 - George Berkeley, İngiliz düşünür (d. 1685)
1766 - V. Frederik, Danimarka-Norveç ve Schleswig-Holstein dükü (d. 1723)
1824 - Atanasios Kanakaris, Yunanistan'ın ikinci başbakanı (d. 1760)
1866 - Giovanni Gussone, İtalyan akademisyen ve botanikçi (d. 1787)
1867 - Jean Auguste Dominique Ingres, Fransız ressam (d. 1780)
1883 - William Alexander Forbes, İngiliz zoolog (d. 1855)
1891 - Aimé Millet, Fransız heykeltıraş (d. 1819)
1892 - Albert Victor, Galler Prensi (d. 1864)
1898 - Lewis Carroll, İngiliz yazar, matematikçi ve mantıkçı ("Alice Harikalar Diyarında" adlı fantastik romanıyla ünlü) (d. 1832)
1899 - Nubar Paşa, Mısırlı-Amerikalı devlet adamı (d. 1825)
1905 - Ernst Abbe, Alman fizikçi ve sanayici (d. 1840)
1908 - ‎Holger Drachmann‎‎, Danimarkalı şair ve oyun yazarı (‎d. 1846)
1923 - Zübeyde Hanım, Atatürk’ün annesi (d. 1857)
1925 - Harry Furniss, İngiliz sanatçı ve illüstratör (d. 1854)
1940 - Heinrich August Meissner, Alman mühendis (Hicaz Demiryolu'nun başmühendisi) (d. 1862)
1941 - Kemal Seden, Türk yapımcı (Türkiye'de ilk sinemayı açan ve filmcilik konusunda ilk girişimde bulunan, Kemal Film'in sahibi)
1944 - Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve milletvekili ("Millî Şair" olarak anılır) (d. 1869)
1957 - Humphrey Bogart, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1899)
1961 - Barry Fitzgerald, İrlandalı aktör (d. 1888)
1970 - Asım Gündüz, Türk asker ve siyasetçi, Millî Mücadele komutanlarından (d. 1880)
1972 - IX. Frederik, Danimarka Kralı (d. 1899)
1974 - Seyfi Demirsoy, Türk sendikacı ve Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı (d. 1920)
1977 - Anais Nin, Fransız yazar (d. 1903)
1977 - Anthony Eden, Britanyalı siyasetçi (d. 1897)
1977 - Peter Finch, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1916)
1986 - Daniel Balavoine, Fransız şarkıcı (d. 1952)
1986 - Donna Reed, Amerikalı oyuncu (d. 1921)
1986 - Enver Naci Gökşen, Türk yazar (d. 1916)
1986 - Rikkat Kunt, Türk tezhip sanatçısı (d. 1903)
1987 - Douglas Sirk, Alman asıllı Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1897)
1987 - Turgut Demirağ, Türk yapımcı ve film yönetmeni (d. 1921)
1988 - Georgi Malenkov, Sovyet devlet adamı, Josef Stalin'in yakın mesai arkadaşı ve Stalin'in ölümünden sonra SSCB Başbakanı (d. 1902)
1990 - Sabri Dino, Türk millî futbol takımı kalecisi ve iş insanı (Boğaziçi Köprüsü’nden atlayarak intihar etti) (d. 1942)
1994 - Behçet Cantürk, Kürt asıllı Türk uyuşturucu kaçakçısı (d. 1950)
1994 - Nubar Terziyan, Türk sinemasının karakter oyuncusu (d. 1909)
1996 - Onno Tunç, Ermeni asıllı Türk vatandaşı müzisyen ve besteci (tek motorlu uçağının Armutlu'da düşmesi sonucu) (d. 1948)
1998 - Safiye Ayla, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1907)
2006 - Shelley Winters, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1920)
2007 - Darlene Conley, Amerikalı oyuncu (d. 1934)
2009 - Ricardo Montalbán, Meksika asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1920)
2012 - Rosy Varte, Fransız oyuncu (d. 1923)
2012 - Abamüslüm Güven, Türk Akademisyen, Kars Kafkas Üniversitesi eski rektörü
2014 - Juan Gelman, Arjantinli şairdi (d. 1930)
2014 - Mae Young, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1923)
2015 - Mordechai Shmuel Ashkenazi, İsrailli Ortodoks haham ve yazar (d. 1943)
2015 - Lotte Hass, Avusturyalı natüralist, oyuncu ve dalış sporcusu (d. 1928)
2015 - Nélida Romero, Arjantinli aktris (d. 1926)
2015 - Darren Shahlavi, İngiliz aktör, dövüş sanatçısı ve dublör idi (d. 1972)
2015 - Zhang Wannian, Çinli general (d. 1928)
2016 - René Angelil, kanadalı Müzisyen, menajer, direktör ve prodüktör (d. 1942)
2016 - Franco Citti, İtalyan oyuncu (d. 1935)
2016 - Şefik Döğen, Türk oyuncu (d. 1947)
2016 - Alan Rickman, İngiliz oyuncu ve yönetmen (d. 1946)
2016 - Rajesh Vivek, Hint oyuncu (d. 1949)
2016 - Shaolin, Brezilyalı çizgi film yapımcısı, çizer, komedyen, oyuncu ve televizyon programcısı (d. 1971)
2017 - Surjit Singh Barnala, Hint politikacı ve bürokrat (d. 1925)
2017 - Barry Cassin, İrlandalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur (d. 1924)
2017 - Eldar Kuliev, Sovyet film yönetmeni ve senarist (d. 1951)
2017 - Yama Buddha, Nepalli rap şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1987)
2017 - Zhou Youguang, Çinli ekonomist, bankacı ve dilbilimci (d. 1906)
2018 - Dan Gurney, Amerikalı eski Formula 1 pilotu (d. 1931)
2018 - Max Labovitch, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1924)
2018 - Erling Mandelmann, Danimarkalı fotoğrafçıdır (d. 1935)
2018 - Pablo Garcia Baena, İspanyol şair ve yazar (d. 1923)
2019 - Paweł Adamowicz, Polonyalı siyasetçi ve avukattır (d. 1965)
2019 - Eli Grba, Amerikan beyzbolcu (d. 1934)
2019 - Lenin Rajendran, Hint film yönetmeni ve senaristtir (d. 1951)
2019 - Wilf Rosenberg, Güney Afrikalı ragbi oyuncusudur (d. 1934)
2019 - Gavin Smith, Kanadalı profesyonel poker oyuncusu (d. 1968)
2019 - Julio Vallejo-Ruiloba, İspanyol psikiyatr, yazar ve akademisyen (d. 1945)
2020 - John N. Brandenburg, Amerikalı rütbeli askerdir (d. 1929)
2021 - Mehmet Necmettin Ahrazoğlu, Türk siyasetçi (d. 1955)
2021 - Vincent Logan, İskoç Roma Katolik piskopos (d. 1941)
2021 - Elijah Moshinsky, Avustralyalı yönetmen (d. 1946)
2021 - Leonidas Pelekanakis, Yunan yelkenci (d. 1962)
2021 - Jan de Vries, Hollandalı motosiklet yarışçısı (d. 1944)
2022 - Boris Brojovskiy, Sovyet-Rus görüntü yönetmeni (d. 1935)
2022 - Aykut Edibali, Türk siyasetçi, yazar ve Millet Partisi Genel Başkanı (d. 1942)
2022 - Anastasiya Voznesenskaya, Rus oyuncudur (d. 1943)