mıhellemiler ne demek?

Mıhellemiler veya Mahalmiler ( ), Türkiye, Lübnan ve Avrupa'da yaşayan bir etnik gruptur. Çoğunlukla Türkiye'nin Suriye sınırındaki Mardin ilinin Savur, Midyat ve Ömerli üçgeni içindeki elli kadar köyden geldikleri iddia edilir.

700’lü yıllarda Rahip Davut’un Süryanice el yazması kitabında Hapsinas, Mıhellemilerin başkenti ve bazı anlatılara göre Mıhellemi emirliğinin merkezi olarak geçer. Mıhellemilerin Arap Yarımadası'ndan göç edip Tihâme’ye yerleştikleri veya MÖ 1050'li yıllarda Hititlerin gücünün zayıflamasıyla Arabistan'dan Anadolu’ya gelmiş olabilecekleri kökenleri ile ilgili tartışmalı konulardır. Kendilerini genellikle Arap olarak tanımlarlar, ancak tarihsel kökenleri kesin olarak belirlenmemiş olsa da bazen Kürt, Süryani/Arami gibi diğer etnik gruplarla da ilişkilendirilirler. Süryani kaynaklarında Mıhellemi topluluğunun aslının Süryani ve Hıristiyan olup 1600’lü yıllarda Müslümanlığa geçtikleri iddia edilir. İslam'a geçişlerinden sonra sünni inancını benimsemişlerdir. Türkçe, Kürtçe ve Aramice etkileri bulunan, Arapçanın Kıltu (Qultu) lehçesi olan mıhellemice konuşurlar. 1920'den bu yana yaşanan göçler nedeniyle Lübnan'da da büyük bir nüfusa sahiptirler. 1980'lerin başında Lübnan İç Savaşı sonrası çok sayıda kişi Avrupa'ya özellikle de Almanya'ya mülteci olarak gitmiştir. Dünyada en çok Türkiye, Lübnan ve Avrupa'da nüfusa sahiptirler. Sürüleri için yiyecek kaynakları aramak üzere uzun mesafeler kat eden yolculukları nedeniyle yarı göçebe bir toplum olarak da görülen Mıhellemi begleri ile ilgili tartışmalar vardır, bazı kaynaklarda Mıhellemilerin kendi içinde Halil Begi ve İsa Begi olarak ikiye ayrıldığı yer alır.

Etimoloji

Mıhellemi isminin Mahal (Arapça "yer") ve Me'a (Arapça "yüz") kelimelerinden türediği söylenmektedir. Kelimenin anlamı ise (Mahal al-Me'a) "yüzlerin yeri" demektir.

Köken

700’lü yıllarda Rahip Davut’un Süryanice el yazması kitabında Hapsinas, Mıhellemilerin başkenti ve Mıhellemi emirliğinin merkezi olarak geçer. Mıhellemilerin Arap Yarımadası'ndan göç edip Tihâme’ye yerleştikleri veya MÖ 1050'li yıllarda Hititlerin gücünün zayıflamasıyla Arabistan'dan Anadolu’ya gelmiş olabilecekleri kökenleri ile ilgili tartışmalı konulardır. Mıhellemiler Arapça dilleri nedeniyle Türkiye Kürtleri tarafından Kürt olarak tanınmazken, Beyrut'ta Kürt, Suriye'de ise Arap olarak tanımlanırlar genel kanı Arap kökenli olduklarıdır. Mıhellemilerin kökenine ilişkin olarak, Mardin bölgesindeki Süryani/Arami nüfusun İslam'ı kabul etmesi ve dilsel olarak Araplaşması ya da grubun Arap Yarımadası kökenli olduğu gibi çeşitli iddialar ortaya atılmıştır. Berlin'deki Mıhellemiler arasında, atalarının 14. yüzyılın başlarında Hıristiyan bir dini topluluğun parçası olarak İslam'ı kabul ettiğine dair yaygın bir inanış bulunmaktadır. İngiliz gezgin Mark Sykes 1907'de Mıhellemilerin kökeni hakkında şunları yazmıştır: Bu teori, oryantalist İshak Armalah ve Süryani Ortodoks patriği Ignatius Aphrem I tarafından da doğrulanmakta ve baskı altında İslam'ı kabul eden Aramilerin 17. yüzyılın sonlarında kendilerini "Mıhellemi" olarak adlandırmaya başladıklarını belirtmektedir. Mıhellemiler, sürüleri için yiyecek kaynakları aramak üzere uzun mesafeler kat eden yolculuklar nedeniyle yarı göçebe bir toplum olarak görülüyordu. Mıhellemiler, kendi içinde Halil Begi ve İsa Begi olarak ikiye ayrılır.

Demografi

Dünya genelinde Mıhellemi nüfusunun 150.000 olduğu tahmin edilmektedir, yaklaşık rakamlarla Türkiye'de 60.000, Lübnan'da 50.000 ve Almanya'da 13.000 nüfusu ile Avrupa'da yaklaşık 40.000 Mıhellemi yaşadığı düşünülmektedir. Mıhellemilerin Türkiye'den Lübnan'a göçü 1920'lerde başladı. 1930'lu yıllarda bir sonraki mülteci dalgası başladı ve 1940'lı yıllarda on binlerce kişi Lübnan'a geldi. Mıhellemiler Lübnan'a Suriye üzerinden, Türkiye'nin güneydoğusundan mülteci olarak geldi. Trablus'a yerleşen bazı mültecilerin haricinde çoğunluğu müslüman olan Mıhellemiler Lübnan'da vatandaşlık alamadılar. Türkiye'nin Mardin ilinden göç ettikten sonra ülkenin Sünni toplumunun ayrılmaz bir parçası haline gelen Mıhellemiler geleneksel olarak Trablus, Bekaa Vadisi ve Beyrut gibi Lübnan bölgelerine yerleşmişlerdir. Lübnan İç Savaşı öncesinde Lübnan'da 70.000 - 100.000 arasında Mıhellemi yaşamaktaydı. Mıhellemiler, 1976'dan beri devam eden Lübnan İç Savaşı sırasında Lübnan'dan Almanya'ya ve Hollanda, Danimarka ve İsveç gibi diğer Avrupa ülkelerine gelen Lübnan İç Savaşı mültecileri arasındadır.