faktör xa ne demek?

Faktör Xa (Aktive Edilmiş Faktör X)

Faktör Xa, kan pıhtılaşma kaskadının önemli bir serin proteaz enzimidir. Protrombinaz kompleksi içerisinde protrombini trombine dönüştürerek pıhtı oluşumunda kritik bir rol oynar.

Temel Fonksiyonları:

• Protrombin Aktivasyonu: Faktör Xa'nın temel işlevi, protrombini trombine dönüştürmektir. Trombin ise fibrinojeni fibrine dönüştürerek pıhtı oluşumunun yapı taşı olan fibrinin oluşumunu sağlar.
• Protrombinaz Kompleksinin Parçası: Faktör Xa, Faktör Va, kalsiyum iyonları ve fosfolipitlerden oluşan protrombinaz kompleksinin bir parçasıdır. Bu kompleks, protrombinin trombine dönüşümünü hızlandırır.
• Pıhtılaşma Yollarının Birleşimi: Faktör Xa, hem intrinsik (içsel) hem de ekstrinsik (dışsal) pıhtılaşma yollarının birleştiği noktadır. Her iki yol da Faktör X'i aktive ederek Faktör Xa'yı oluşturur ve ortak pıhtılaşma yolunu başlatır.

Klinik Önemi:

• Antikoagülan Hedefi: Faktör Xa, antikoagülan ilaçlar için önemli bir hedeftir. Rivaroksaban, apiksaban ve edoksaban gibi direkt faktör Xa inhibitörleri, faktör Xa'yı doğrudan inhibe ederek kan pıhtılaşmasını engeller ve tromboembolik olayların önlenmesinde kullanılır.
• Pıhtılaşma Bozuklukları: Faktör X eksikliği veya işlev bozukluğu, kanama bozukluklarına yol açabilir.
• Laboratuvar Testleri: Faktör X seviyeleri, pıhtılaşma bozukluklarının teşhisinde ve antikoagülan tedavinin takibinde kullanılan laboratuvar testleriyle ölçülebilir.