anizositoz ne demek?

Anizositoz: Kırmızı Kan Hücrelerinde Boyut Farklılıkları

Anizositoz, kırmızı kan hücrelerinin (eritrositler) normalden farklı boyutlarda olması durumudur. Bu durum, genellikle tam kan sayımı (CBC) sırasında, özellikle de kırmızı kan hücresi dağılım genişliği (RDW) değerinin yüksek çıkmasıyla tespit edilir. Anizositoz, tek başına bir hastalık olmaktan ziyade, altta yatan çeşitli sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir.

Tanım ve Ölçüm

Anizositoz, eritrositlerin boyutlarındaki çeşitliliği ifade eder. Normalde, kırmızı kan hücreleri belirli bir boyut aralığında bulunur. Bu aralığın dışına çıkan hücreler, anizositozun varlığını gösterir.

• RDW (Red Cell Distribution Width): Anizositozun en sık kullanılan ölçümüdür. RDW, kırmızı kan hücrelerinin boyutlarındaki değişkenliği yüzde olarak ifade eder. Yüksek RDW değeri, anizositozun varlığını gösterir.

Nedenleri

Anizositoz, birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Beslenme Eksiklikleri:

  • Demir eksikliği anemisi: En sık karşılaşılan anizositoz nedenlerinden biridir. Demir eksikliği, hemoglobin üretimini etkileyerek farklı boyutlarda kırmızı kan hücrelerinin oluşmasına yol açar.
  • B12 vitamini eksikliği (pernisiyöz anemi): B12 vitamini, DNA sentezi için gereklidir. Eksikliği, anormal büyüklükte (makrositik) kırmızı kan hücrelerinin üretimine neden olabilir.
  • Folat eksikliği: Folat da DNA sentezi için önemlidir ve eksikliği B12 vitamini eksikliğine benzer şekilde makrositik anemiye yol açabilir.

• Kan Hastalıkları:

  • Talasemi: Hemoglobin üretiminde genetik bir bozukluktur. Farklı şiddetlerde anemiye ve anizositoza neden olabilir.
  • Orak hücre anemisi: Kırmızı kan hücrelerinin anormal şekle sahip olmasına neden olan genetik bir hastalıktır.
  • Miyelodisplastik sendromlar (MDS): Kemik iliğinin anormal kan hücreleri üretmesine neden olan bir grup hastalıktır.
  • Lösemi: Kemik iliğinde anormal beyaz kan hücrelerinin aşırı üretimiyle karakterize edilen bir kanser türüdür. Kemik iliğinin normal hücre üretimini engellediği için anizositoza neden olabilir.

• Kronik Hastalıklar:

  • Karaciğer hastalığı: Karaciğer, kırmızı kan hücrelerinin üretimi ve yıkımı için önemlidir. Karaciğer hastalıkları anizositoza yol açabilir.
  • Böbrek hastalığı: Böbrekler, eritropoietin (EPO) hormonu üretir. EPO, kemik iliğini uyararak kırmızı kan hücresi üretimini sağlar. Böbrek hastalıkları, EPO üretimini azaltarak anemiye ve anizositoza neden olabilir.
  • Kronik inflamatuar hastalıklar: Romatoid artrit, Crohn hastalığı gibi kronik inflamatuar hastalıklar, demirin kullanımını engelleyerek anemiye ve anizositoza yol açabilir.

• Transfüzyonlar: Kan transfüzyonları, farklı boyutlarda kırmızı kan hücrelerinin dolaşıma girmesine neden olabilir ve bu da anizositoza yol açabilir.

• Kemoterapi: Bazı kemoterapi ilaçları, kemik iliğini baskılayarak anemiye ve anizositoza neden olabilir.

• Diğer Nedenler:

  • Alkolizm
  • Hipertiroidizm

Belirtiler

Anizositozun kendisi genellikle belirtiye neden olmaz. Ancak, altta yatan nedenin belirtileri görülebilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Yorgunluk
• Halsizlik
• Soluk cilt
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı

Teşhis

Anizositoz, genellikle tam kan sayımı (CBC) sırasında tesadüfen tespit edilir. Yüksek RDW değeri, anizositozun varlığını gösterir. Teşhisi doğrulamak ve altta yatan nedeni belirlemek için ek testler gerekebilir. Bu testler şunları içerebilir:

• Periferik yayma: Kan örneğinin mikroskop altında incelenmesiyle kırmızı kan hücrelerinin boyut ve şekil anormalliklerinin değerlendirilmesi.
• Demir düzeyi ve demir bağlama kapasitesi: Demir eksikliğini değerlendirmek için.
• B12 vitamini ve folat düzeyleri: B12 vitamini ve folat eksikliğini değerlendirmek için.
• Kemik iliği biyopsisi: Nadiren, özellikle altta yatan nedenin belirlenemediği durumlarda veya kemik iliği hastalıklarından şüphelenildiğinde kemik iliği biyopsisi gerekebilir.

Tedavi

Anizositozun tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

• Beslenme eksikliklerinin tedavisi:

  • Demir takviyesi: Demir eksikliği anemisi için.
  • B12 vitamini takviyesi veya enjeksiyonları: B12 vitamini eksikliği için.
  • Folat takviyesi: Folat eksikliği için.

• Kan hastalıklarının tedavisi: Talasemi, orak hücre anemisi, miyelodisplastik sendromlar veya lösemi gibi kan hastalıklarının tedavisi, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir ve ilaç tedavisi, kan transfüzyonları veya kemik iliği transplantasyonu içerebilir.

• Kronik hastalıkların tedavisi: Karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı veya kronik inflamatuar hastalıklar gibi kronik hastalıkların tedavisi, hastalığın kontrol altına alınmasına ve semptomların hafifletilmesine odaklanır.

• İlaç ayarlamaları: Anizositoza neden olan ilaçların değiştirilmesi veya dozunun ayarlanması.

Prognoz

Anizositozun prognozu, altta yatan nedene ve tedaviye yanıtına bağlıdır. Beslenme eksikliklerine bağlı anizositoz genellikle tedavi ile düzelirken, daha ciddi kan hastalıklarına bağlı anizositoz daha karmaşık bir tedavi gerektirebilir.

Özet

Anizositoz, kırmızı kan hücrelerinin boyutlarındaki farklılığı ifade eden bir durumdur. Genellikle altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olarak ortaya çıkar. Teşhis ve tedavi, altta yatan nedene yönelik olmalıdır. Erken teşhis ve uygun tedavi, anizositozun neden olduğu komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.