tektonik çöküntü ne demek?
Tektonik Çöküntü
Tektonik çöküntü, Yer kabuğu'nun, tektonik kuvvetler etkisiyle geniş alanlarda alçalması veya çökmesi sonucu oluşan jeolojik bir yapıdır. Bu olay, genellikle faylanma, kıvrılma ve levha hareketleri gibi çeşitli tektonik süreçlerle ilişkilidir.
Oluşum Nedenleri:
- Gerilme Kuvvetleri: Yerkabuğu'nda oluşan gerilme kuvvetleri, yüzeyde çatlakların ve fayların oluşmasına neden olur. Bu faylar boyunca blokların aşağı doğru hareket etmesiyle çöküntü alanları meydana gelir.
- Levha Ayrılması: Levha sınırları boyunca levhaların birbirinden uzaklaşması, kabuk'un incelmesine ve çökmesine yol açabilir. Rift vadileri bu tür çöküntülere örnektir.
- Yüklenme: Buzul örtülerinin veya tortu birikiminin yerkabuğu üzerine yaptığı baskı, izostatik dengeyi bozarak çöküntülere neden olabilir. Bu durumda, yükün kalkmasıyla yerkabuğu tekrar yükselir (izostatik yükselme).
- Derinlerdeki Hareketler: Manto içerisindeki konveksiyon akımları veya diğer derin jeolojik süreçler, yerkabuğu'nda bölgesel çökmelere neden olabilir.
Özellikleri:
- Genellikle uzun ve dar şekildedirler.
- Derinlikleri ve genişlikleri farklılık gösterebilir.
- Çöküntü alanları, göl veya denizlerle dolabilir.
- Aktif tektonik bölgelerde sıkça görülürler.
Örnekler: