tüketici fiyat endeksi ne demek?

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), belirli bir mal ve hizmet sepetinin fiyatlarındaki zaman içindeki ortalama değişimi ölçen bir endekstir. Bir ülkedeki veya bölgedeki enflasyon oranını ölçmek için yaygın olarak kullanılır ve ekonomik gösterge olarak kabul edilir.

Temel İşlevleri:

• Enflasyonu Ölçme: TÜFE, belirli bir dönemdeki fiyat artışlarını veya azalışlarını göstererek enflasyonun seviyesini belirlemeye yardımcı olur.
• Satın Alma Gücünü Belirleme: Satın alma gücünün zaman içindeki değişimini izlemek için kullanılır.
• Ekonomik Politika Oluşturma: Hükümetler ve merkez bankaları, para politikası ve maliye politikası gibi ekonomik kararlar alırken TÜFE verilerini dikkate alırlar.
• Ücret ve Maaş Ayarlamaları: Çalışanların ücret ve maaşlarının enflasyona göre ayarlanmasında kullanılır.

Nasıl Hesaplanır?

1. Mal ve Hizmet Sepeti Belirleme: Tüketicilerin harcamalarını yansıtan temsili bir mal ve hizmet sepeti oluşturulur. Bu sepet içerisinde gıda, giyim, konut, ulaşım, sağlık gibi kalemler yer alır.
2. Fiyat Toplama: Belirlenen mal ve hizmetlerin fiyatları düzenli aralıklarla toplanır.
3. Ağırlıklandırma: Her bir mal ve hizmetin sepetteki payı (ağırlığı) belirlenir. Bu ağırlıklar, tüketicilerin ilgili mal veya hizmete ne kadar harcama yaptığına göre belirlenir.
4. Endeks Hesaplama: Fiyat değişiklikleri ve ağırlıklar kullanılarak endeks değeri hesaplanır. Genellikle bir baz yıl seçilir ve o yılın endeks değeri 100 olarak kabul edilir.

Önemli Not: TÜFE, her ülkede farklı yöntemlerle ve farklı mal/hizmet sepetleriyle hesaplanabilir. Bu nedenle ülkeler arası karşılaştırmalar yapılırken dikkatli olunmalıdır. Ayrıca, TÜFE'nin sadece ortalama bir tüketiciyi temsil ettiği ve herkesin harcama alışkanlıklarının farklı olabileceği unutulmamalıdır.