somatik hücre nükleer transferi ne demek?
Somatik Hücre Nükleer Transferi (SCNT)
Somatik hücre nükleer transferi (SCNT), bir somatik hücrenin (vücut hücresi) çekirdeğinin, çekirdeği çıkarılmış bir yumurta hücresine (oosit) aktarıldığı bir laboratuvar tekniğidir. Bu işlem, yumurta hücresinin, donör somatik hücrenin genetik materyalini içermesini sağlar.
Temel Adımlar:
- Donör Somatik Hücre Eldesi: Donörden (klonlanacak bireyden) bir somatik hücre alınır. Bu hücre, örneğin bir deri hücresi veya fibroblast olabilir.
- Yumurta Hücresi (Oosit) Eldesi ve Çekirdek Çıkarılması (Enükleasyon): Bir dişi bireyden olgunlaşmamış bir yumurta hücresi (oosit) elde edilir ve genetik materyali (çekirdeği) çıkarılır. Bu işleme enükleasyon denir.
- Nükleer Transfer: Donör somatik hücrenin çekirdeği, enükle edilmiş yumurta hücresine aktarılır. Bu işlem, mikroskop altında çok ince bir iğne kullanılarak gerçekleştirilir.
- Aktivasyon: Çekirdeği aktarılmış yumurta hücresi, bölünmeyi başlatması için uyarılır. Bu uyarı, elektrik şoku veya kimyasal maddelerle yapılabilir.
- Embriyo Gelişimi: Aktive edilmiş yumurta hücresi, laboratuvar ortamında birkaç gün boyunca gelişmeye bırakılır. Bu süre zarfında, hücre bölünmeye başlar ve erken bir embriyo (blastosist) oluşur.
- İmplantasyon (Opsiyonel): Oluşan embriyo, taşıyıcı bir anneye implante edilebilir. Bu, klonlanmış bir bireyin doğumuna yol açabilir.
SCNT'nin Kullanım Alanları:
- Klonlama: SCNT, genetik olarak özdeş bir birey (klon) oluşturmak için kullanılabilir. En ünlü örneği, 1996'da klonlanan koyun Dolly'dir. Klonlama hakkında daha fazla bilgi için: klonlama
- Terapötik Klonlama: SCNT, hastanın kendi hücrelerinden elde edilen embriyolardan kök hücreler üretmek için kullanılabilir. Bu kök hücreler, hasar görmüş dokuları veya organları onarmak için kullanılabilir. Bu alana terapötik%20klonlama adı verilir.
- Hayvan Islahı: SCNT, üstün özelliklere sahip hayvanları çoğaltmak ve genetik çeşitliliği korumak için kullanılabilir.
- Araştırma: SCNT, genetik hastalıkların mekanizmalarını anlamak ve yeni tedavi yöntemleri geliştirmek için kullanılabilir.
- Nesli Tükenmekte Olan Türlerin Korunması: SCNT, nesli tükenmekte olan hayvanların genetik materyalini korumak ve çoğaltmak için kullanılabilir.
SCNT ile İlgili Etik ve Teknik Zorluklar:
- Düşük Başarı Oranı: SCNT işlemi genellikle düşük başarı oranlarına sahiptir. Birçok embriyo gelişmeyi tamamlayamaz veya doğumdan sonra ölür.
- Anormal Gelişim: SCNT ile üretilen hayvanlarda, genetik ve epigenetik anormallikler görülebilir.
- Etik Tartışmalar: İnsan klonlaması, etik açıdan tartışmalı bir konudur.
Önemli Terimler: