polisario ne demek?

Polisario Cephesi

Polisario Cephesi (İspanyolca: Frente Popular de Liberación de Saguía el Hamra y Río de Oro, Arapça: الجبهة الشعبية لتحرير الساقية الحمراء ووادي الذهب, Türkçe: Saguia el-Hamra ve Río de Oro'yu Kurtarma Halk Cephesi), Batı Sahra'nın bağımsızlığı için mücadele eden bir siyasi ve askeri örgüttür. 1973 yılında kurulmuş olup, temel amacı Batı Sahra'nın Fas tarafından işgaline son vermek ve Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti'ni (SADR) kurmaktır.

Tarihçe

• Kuruluş ve İlk Yıllar (1973-1975): Polisario Cephesi, 10 Mayıs 1973 tarihinde Batı Sahra'nın İspanyol sömürgesi olduğu dönemde kuruldu. Kurucuları arasında El Uali Mustafa Sayed ve Mohamed Lamine Ould Ahmed gibi isimler yer almaktadır. Cephe, silahlı mücadele yoluyla bağımsızlık hedefine ulaşmayı amaçlıyordu. İlk silahlı eylemlerini İspanyol güçlerine karşı gerçekleştirdiler.

• Fas ve Moritanya ile Savaş (1975-1991): 1975 yılında İspanya, Batı Sahra'dan çekilince, Fas ve Moritanya bölgeyi kontrol altına almak için harekete geçti. Polisario Cephesi, bu iki ülkeye karşı uzun ve yıpratıcı bir savaş verdi. 1979'da Moritanya, Polisario ile barış anlaşması imzalayarak Batı Sahra üzerindeki hak iddiasından vazgeçti. Ancak Fas, bölgeyi işgal etmeye devam etti.

• Ateşkes ve Sonrası (1991-Günümüz): Birleşmiş Milletler'in (BM) arabuluculuğuyla 1991 yılında ateşkes ilan edildi. BM, Batı Sahra'da bir referandum düzenleyerek bölge halkının kendi geleceğine karar vermesini öngörüyordu. Ancak referandum, seçmen listeleri konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle defalarca ertelendi. Ateşkese rağmen gerginlikler devam etti ve Polisario, Fas'ı referandumu engellemekle suçladı. Kasım 2020'de, Fas güçlerinin BM tarafından kontrol edilen tampon bölgeye girmesi üzerine ateşkes bozuldu ve çatışmalar yeniden başladı.

Amaçları

• Batı Sahra'nın Fas işgalinden kurtarılması ve bağımsızlığının sağlanması.
• Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti'nin (SADR) uluslararası alanda tanınması ve egemen bir devlet olarak varlığını sürdürmesi.
• Sahravi halkının kendi kaderini tayin etme hakkının korunması ve desteklenmesi.
• Bölgede adil ve sürdürülebilir bir barışın tesis edilmesi.

Yapısı ve Örgütlenmesi

Polisario Cephesi, hem siyasi hem de askeri bir örgüttür. Siyasi kanadı, Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti'nin (SADR) hükümeti olarak işlev görür.

• Siyasi Yapı: SADR, Batı Sahra'nın bağımsızlığını ilan etmiş bir devlettir. Hükümeti, Polisario Cephesi tarafından yönetilir. Bir başkan, başbakan ve bakanlardan oluşan bir kabineye sahiptir. SADR, Afrika Birliği'ne üyedir ve birçok ülke tarafından tanınmaktadır.
• Askeri Yapı: Polisario Cephesi'nin silahlı kanadı, Sahra Halk Kurtuluş Ordusu (SPLA) olarak bilinir. SPLA, Fas ordusuna karşı uzun yıllar boyunca savaşmıştır. 1991'deki ateşkesin ardından askeri faaliyetleri azalmıştır, ancak son dönemde yeniden çatışmalara dahil olmuştur.

Uluslararası İlişkiler

Polisario Cephesi, çeşitli ülkeler ve uluslararası örgütlerle ilişki içindedir.

• Afrika Birliği: SADR, Afrika Birliği'nin (AfB) bir üyesidir. Bu durum, Fas ile AfB arasında zaman zaman gerginliklere neden olmaktadır.
• Birleşmiş Milletler: BM, Batı Sahra sorununun çözümü için MINURSO (Batı Sahra Referandumu için Birleşmiş Milletler Misyonu) adlı bir misyon yürütmektedir. Polisario, BM'nin referandumun düzenlenmesi konusundaki çabalarını desteklemektedir.
• Diğer Ülkeler: Cezayir, Polisario Cephesi'nin en önemli destekçilerinden biridir. Cezayir, Sahravi mültecilere ev sahipliği yapmakta ve Polisario'ya siyasi ve lojistik destek sağlamaktadır. Bazı Latin Amerika ülkeleri de SADR'yi tanımaktadır.

İnsan Hakları İddiaları

Hem Polisario Cephesi hem de Fas, insan hakları ihlalleriyle suçlanmıştır. Polisario, özellikle savaş esirlerine yönelik muamele konusunda eleştirilere maruz kalmıştır. Fas ise Batı Sahra'da yaşayan Sahravilere yönelik baskı, ifade özgürlüğünün kısıtlanması ve keyfi tutuklamalarla suçlanmaktadır.

Güncel Durum

Ateşkesin bozulmasının ardından Batı Sahra'da gerginlik yeniden tırmanmıştır. Polisario Cephesi, Fas'a karşı silahlı mücadeleyi sürdürmektedir. Uluslararası toplum, taraflar arasında diyalog kurulması ve soruna barışçıl bir çözüm bulunması çağrısında bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler'in arabuluculuk çabaları devam etmektedir, ancak henüz somut bir ilerleme sağlanamamıştır.

Ayrıca Bakınız

• Batı Sahra
• Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti (SADR)
• MINURSO (Batı Sahra Referandumu için Birleşmiş Milletler Misyonu)
• Fas
• Cezayir