kölelik ne demek?

Kölelik

Kölelik, bir insanın başka bir insanın mülkü olarak görüldüğü, zorla çalıştırıldığı, özgürlüğünün kısıtlandığı ve alınıp satılabildiği bir sistemdir. Köleleştirilmiş kişiler, genellikle yasal haklardan yoksundur ve kendi kaderlerini tayin etme özgürlükleri yoktur. Kölelik, insanlık tarihinin büyük bir bölümünde var olmuş, farklı biçimlerde ve farklı coğrafyalarda uygulanmıştır. Günümüzde uluslararası hukuk tarafından yasaklanmış olsa da, modern kölelik biçimleri hala varlığını sürdürmektedir.

Tarihçe

Kölelik, insanlık tarihinin en eski kurumlarından biridir. Mezopotamya, Antik Mısır, Antik Yunan ve Roma gibi medeniyetlerde yaygın olarak görülmüştür. Köleliğin yaygınlaşmasında savaşlar, fetihler, borçlar ve suçlar gibi çeşitli faktörler etkili olmuştur.

• Antik Çağ: Antik Yunan'da köleler, tarım, madencilik, ev işleri ve hatta devlet hizmetlerinde çalıştırılıyordu. Roma İmparatorluğu'nda ise kölelik, ekonominin temel direklerinden biriydi. Köleler, gladyatör dövüşlerinde de kullanılıyordu.
• Orta Çağ: Orta Çağ'da kölelik, Avrupa'da azalmaya başlasa da, Doğu Avrupa ve İslam dünyasında varlığını sürdürmüştür. Haçlı Seferleri sırasında esir alınan Müslümanlar ve Hristiyanlar köleleştirilmiştir.
• Yeni Çağ: Yeni Çağ, özellikle Amerika kıtası'nın keşfiyle birlikte köleliğin altın çağı olmuştur. Transatlantik köle ticareti ile milyonlarca Afrikalı, Amerika'ya getirilerek tarlalarda ve madenlerde çalıştırılmıştır. Bu dönemde, kölelik ırkçı ideolojilerle meşrulaştırılmaya çalışılmıştır.
• Yakın Çağ: 18. yüzyılın sonlarından itibaren kölelik karşıtı hareketler güçlenmeye başlamış ve birçok ülke köleliği yasaklamıştır. İngiltere, 1833'te köleliği yasaklayan ilk büyük güç olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise İç Savaş sonucunda kölelik kaldırılmıştır (1865).

Köleliğin Biçimleri

Tarih boyunca farklı coğrafyalarda farklı kölelik biçimleri görülmüştür:

• Savaş Esirliği: Savaşlarda esir alınan kişilerin köleleştirilmesi.
• Borç Köleliği: Borçlarını ödeyemeyen kişilerin borçlarını ödeyene kadar köle olarak çalıştırılması.
• Doğuştan Kölelik: Köle anne babadan doğan çocukların da köle olarak kabul edilmesi.
• Cinsel Kölelik: İnsanların cinsel amaçlarla sömürülmesi.
• Çocuk Köleliği: Çocukların zorla çalıştırılması, evlatlık adı altında sömürülmesi veya askeri amaçlarla kullanılması.

Köleliğin Nedenleri

Köleliğin ortaya çıkmasında ve yaygınlaşmasında çeşitli faktörler etkili olmuştur:

• Ekonomik Faktörler: Kölelik, ucuz işgücü sağlamanın bir yolu olarak görülmüştür. Özellikle tarım ve madencilik gibi emek yoğun sektörlerde köleler, büyük bir ekonomik avantaj sağlamıştır.
• Siyasi Faktörler: Savaşlar ve fetihler, köle sayısını artırmış ve köle ticaretini teşvik etmiştir. Kölelik, bazı siyasi sistemlerde güç ve prestij sembolü olarak da görülmüştür.
• Sosyal Faktörler: Kölelik, bazı toplumlarda sosyal hiyerarşinin bir parçası olarak kabul edilmiştir. Köleler, toplumun en alt tabakasını oluşturmuştur.
• Ideolojik Faktörler: Irkçı ve dini ideolojiler, köleliği meşrulaştırmaya çalışmıştır. Bazı ideolojiler, belirli ırkların veya dinlere mensup olmayan kişilerin köleleştirilmesinin doğal olduğunu savunmuştur.

Köleliğin Sonuçları

Kölelik, hem köleleştirilen kişiler hem de toplumlar üzerinde derin ve kalıcı etkiler bırakmıştır:

• İnsanlık Dışı Muamele: Köleleştirilen kişiler, her türlü insanlık dışı muameleye maruz kalmışlardır. Fiziksel ve psikolojik şiddet, cinsel istismar, açlık ve hastalık, kölelerin karşılaştığı yaygın sorunlardır.
• Kimlik Kaybı: Köleleştirilen kişiler, kendi kültürlerinden ve kimliklerinden koparılmışlardır. Onlara yeni isimler verilmiş, dilleri ve gelenekleri yasaklanmıştır.
• Ailelerin Dağılması: Köle ticareti, ailelerin dağılmasına neden olmuştur. Köleler, eşlerinden ve çocuklarından ayrılarak farklı yerlere götürülmüşlerdir.
• Ekonomik Kalkınmanın Engellenmesi: Kölelik, rekabeti engelleyerek ve işgücü piyasasını bozarak ekonomik kalkınmayı engellemiştir.
• Sosyal Eşitsizliklerin Derinleşmesi: Kölelik, sosyal eşitsizlikleri derinleştirmiş ve toplumda kalıcı ayrılıklara neden olmuştur.
• Irkçılık ve Ayrımcılık: Kölelik, ırkçılık ve ayrımcılığın temelini oluşturmuştur. Köleleştirilen ırklar, aşağı görülmüş ve ayrımcılığa maruz kalmışlardır.

Modern Kölelik

Kölelik, 19. yüzyılda büyük ölçüde yasaklanmış olsa da, modern kölelik biçimleri hala varlığını sürdürmektedir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve diğer kuruluşlar, modern köleliği zorla çalıştırma, borç köleliği, insan ticareti ve çocuk köleliği gibi çeşitli biçimlerde tanımlamaktadır.

• Zorla Çalıştırma: İnsanların tehdit veya şiddet yoluyla zorla çalıştırılması.
• Borç Köleliği: Borçlarını ödeyemeyen kişilerin borçlarını ödeyene kadar köle olarak çalıştırılması.
• İnsan Ticareti: İnsanların para veya diğer çıkarlar karşılığında kaçırılması, satılması veya zorla çalıştırılması.
• Çocuk Köleliği: Çocukların zorla çalıştırılması, evlatlık adı altında sömürülmesi veya askeri amaçlarla kullanılması.

Modern kölelik, günümüzde küresel bir sorun olmaya devam etmektedir. Özellikle yoksulluk, savaş ve siyasi istikrarsızlık yaşanan bölgelerde modern kölelik daha yaygındır. Modern kölelikle mücadele, uluslararası işbirliği ve etkili yasal düzenlemeler gerektirmektedir.

Kölelikle Mücadele

Kölelikle mücadele, insanlık tarihinin en önemli mücadelelerinden biridir. Kölelik karşıtı hareketler, köleliğin yasaklanmasında ve modern kölelikle mücadelede önemli rol oynamıştır. Günümüzde de birçok kuruluş ve birey, kölelikle mücadeleye katkıda bulunmaktadır.

• Uluslararası Kuruluşlar: Birleşmiş Milletler (BM), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve diğer uluslararası kuruluşlar, kölelikle mücadele konusunda çeşitli programlar yürütmektedir.
• Sivil Toplum Kuruluşları: Kölelikle mücadele eden birçok sivil toplum kuruluşu bulunmaktadır. Bu kuruluşlar, kölelik mağdurlarına yardım etmek, farkındalık yaratmak ve yasal düzenlemelerin yapılmasını sağlamak için çalışmaktadır.
• Hükümetler: Hükümetler, köleliği yasaklayan ve modern kölelikle mücadele eden yasalar çıkarmakla yükümlüdür. Ayrıca, kölelik mağdurlarına yardım etmek ve kölelikle mücadele eden kuruluşlara destek olmak da hükümetlerin sorumluluğundadır.

Kölelikle mücadele, hepimizin sorumluluğundadır. Köleliğe karşı farkındalık yaratmak, kölelik mağdurlarına yardım etmek ve kölelikle mücadele eden kuruluşlara destek olmak, hepimizin yapabileceği şeylerdir.