kiçece ne demek?

Kiçece (kendilerince Qatzijob'al’ «bizim dilimiz», K'iche' «çok ağaç»; İspanyolca quiché ; İngilizce K’iche’), Guatemala'nın El Quiché, Huehuetenango, Quetzaltenango, Retalhuleu, Sololá, Suchitepequez Totonicapán, San Marcos, Chimaltenango yörelerinde ve Meksika'nın güneydoğusunda Kiçeler tarafından konuşulan Maya dilleri ailesinin Kiçe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. Guatemala'da 2002 sayımına göre etnik 1.270.953 ¹ kişilik nüfustan 890.596 ² kadarı anadillerini konuşabiliyor. Meksika'da 2002 rakamlarına göre 524³ konuşanı vardır. En yakın akrabası birlikte Kiçe-Açi dilleri adıyla alt grup oluşturan Açicedıir.

Guatemala Maya Dilleri Akademisi tarafından eğitim-öğretim ve araştırması yapılan 22 Maya dili arasında yer alır⁴. Guatemala'da konuşanı en fazla olan (% 8.7) yerli dildir. Okullarda öğretilir ve radyoda da kullanılır.

Popol Vuh (Popol Wu'uj) adlı elyazması Klasik Kiçece kaleme alınmıştır.

Lehçeleri

Kaufman (1970) tarafından yapılan sınıflandırmaya göre beş lehçeye ayrılır

Doğu Kiçecesi : Joyabaj, Zacualpa, Cubulco, Rabinal, San Miguel Chicaj yörelerinde konuşulur.
Batı Kiçecesi : Nahualá, Santa Clara La Laguna, Santa Lucía Utatlán, Aldea Argueta, Sololá, Cantel, Zunil, San José Chiquilajá (Quetzaltenango), Totonicapán, Momostenango yörelerinde konuşulur. Nahualá şivesi diğerlerinden farklıdır. Proto-Mayaca kısa (a, e, i, o, u) ve uzun (aa, ee, ii, oo, uu) ünlüler arasında ayrım yapar ve korur; K’iche’ yerine K’ichee’ biçimini kullanırlar. Bu yüzden Maya dil bilimi çalışmalarında ayıraç olarak da değerlendirilir.
Merkezi Kiçece : Santa María Chiquimula, San Antonio Ilotenango, Santa Cruz del Quiché, Chichicastenango yörelerinde konuşulur.
Kuzey Kiçecesi : Cunén yöresinde konuşulur
Güney Kiçecesi : Samayac yöresinde konuşulur