hanca ne demek?

Hanca ya da Han dili (İngilizce Hän), ABD'nin Alaska eyaletinde ve Kanada'nın Yukon bölgesinde Alaska Atabasklarından Hanlar tarafından konuşulan Atabask dillerinden yok olmak üzere olan Kızılderili dilidir. Guçince ile Yukarı Tananaca arasında bir dil olup en yakın akrabası Guçincedir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 60 kişilik nüfustan 12 kadarı, Kanada'daki 250 kişilik nüfustan ise 7 tanesi anadillerini konuşabiliyor¹.

Diyalektler ve kabileleri

• Alaska Hancası [kendilerince Hän Hwëch’in; İngilizce Eagle dialect]. Alaska'da Eagle (Tthee T'äwdlenn) yöresinde konuşulur.
• Kanada Hancası [kendilerince Tr’ondëk Hwëch’in; İngilizce Dawson dialect & Mooseheide dialect]. Kanada'da Dawson yöresinde Tr’ondëk Hwëch’in First Nation (önceleri Dawson First Nation) kabilesince konuşulur.
  • Dawson şivesi (İngilizce Dawson dialect)
  • Moosehide şivesi (İngilizce Moosehide dialect) Ëdhä dädhëchan

Ses bilgisi

Ünsüzler

	Bilabial	Interdental	Alveolar	Postalveolar	Retroflex	Velar	Glottal
		<small>central</small>	<small>lateral</small>
Stop	voiceless	b		d
aspirated	(p)		t				k
ejective			t’				k’
Affricate	voiceless		ddh	dz	dl	dj	dr
aspirated		tth	ts	tl	ch	tr
ejective		tth’	ts’	tl’	ch’	tr’
Fricative	voiced		dh	z	l	zh	zr
voiceless		th	s	ł	sh	sr	kh
Nasal	voiced	m		n
voiceless			nh
voiced stop	mb		nd
voiced affricate					nj
Approximant	voiced	w			l	y	r
voiceless	wh				yh	rh

Ünlüler

:* kısa

:**a

:**ä

:**e

:**ë

:**i

:**o

:**u

:* uzun

:**aa

:**ää

:**ee

:**ëë

:**ii

:**oo

:**uu

:* diftong

:**aw

:**ay

:**äw

:**ew

:**ey

:**iw

:**oy

:* nazal ünlüler: ą ą̀ ą̂ ą̌ ą̈ ą̈̀ ą̈̌ ę ę̀ ę̂ ę̌ ę̈̀ ę̈̂ ę̈̌ į į̀ į̂ į̌ ǫ ǫ̀ ǫ̂ ǫ̌ ų ų̀ ų̂ ų̌

:* alçak tonlu ünlüler: à ą̀ ä̀ ą̈̀ è ę̀ ë̀ ę̈̀ ì į̀ ò ù ų̀

:* yükselen tonlu ünlüler: ą̂ ä̂ ą̈̂ ê ę̂ ë̂ ę̈̂ î į̂ ô ǫ̂ û ų̂

:* düşük tonlu ünlüler: ǎ ą̌ ä̌ ą̈̌ ě ę̌ ë̌ ę̈̌ ǐ į̌ ǒ ǫ̌ ǔ ų̌

:* yüksek tonlu ünlüler (işaretiz): a gibi

Örnekler

Kanada Hancası (Mooseheide dialect)

• łuk balık
• dëts’ä ördek
• ëtth’ąy sivrisinek
• łąy köpek
• zhùr k’è kurt izi
• nëląy et
• ìhłëk bir
• nänkąy iki
• chäk üç
• däng dört
• łonlà’ beş
• dhëzrąy siyah
• dhëk’äl beyaz
• dot’äl kırmızı
• dodlër mavi
• dottho kahverengi
• shëzho evim
• nëzho evin
• wëzho evi
• nizho evimiz
• nëkhwëzho eviniz
• huzho evleri
• Shǫzrè’ ... Benim adım ...

Ayrıca bakınız

• Alaska Yerli Dil Merkezi
• Yukon Yerli Dil Merkezi

Kaynakça

Dış bağlantılar

• https://web.archive.org/web/20100111012242/http://www.ynlc.ca/languages/hn/hn.html Yukon Native Lnaguage Center
• http://languagegeek.com/dene/yukon/han.html

Orijinal kaynak: hanca. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩

Kategoriler