edilgen çatı ne demek?
Edilgen Çatı (Passive Voice)
Edilgen çatı, cümlenin öznesinin eylemi gerçekleştiren değil, eylemden etkilenen olduğu fiil çatısıdır. Başka bir deyişle, işi yapan değil, işten etkilenen ön plandadır.
Edilgen Çatının Özellikleri:
- Özne: Eylemden etkilenen nesne veya kavramdır.
- Yüklem: "-il" veya "-in" eklerini alır (edilgenlik ekleri). Örneğin; "yap-ıl-dı", "kır-ıl-dı", "sevil-in-di".
- Tümleç: Cümlede işi yapan kişi veya unsur belirtilmek istenirse, "tarafından" edatı veya "-ce" eki ile belirtilir. Bu tümlece "örtülü özne" denir.
Edilgen Çatı Örnekleri:
- Kitap okundu. (Özne: Kitap, Eylem: Okuma eyleminden etkileniyor)
- Yemek pişirildi. (Özne: Yemek, Eylem: Pişirme eyleminden etkileniyor)
- Ev boyandı. (Özne: Ev, Eylem: Boyama eyleminden etkileniyor)
- Hırsız polis tarafından yakalandı. (Özne: Hırsız, Örtülü Özne: Polis)
- Sorun yetkililerce çözüldü. (Özne: Sorun, Örtülü Özne: Yetkililer)
Edilgen Çatının Kullanım Alanları:
- Eylemi yapanın bilinmediği veya önemli olmadığı durumlarda.
- Eylemden etkilenenin ön plana çıkarılmak istendiği durumlarda.
- Nesnelliğin vurgulanmak istendiği durumlarda.
- Bilimsel metinlerde ve resmi yazışmalarda sıkça kullanılır.
Önemli Kavramlar: