bolşevik ne demek?
Bolşevikler
Bolşevikler, 20. yüzyılın başlarında Rusya'da ortaya çıkan radikal Marksist bir siyasi hareketti. "Çoğunlukçu" anlamına gelen Bolşevik terimi, 1903'te Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ndeki (RSDİP) bir bölünme sırasında Lenin'in liderliğindeki grubun parti kongresinde çoğunluğu elde etmesiyle ortaya çıkmıştır.
Tarihsel Gelişim ve İdeoloji
- RSDİP'deki Bölünme: Bolşevikler, RSDİP içerisindeki Vladimir Lenin liderliğindeki kanadı temsil ediyordu. Menşevikler ise partideki daha ılımlı kanattı. Temel anlaşmazlık, partinin örgütlenmesi ve devrime nasıl ulaşılacağı konusundaydı.
- Leninizm: Bolşevik ideolojisi, Marksizmin Lenin tarafından geliştirilmiş bir yorumu olan Leninizm üzerine kuruluydu. Leninizm, devrimin ancak profesyonel devrimcilerden oluşan sıkı disiplinli bir öncü parti tarafından gerçekleştirilebileceğini savunuyordu.
- Devrim ve İktidar: Bolşevikler, 1917 Ekim Devrimi ile iktidarı ele geçirdiler. Bu devrim, Rus İmparatorluğu'nun yıkılmasına ve Sovyet Rusya'nın kurulmasına yol açtı.
Temel İlkeler ve Politikalar
- Sınıf Mücadelesi: Bolşevikler, toplumun temelinin sınıf mücadelesi olduğunu ve işçi sınıfının burjuvaziyi devirerek sosyalist bir toplum kurması gerektiğini savunuyorlardı.
- Proletarya Diktatörlüğü: İktidarı ele geçirdikten sonra, Bolşevikler proletarya diktatörlüğü adı altında tek parti rejimini kurdular.
- Kamulaştırma: Bolşevikler, bankalar, fabrikalar ve topraklar gibi tüm büyük üretim araçlarını kamulaştırma yoluyla devlet kontrolüne geçirdiler.
- Merkezi Planlama: Ekonomiyi merkezi planlama yoluyla yönetmeye çalıştılar.
Sonuçları ve Mirası
- Sovyetler Birliği: Bolşevikler, 1922'de Sovyetler Birliği'ni kurdular.
- Etkileri: Bolşevik devrimi ve Sovyetler Birliği, 20. yüzyıl boyunca dünya siyaseti üzerinde büyük bir etki yarattı. Birçok ülkede komünist hareketlerin ortaya çıkmasına ve yayılmasına ilham kaynağı oldu.
- Eleştiriler: Bolşevikler, otoriter yönetimleri, insan hakları ihlalleri ve ekonomik başarısızlıkları nedeniyle eleştirilmişlerdir.