1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı
1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı, II. Mahmut döneminde, Rus İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yaşanan ve Osmanlı Devleti'nin yenilgisiyle sonuçlanan bir savaştır. Savaşın temel nedenleri arasında Yunan İsyanı'na Rusya'nın müdahalesi, Rusya'nın Balkanlar üzerindeki emelleri ve Osmanlı Devleti'nin zayıflaması yer almaktadır.
Savaşın Nedenleri
- Yunan İsyanı: 1821'de başlayan Yunan İsyanı, Avrupa'da büyük yankı uyandırmıştı. Rusya, dini ve etnik bağları nedeniyle isyancılara destek veriyordu. Navarin Deniz Savaşı'nda Osmanlı donanmasının İngiliz, Fransız ve Rus donanmaları tarafından yakılması, Osmanlı Devleti'ni zor durumda bırakmıştı.
- Rusya'nın Balkan Politikası: Rus Çarlığı, Balkanlar'daki Ortodoks halkları himaye etme ve bölgede nüfuzunu artırma politikası izliyordu. Osmanlı Devleti'nin zayıflaması, Rusya'nın bu emellerini gerçekleştirmesi için bir fırsat yaratmıştı.
- Akerman Sözleşmesi'nin İhlali: 1826'da imzalanan Akerman Sözleşmesi ile Osmanlı Devleti, Eflak ve Boğdan prensliklerine bazı imtiyazlar tanımıştı. Rusya, Osmanlı Devleti'nin bu sözleşmeye uymadığını iddia ederek savaşı başlatmak için bir bahane oluşturdu.
- Osmanlı Devleti'nin Zayıflığı: II. Mahmut'un başlattığı Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı'ndan önce yapılan askeri reformlar yetersiz kalmıştı. Ordu, Rus ordusu karşısında teknolojik ve taktiksel olarak gerideydi.
Savaşın Gelişimi
Savaş, Nisan 1828'de Rus ordusunun Eflak ve Boğdan'ı işgal etmesiyle başladı. Ruslar, Tuna Nehri'ni geçerek Silistre, Varna ve Şumnu gibi önemli kaleleri kuşattı.
- 1828 Seferi: Rus ordusu, lojistik sorunlar ve salgın hastalıklar nedeniyle ilerlemekte zorlandı. Varna uzun bir kuşatmadan sonra ele geçirildi, ancak Şumnu ve Silistre alınamadı.
- 1829 Seferi: Ruslar, takviye kuvvetlerle güçlenerek yeniden saldırıya geçti. Silistre ve Şumnu ele geçirildi. Edirne işgal edildi ve Rus ordusu İstanbul'a doğru ilerlemeye başladı. Doğu cephesinde ise Erzurum ve Kars Rusların eline geçti.
Savaşın Sonuçları
Savaş, 14 Eylül 1829'da imzalanan Edirne Antlaşması ile sona erdi. Antlaşma ile Osmanlı Devleti ağır kayıplar verdi:
Savaşın Önemi
1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı Devleti'nin zayıflığını bir kez daha gözler önüne sermiştir. Savaş, Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki toprak kayıplarını hızlandırmış ve Rusya'nın bölgedeki nüfuzunu artırmıştır. Ayrıca, Edirne Antlaşması, Boğazlar Sorunu'nun uluslararası bir mesele haline gelmesine zemin hazırlamıştır. Savaşın ardından II. Mahmut, askeri ve idari reformlara hız vermiştir.