şanzıman ne demek?
Şanzıman (Vites Kutusu)
Şanzıman, otomobiller ve diğer motorlu taşıtlarda motorun ürettiği gücü tekerleklere aktaran ve torkunu (dönme kuvvetini) ayarlayan önemli bir aktarma organıdır. Temel amacı, motorun verimli çalıştığı devir aralığında kalmasını sağlayarak aracın farklı hızlarda ve farklı yol koşullarında (örneğin, yokuş yukarı çıkarken) en iyi performansı göstermesine yardımcı olmaktır.
Temel İşlevleri:
- Tork Dönüşümü: Motorun ürettiği torku, aracın ihtiyacına göre artırır veya azaltır. Düşük viteslerde tork artırılarak kalkış ve yokuş çıkma kolaylaştırılırken, yüksek viteslerde tork azaltılarak daha yüksek hızlara ulaşılır ve yakıt tasarrufu sağlanır.
- Hız Ayarı: Aracın hızını motorun devrine göre ayarlar. Farklı vites oranları sayesinde, motorun optimum devir aralığında kalması sağlanır.
- Geri Vites: Aracın geri yönde hareket etmesini sağlar.
- Boş Vites (Nötr): Motorun tekerleklerle bağlantısının kesilmesini sağlar. Bu durumda motor çalışır ancak tekerlekler dönmez.
- Güç Aktarımı: Motorun gücünü debriyaj veya tork%20konvertörü vasıtasıyla şanzımana, şanzımandan da tekerleklere iletir.
Şanzıman Çeşitleri:
- Manuel Şanzıman: Sürücünün vitesleri elle değiştirdiği şanzıman türüdür. Daha fazla kontrol ve yakıt tasarrufu sağlayabilir, ancak daha fazla beceri gerektirir.
- Otomatik Şanzıman: Vites değişimlerini otomatik olarak yapan şanzıman türüdür. Daha konforlu bir sürüş sunar, ancak genellikle manuel şanzımanlara göre daha az yakıt tasarrufu sağlar. Farklı otomatik şanzıman türleri bulunur:
- Yarı Otomatik Şanzıman: Temelde manuel şanzıman gibi çalışan, ancak vites değişimlerinin elektronik veya hidrolik sistemler tarafından yapıldığı şanzıman türüdür.
Şanzıman Arızaları:
Şanzımanlar karmaşık yapıda oldukları için çeşitli arızalar meydana gelebilir. En sık karşılaşılan arızalar şunlardır:
- Vites geçişlerinde zorlanma veya takılma
- Vites atlama
- Şanzımandan gelen anormal sesler (uğultu, tıkırtı vb.)
- Şanzıman yağı sızıntısı
- Şanzıman arıza lambasının yanması
Bu tür arızaların erken teşhisi ve onarımı, daha büyük ve maliyetli sorunların önüne geçilmesini sağlar.
Şanzıman Yağı:
Şanzımanın düzgün çalışması için düzenli olarak şanzıman%20yağı değişimi önemlidir. Şanzıman yağı, dişlilerin ve diğer parçaların aşınmasını önler, sürtünmeyi azaltır ve soğutma görevini yerine getirir.