immün assay ne demek?
İmmünoassay (bağışıklık testi), bir analitin (genellikle bir protein veya hormon) varlığını veya miktarını ölçmek için antikor-antijen etkileşimini kullanan biyokimyasal bir testtir. İmmünoassay'ler, klinik teşhis, ilaç izleme, gıda güvenliği ve çevresel izleme gibi çeşitli alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
İmmünoassay'lerin Temel Prensipleri:
- Antijen: Ölçülmek istenen madde (antijen).
- Antikor: Antijene özgü olarak bağlanan bir protein (antikor).
- Etiketleme: Antikor veya antijene, tespit edilebilir bir sinyal üretmek için bir etiket (örneğin, enzim, floresan madde, radyoizotop) bağlanır.
- Bağlanma: Antikor ve antijen arasındaki özgül bağlanma reaksiyonu gerçekleşir.
- Ölçüm: Etiket tarafından üretilen sinyal ölçülerek antijen miktarı belirlenir.
İmmünoassay Çeşitleri:
- Enzim Bağlı İmmünoassay (ELISA): En yaygın kullanılan immünoassay türüdür. Bir enzimin kullanıldığı etiketleme yöntemini kullanır (ELISA).
- Radyoimmünoassay (RIA): Radyoaktif izotoplar kullanılarak yapılan immünoassay (Radyoimmünoassay).
- Floresan İmmünoassay (FIA): Floresan etiketlerin kullanıldığı immünoassay (Floresan%20İmmünoassay).
- Kemilüminesans İmmünoassay (CLIA): Kimyasal reaksiyon sonucu ışık üretimiyle ölçüm yapılan immünoassay (Kemilüminesans%20İmmünoassay).
İmmünoassay'lerin Uygulama Alanları:
- Klinik teşhis: Hastalıkların teşhisi ve takibi (örneğin, enfeksiyon hastalıkları, kanser, otoimmün hastalıklar).
- İlaç izleme: İlaç seviyelerinin ölçülmesi.
- Gıda güvenliği: Gıdalardaki toksinlerin ve alerjenlerin belirlenmesi.
- Çevresel izleme: Çevredeki kirleticilerin tespiti.
İmmünoassay'lerin Avantajları:
- Yüksek hassasiyet ve özgüllük.
- Geniş bir uygulama yelpazesi.
- Relatif olarak basit ve hızlı uygulanabilirlik.
İmmünoassay'lerin Dezavantajları:
- Çapraz reaksiyon riski (benzer yapıdaki maddelerin etkileşime girmesi).
- Antikorların kalitesi ve stabilitesi önemli.
- Yanlış pozitif veya yanlış negatif sonuçlar alınabilmesi.