özgür yazılım ne demek?

Özgür Yazılım Nedir?

Özgür yazılım, kullanıcılara yazılımı çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme özgürlüklerini tanıyan bir yazılım lisanslama modelidir. Bu özgürlükler, yazılımın sadece kaynak koduna erişimle mümkün olur.

Özgür yazılım kavramı, Richard Stallman tarafından 1980'lerde başlatılan GNU Projesi ile yaygınlaşmıştır. Özgür yazılımın temel amacı, kullanıcıların yazılım üzerindeki kontrolünü artırmak ve paylaşımı teşvik etmektir.

Özgür Yazılımın Dört Temel Özgürlüğü

Özgür yazılımın tanımı, aşağıdaki dört temel özgürlük üzerine kuruludur:

0 numaralı Özgürlük: Yazılımı herhangi bir amaç için çalıştırma özgürlüğü. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Yazılımı%20çalıştırma%20özgürlüğü)
1 numaralı Özgürlük: Yazılımı inceleme ve kendi ihtiyaçlarına göre değiştirme özgürlüğü. Kaynak koduna erişim bu özgürlüğün ön koşuludur. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Yazılımı%20inceleme%20ve%20değiştirme%20özgürlüğü)
2 numaralı Özgürlük: Yazılımın kopyalarını dağıtma özgürlüğü, böylece başkalarına yardım edebilirsiniz. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Yazılım%20kopyalarını%20dağıtma%20özgürlüğü)
3 numaralı Özgürlük: Yazılımın değiştirilmiş sürümlerini dağıtma özgürlüğü, böylece topluluğun iyileştirmelerden faydalanmasını sağlayabilirsiniz. (https://www.nedemek.page/kavramlar/Yazılımın%20değiştirilmiş%20sürümlerini%20dağıtma%20özgürlüğü)

Bu dört özgürlük, bir yazılımın "özgür yazılım" olarak kabul edilebilmesi için karşılanması gereken temel kriterlerdir.

Açık Kaynak ile İlişkisi

Açık kaynak kodlu yazılım (OSS) terimi, özgür yazılımla yakından ilişkilidir, ancak her zaman aynı anlama gelmezler. Açık kaynak, daha çok yazılımın geliştirme metodolojisine odaklanırken, özgür yazılım daha çok etik ve özgürlük konularına odaklanır. Çoğu zaman, bir açık kaynak lisansı altında yayınlanan bir yazılım, aynı zamanda özgür yazılım lisansı olarak da kabul edilir.

Özgür Yazılım Lisansları

Özgür yazılım lisansları, kullanıcılara yukarıda belirtilen dört özgürlüğü tanıyan ve yazılımın nasıl kullanılabileceğini, değiştirilebileceğini ve dağıtılabileceğini belirleyen yasal sözleşmelerdir. Yaygın özgür yazılım lisanslarından bazıları şunlardır:

Özgür Yazılımın Avantajları

Kullanıcı Kontrolü: Kullanıcılar, yazılım üzerinde daha fazla kontrole sahiptirler.
Güvenlik: Kaynak kodunun herkes tarafından incelenebilmesi, güvenlik açıklarının daha hızlı tespit edilmesini sağlar.
Uyarlanabilirlik: Yazılım, farklı ihtiyaçlara göre kolayca uyarlanabilir.
Bağımsızlık: Tek bir satıcıya bağımlılık azalır.
İnovasyon: Topluluk tarafından sürekli geliştirme, yenilikleri teşvik eder.