şiroz ne demek?

Şiroz Hakkında Bilgi

Şiroz, karaciğerin uzun süreli ve sürekli hasar görmesi sonucu ortaya çıkan, ilerleyici bir karaciğer hastalığıdır. Sağlıklı karaciğer dokusu, zamanla nedbe dokusu (fibrozis) ile yer değiştirir. Bu durum, karaciğerin normal fonksiyonlarını yerine getirmesini engeller ve sonunda karaciğer yetmezliğine yol açabilir.

Nedenleri:

• Alkol Kötüye Kullanımı: Uzun süreli ve aşırı alkol tüketimi, karaciğer hücrelerine zarar vererek şiroza neden olabilir.
• Kronik Viral Hepatitler: Özellikle Hepatit B ve Hepatit C virüsleri, kronik enfeksiyonlara yol açarak karaciğerde hasara ve şiroza neden olabilir.
• Non-Alkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAYKH): Obezite, diyabet ve yüksek kolesterol gibi durumlarla ilişkili olan NAYKH, karaciğerde yağ birikimine ve iltihaplanmaya yol açarak şiroza ilerleyebilir.
• Otoimmün Karaciğer Hastalıkları: Bağışıklık sisteminin karaciğer hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkan bu hastalıklar (örneğin, otoimmün hepatit, primer biliyer kolanjit), şiroza neden olabilir.
• Diğer Nedenler: Wilson hastalığı, hemokromatozis, safra kanalı tıkanıklıkları ve bazı ilaçlar da şiroz gelişimine katkıda bulunabilir.

Belirtileri:

Şirozun erken evrelerinde genellikle belirgin semptomlar görülmez. Hastalık ilerledikçe şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Yorgunluk
• Halsizlik
• İştahsızlık
• Bulantı
• Kilo kaybı
• Ciltte kaşıntı
• Sarılık (cilt ve gözlerde sararma)
• Ödem (bacaklarda ve karında şişlik)
• Karın ağrısı
• Kusma
• Dışkıda kan
• Zihinsel bulanıklık
• Uyku hali
• Kolay morarma veya kanama

Komplikasyonlar:

Şiroz, ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

• Portal Hipertansiyon: Karaciğerdeki kan akışının engellenmesi sonucu portal ven basıncının artması.
• Varisler: Yemek borusu veya midede genişlemiş ve kanamaya yatkın damarlar.
• Asit: Karın boşluğunda sıvı birikmesi.
• Hepatik Ensefalopati: Karaciğerin toksinleri temizleme yeteneğinin azalması sonucu beyin fonksiyonlarının bozulması.
• Karaciğer Kanseri: Şirozlu hastalarda karaciğer kanseri riski artar.
• Enfeksiyonlar: Bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle enfeksiyonlara yatkınlık artar.

Tanı:

Şiroz tanısı, fizik muayene, kan testleri (karaciğer fonksiyon testleri, pıhtılaşma testleri vb.), görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT, MR) ve bazen karaciğer biyopsisi ile konulur.

Tedavi:

Şirozun tedavisi, altta yatan nedene ve hastalığın evresine bağlıdır. Tedavinin temel amacı, karaciğer hasarını yavaşlatmak, semptomları hafifletmek ve komplikasyonları önlemektir. Alkolü bırakmak, antiviral ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar ve semptomatik tedaviler (diüretikler, laktuloz vb.) kullanılabilir. İleri evre şirozda karaciğer nakli gerekebilir.

Önemli Not: Bu bilgiler sadece genel bir rehber niteliğindedir ve bir doktora danışmanın yerini tutmaz. Şiroz şüphesi olan veya şiroz tanısı konmuş kişilerin mutlaka bir gastroenteroloji uzmanına başvurması önemlidir.