Şehrâzâd (Farsça: شهرزاد), Binbir Gece Masalları'nın (Arapça: ألف ليلة وليلة, Alf Layla wa-Layla) çerçeve öyküsünün anlatıcısı olan efsanevi bir kraliçedir. Zekası, cesareti ve hikaye anlatma yeteneği sayesinde, acımasız kral Şehriyâr'ın elinden kurtulmuş ve birçok kadının hayatını kurtarmıştır.
Şehrâzâd ismi, Farsça kökenlidir ve "soylu soyundan gelen" veya "özgür şehirli" gibi anlamlara gelir. İsmin etimolojisi, karakterin asaletini ve zekasını vurgular niteliktedir.
Hikaye, Şehriyâr'ın, karısının ihanetini öğrenmesi ve ardından tüm kadınlara karşı duyduğu derin güvensizlik ve nefrete dayanır. Her gece bir bakireyle evlenen Şehriyâr, sabahında o kadını idam ettirir. Bu durum, ülkede büyük bir korku ve dehşet yaratır.
Vezirin akıllı ve cesur kızı Şehrâzâd, bu duruma bir son vermek için babasına kral ile evlenmek istediğini söyler. Babası başlangıçta karşı çıksa da, Şehrâzâd'ın ısrarı üzerine kabul eder.
Evlendikleri gece, Şehrâzâd, kız kardeşi Dinarzâd'dan kendisini uyandırmasını ve ona bir hikaye anlatmasını ister. Kral Şehriyâr da hikayeyi dinlemeye başlar. Şehrâzâd, o kadar etkileyici ve merak uyandırıcı bir hikaye anlatır ki, kral hikayenin sonunu öğrenmek için kadının hayatını bağışlar.
Şehrâzâd, sonraki binbir gece boyunca her gece yeni bir hikaye anlatır. Hikayeleri genellikle ahlaki dersler içerir, aşk, macera, sihir ve insan doğasına dair derin gözlemlerle doludur. Kral Şehriyâr, her gece hikayenin sonunu merak ettiği için kadının hayatını bağışlar.
Binbir gecenin sonunda, Şehrâzâd, krala üç erkek çocuk doğurmuştur. Kral Şehriyâr, Şehrâzâd'ın zekasına, cesaretine ve hikaye anlatma yeteneğine hayran kalmış ve tüm kadınlara olan nefretinden arınmıştır. Sonunda, Şehrâzâd'ı affeder ve onu kraliçe olarak kabul eder.
Şehrâzâd, birçok farklı şeyi sembolize eder:
Şehrâzâd, edebiyat, sanat, müzik ve sinema gibi birçok farklı alanda ilham kaynağı olmuştur. Karakteri, birçok eserde yeniden yorumlanmış ve farklı bağlamlarda kullanılmıştır.
Şehrâzâd, yüzyıllardır insanların hayal gücünü besleyen, güçlü ve etkileyici bir karakterdir. Hikayesi, günümüzde hala umut, direnç ve hikaye anlatmanın gücü üzerine önemli dersler vermektedir.