Şecerüddür (Arapça: شجر الدرّ, tam adı: عصمة الدين أم خليل شجر الدرّ, ʿIṣmat ad-Dīn ʾUmm Ḫalīl Šajar ad-Durr), anlamı "İnci Ağacı" olan lakabıyla tanınan, Mısır'da Eyyubi Hanedanı'nın yıkılmasının ardından kurulan Memluk Devleti'nin ilk sultanıdır. Aslen Türk, Çerkes veya Ermeni kökenli olduğu düşünülen Şecerüddür, güçlü kişiliği, siyasi zekası ve sıra dışı yaşam öyküsüyle İslam dünyası tarihinde önemli bir figür olarak yerini almıştır.
Şecerüddür'ün kökenleri hakkında kesin bilgiler bulunmamaktadır. Farklı kaynaklar onun Türk, Çerkes veya Ermeni kökenli bir cariye olduğunu belirtmektedir. Genç yaşta köle olarak satıldığı ve Eyyubi Sultanı Salih Eyyub tarafından satın alındığı bilinmektedir. Güzelliği, zekası ve yetenekleriyle kısa sürede Salih Eyyub'un gözdesi haline gelmiş ve hürriyetine kavuşmuştur. Salih Eyyub'dan Halil adında bir oğlu olmuş, ancak Halil genç yaşta vefat etmiştir.
7. Haçlı Seferi sırasında Salih Eyyub'un ölümü üzerine, Şecerüddür, devletin iç ve dış güvenliğini sağlamak amacıyla bu ölümü bir süre gizli tutmuştur. Memluklu komutanlar ve ileri gelenlerle işbirliği yaparak, Salih Eyyub'un oğlu Turanşah'ı veliaht ilan etmiş ve onu Haçlılara karşı Dimyat'ta kazanılan zaferin ardından Mısır'a çağırmıştır.
Ancak Turanşah'ın basiretsiz yönetimi ve Memluklu komutanlara karşı sergilediği olumsuz tavırlar, onun tahttan indirilmesine ve öldürülmesine yol açmıştır. Turanşah'ın öldürülmesinin ardından, Memluklu beyleri, Şecerüddür'ü sultan ilan etmişlerdir (1250).
Şecerüddür'ün hükümdarlığı, İslam dünyasında büyük yankı uyandırmıştır. Bir kadının sultan olması, bazı kesimler tarafından kabul görmemiş ve özellikle Abbasi Halifesi Mustasım tarafından meşru görülmemiştir. Halifenin baskısı ve iç karışıklıklar nedeniyle, Şecerüddür, kısa bir süre sonra tahtı İzzeddin Aybeg ile evlenerek ona devretmiştir.
Şecerüddür, İzzeddin Aybeg ile evlendikten sonra, kocasının iktidarını pekiştirmesine yardımcı olmuştur. Ancak İzzeddin Aybeg'in, Musul Emiri'nin kızıyla evlenmeye karar vermesi üzerine, Şecerüddür kıskançlık krizine girmiş ve İzzeddin Aybeg'i öldürtmüştür (1257). Bu olay üzerine, İzzeddin Aybeg'in taraftarları tarafından yakalanan Şecerüddür, kocasının cariyesi tarafından öldürülmüştür.
Şecerüddür, Mısır tarihinde önemli bir figür olarak kabul edilir. Bir kölelikten sultanlığa yükselmesi, sıra dışı bir başarı öyküsüdür. Siyasi zekası, liderlik yetenekleri ve kararlılığı sayesinde, Eyyubi Hanedanı'nın yıkılmasının ardından Mısır'da istikrarı sağlamış ve Memluk Devleti'nin temellerini atmıştır. Hükümdarlığı kısa sürmüş olsa da, Mısır'ın siyasi ve sosyal hayatında derin izler bırakmıştır.