ünsüz ne demek?
Ünsüz, sessiz ya da konsonant; m, r, g gibi, oluşması
esnasında, kısmen de olsa, bir engele çarpan konuşma sesi. Ünsüzler,
birlikte kullanılarak
meydana getirirler: de, le, em, es, bi,
si gibi.
Türk alfabesinin yapısı gereği hemen hemen tüm sesler bir harf ile
karşılanmıştır. Bu nedenle Türkçede ünsüz seslere karşılık gelen
harflere ünsüz harfler denir. Ancak pek çok dilde aynı durum söz
konusu değildir ve ünsüz harfler bazen birden çok sesi de karşılarlar.
| Akciğer ünsüzleri |
|---|
| Eklemleme yeri → |
| Çiftdudaksıl |
| Eklemleme biçimi ↓ |
| Patlamalı |
| Genizsil |
| Titrek |
| Çarpmalı |
| Sürtünmeli |
| Yansürtünmeli |
| Sürtünmesiz |
| Yansürtünmesiz |
Notlar:
- Çift olarak yazılan sembollerden soldaki ötümsüz, sağdaki ötümlü
ünsüzleri gösterir.
- Koyu alanlar, sesletimi imkânsız olduğu değerlendirilen ünsüzleri
gösterir.
<table>
<thead>
<tr class="header">
<th><p>Akciğer dışı ünsüzler</p></th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr class="odd">
<td><p>Şaklamalar</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<table>
<thead>
<tr class="header">
<th><p>Diğer simgeler</p></th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
</tbody>
</table>
- [ɧ] sesinin çıkış yeri tartışmalıdır.
<table>
<thead>
<tr class="header">
<th><p>Patlamalı sürtünmeliler</p></th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr class="odd">
<td><p>Çubuklu</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p>Eşzamanlı ünsüzler</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td></td>
</tr>
<tr class="even">
<td></td>
</tr>
</tbody>
</table>
Yumuşak ve sert ünsüzler
titreşmesiyle oluşan ünsüzlere
yumuşak, ötümlü veya tonlu ünsüzler denir: b, c, d, g, ğ, j, l,
m, n, r, v, y, z
Ses telleri titreşmeden oluşan ünsüzlere ise sert, ötümsüz veya
tonsuz ünsüzler denir: ç, f, h, k, p, s, ş, t
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Ergin, Muharrem. Üniversiteler İçin Türk Dili. İstanbul: Bayrak
Yayım, 2009.
Notlar
Orijinal kaynak: ünsüz. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler