töb-der ne demek?

TÖB-DER (Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği), 12 Mart 1971 Muhtırası'ndan sonra kurulmuş, 200 bin öğretmenin üye olduğu, Türkiye'nin gelmiş geçmiş en büyük öğretmen örgütlenmesidir. Kuruluşuna, Köy Enstitüleri'nde görev yapmış birçok öğretmenin öncülük ettiği TÖB-DER; 1981’de o dönem yürürlükte olan 141. ve 142. maddelere dayanılarak kapatılmıştır.¹ Şubelerin kapatılması, üyelerin sürgünlere gönderilmesinin yanı sıra bazı üyeleri de saldırı, pusu ve işkencelere maruz bırakılarak öldürülmüştür.²

12 Eylül 1980 darbesinden önce mevcut yasalara göre kurulan ve faaliyetini yasal çerçevede sürdüren bir öğretmen derneği olan TÖB-DER’i, 12 Eylül yönetimi, “gizli örgüt” iddiası ile TCK’nin o zamanki ünlü 141. ve 142. maddelerine dayanarak kapatır. TÖB-DER'in birçok yönetici ve üyesi, 4 yıldan 9 yıla varan mahkûmiyetlerle cezalandırılır.

Ceza gerekçesi olarak gösterilen 141. ve 142. Maddeler kısaca şöyledir:

"Sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde tahakkümünü tesis etmeye veya sosyal bir sınıfı ortadan kaldırmaya…….. Tevessül edenler veya kuranlar veya bunların faaliyetlerini tanzim veya sevk ve idare edenler veya bu hususlarda yol gösterenler sekiz yıldan on beş yıla kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar."

Bu süreçte 141 ve 142. maddeler yürürlükten kaldırıldı ancak bu maddeleri dayanak göstererek kapatılmış olan TÖB-DER hala kapalı tutulmaktadır.

Bu maddelerden hüküm giyen TÖB-DER’li tüm yönetici ve üyelerin cezaları kaldırıldı, geçmişe yönelik tüm hakları iade edildi ve görevlerine döndüler. Ama TÖB-DER tüzel kişilik olarak hala kapalı ve mal varlıklarına el konulmuş durumdadır.

Aynı dönemde kapatılan sendika, dernek ve kooperatif gibi birçok demokratik kitle örgütüne yönelik davalar, Yargıtay aşamasındayken, TCK’nin 141 ve 142. maddelerinin yürürlükten kaldırılması üzerine, faaliyetlerine devam etti ve el konulan varlıkları iade edildi. ³

TÖB-DER davalarının karar, tarih ve numaraları:

1-2 Ankara 2. Ağır Ceza Mhk.15.03.1989 gün ve E.1986/121, K.1989/54 sayılı kararı

3- 27.11.1990 günlü, E.1990/257, K.1990/581 sayılı karar.

4- 28.11.1991 gün, E.1981/342, K.1991/306 numaralı karar.

5- 05.5.1992 günlü, E.1992/270, K.1992/267 sayılı karar.

6- 23.09.2011 gün ve E.2010/2403, K.2011/1584 sayılı karar.