teşaşür ne demek?

Teşaşür

Teşaşür, İslam hukukunda borçlar hukukuna ilişkin bir kavramdır ve birden fazla borçlunun, alacaklıya karşı aynı borçtan müştereken sorumlu olmasını ifade eder. Bu sorumluluk türünde, alacaklı borcun tamamını borçlulardan herhangi birinden talep edebilir. Teşaşür, alacaklının tahsilat riskini azaltır ve borcun daha kolay tahsil edilmesini sağlar.

Köken ve Anlam

"Teşaşür" kelimesi, Arapça "ş-ş-r" kökünden türemiştir ve "birbirine yardım etmek, dayanışma göstermek" gibi anlamlara gelir. Hukuki terim olarak ise, borçluların alacaklıya karşı dayanışma içinde olmasını ve borcun tamamından sorumlu tutulmasını ifade eder.

Teşaşürün Hukuki Niteliği

Teşaşür, Türk hukuk sisteminde Müteselsil Sorumluluk kavramına benzerlik gösterir. Ancak, İslam hukukundaki teşaşür kavramı, bazı noktalarda farklılıklar içerebilir.

Teşaşürün Unsurları

Teşaşürün gerçekleşmesi için şu unsurların bulunması gerekir:

1. Birden Fazla Borçlu: Aynı borçtan sorumlu birden fazla kişinin bulunması gerekmektedir.
2. Tek Bir Alacaklı: Borcun tahsil edileceği tek bir alacaklının olması şarttır.
3. Aynı Borç: Tüm borçluların aynı borçtan sorumlu olması gerekmektedir.
4. Aksine Anlaşma Olmaması: Taraflar arasında teşaşürün aksine bir anlaşma bulunmaması gerekmektedir. Aksi takdirde, borçluların sorumluluğu farklı şekillerde düzenlenebilir.

Teşaşürün Sonuçları

Teşaşürün en önemli sonucu, alacaklının borcun tamamını borçlulardan herhangi birinden talep edebilmesidir. Bu durum, alacaklının tahsilat riskini azaltır ve borcun daha kolay tahsil edilmesini sağlar. Borcu ödeyen borçlu, diğer borçlulara karşı rücu hakkına sahiptir. Yani, ödediği miktar oranında diğer borçlulardan alacağını talep edebilir.

Teşaşürün Uygulama Alanları

Teşaşür, İslam hukukunda çeşitli alanlarda uygulama alanı bulmaktadır. Özellikle şu durumlarda teşaşür söz konusu olabilir:

• Ortaklıklar: Ortaklık sözleşmelerinde, ortakların borçlarından müştereken sorumlu olması durumu.
• Kefalet: Bir borca kefil olan birden fazla kişinin, borcun tamamından sorumlu olması durumu.
• Vakıflar: Vakıf yöneticilerinin, vakfın borçlarından müştereken sorumlu olması durumu.
• Cemaatle İşlenen Suçlar: Bir suçun birden fazla kişi tarafından cemaatle işlenmesi durumunda, suçluların tazminat yükümlülüğünden müştereken sorumlu olması durumu.

Teşaşür ve Müteselsil Sorumluluk Arasındaki Farklar

Her ne kadar benzerlikler olsa da, teşaşür ve Müteselsil Sorumluluk arasında bazı önemli farklar bulunmaktadır:

• Hukuki Dayanak: Teşaşür, İslam hukukuna dayanırken, müteselsil sorumluluk Türk Borçlar Kanunu gibi modern hukuk sistemlerine dayanır.
• İspat Yükümlülüğü: Müteselsil sorumlulukta, kanunda veya sözleşmede aksi belirtilmedikçe borçluların sorumluluğu müteselsil kabul edilirken, teşaşürde bu durum farklılık gösterebilir.
• Rücu Hakkı: Her iki durumda da borcu ödeyen borçlunun diğer borçlulara karşı rücu hakkı bulunmaktadır. Ancak, rücu hakkının kapsamı ve uygulanma şekli farklılık gösterebilir.

Sonuç

Teşaşür, İslam hukukunda borçlar hukukuna ilişkin önemli bir kavramdır. Alacaklının haklarını koruma altına alırken, borçlular arasında adil bir sorumluluk dağılımı sağlamayı amaçlar. Modern hukuk sistemlerindeki müteselsil sorumluluk kavramıyla benzerlikler göstermekle birlikte, hukuki dayanak ve uygulama alanları bakımından farklılıklar içerebilir. Bu nedenle, teşaşürün hukuki sonuçlarının doğru bir şekilde değerlendirilmesi, İslam hukukuna uygun bir borç ilişkisinin kurulması ve sürdürülmesi açısından büyük önem taşır.