türkiye komünist fırkası ne demek?

Türkiye Komünist Fırkası, Kurtuluş Savaşı döneminde, 18 Ekim 1920’de Atatürk'ün emriyle kurulmuş siyasi parti. "Resmî komünist partisi" olarak da bilinir.

Bu kararın önemli nedenlerinden biri, Ankara Hükûmeti ile Sovyet Hükûmeti arasındaki yakınlaşmaydı. Bu dönemde Sovyet hükûmeti, Kurtuluş Savaşı’nı silah ve cephane göndererek destekliyordu. Ayrıca, yaklaşık bir ay önce Bakü’de kurulan Komintern'e bağlı Türkiye Komünist Partisinin (TKP) de önü kesilmek, ülkede artan Bolşevik sempatisi ve çeşitli sosyalizm eğilimleri de böyle bir parti içerisinde denetim altına alınmak istenmişti.¹ Bu nedenle TKF'in kurulmasıyla birlikte mecliste Halk Zümresi ile temsil edilen Yeşil Ordu Cemiyeti dâhil, tüm Bolşevik, sosyalist ve komünist yapıların yasaklanıp tümü bu partiye katılmaya çağrıldı.

Partinin kurucuları arasında Tevfik Rüştü Aras, Mahmut Esat Bozkurt, Celal Bayar, Yunus Nadi, Kılıç Ali, Hakkı Behiç Bayiç, İhsan Eryavuz, Refik Koraltan, Eyüp Sabri Akgöl ve Süreyya Yiğit yer aldı.² Partinin genel sekreterliğini (umumî kâtipliğini) Hakkı Behiç Bey yapıyordu. Fevzi Çakmak, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, İsmet İnönü, Celal Bayar ve Kâzım Karabekir de partiye katıldılar. Yunus Nadi'nin Anadolu'da Yeni Gün gazetesi ise partinin yayın organı oldu.³⁴

Fakat Yeşil Ordu içindeki birçok İttihatçı kadro resmî partiye katıldıysa da Yeşil Ordu / Halk Zümresi mensuplarından Nâzım Bey ve diğer bazıları ile birlikte Salih Hacıoğlu liderliğindeki Ankara'daki gizli komünist partisi mensupları 7 Aralık 1920’de Türkiye Halk İştirakiyun Fırkasını (THİF) kurdular. Resmî komünist partisi Komintern’e üyelik için başvurduysa da kabul edilmedi.

Bunun üzerine Atatürk yaklaşık üç ay sonra partiyi kapattı.⁵