türev ürünler ne demek?
Türev Ürünler
Türev ürünler, değeri başka bir varlığın (dayanak varlık) değerine bağlı olan finansal araçlardır. Bu dayanak varlık, bir emtia (https://www.nedemek.page/kavramlar/emtia), hisse senedi (https://www.nedemek.page/kavramlar/hisse%20senedi), döviz kuru (https://www.nedemek.page/kavramlar/döviz%20kuru), faiz oranı (https://www.nedemek.page/kavramlar/faiz%20oranı) veya bir endeks olabilir.
Temel Özellikler:
- Değer Bağımlılığı: Türev ürünlerin değeri, dayanak varlığın değerindeki değişimlere göre belirlenir.
- Kaldıraç Etkisi: Türevler genellikle kaldıraç içerir, yani küçük bir sermaye ile büyük bir pozisyon alınabilir. Bu durum potansiyel kazançları artırırken, kayıp riskini de yükseltir.
- Risk Yönetimi: Türevler, fiyat dalgalanmalarına karşı korunma (hedging) amacıyla kullanılabilir.
- Spekülasyon: Yatırımcılar, gelecekteki fiyat hareketleri üzerine bahis oynamak için türevleri kullanabilirler.
Türev Ürün Türleri:
- Forward Sözleşmeleri: İki tarafın, belirli bir tarihte belirli bir fiyattan bir varlığı almayı veya satmayı kabul ettiği özel anlaşmalardır.
- Futures Sözleşmeleri: Standartlaştırılmış forward sözleşmeleridir ve borsalarda işlem görürler.
- Opsiyonlar: Alıcıya belirli bir tarihte veya öncesinde, belirli bir fiyattan bir varlığı alma (alım opsiyonu - call option) veya satma (satım opsiyonu - put option) hakkı veren, ancak zorunluluğu olmayan sözleşmelerdir.
- Swaplar: İki tarafın, belirli bir süre boyunca nakit akışlarını takas etmeyi kabul ettiği sözleşmelerdir. En yaygın türleri faiz oranı swapları (https://www.nedemek.page/kavramlar/faiz%20oranı%20swapları) ve döviz swaplarıdır.
Kullanım Alanları:
- Riskten Korunma (Hedging): Şirketler ve yatırımcılar, gelecekteki fiyat dalgalanmalarına karşı korunmak için türevleri kullanabilirler. Örneğin, bir ihracatçı, döviz kuru riskini azaltmak için bir döviz forward sözleşmesi kullanabilir.
- Spekülasyon: Yatırımcılar, gelecekteki fiyat hareketleri hakkında tahminlerde bulunarak kar elde etmek için türevleri kullanabilirler.
- Arbitraj: Farklı piyasalardaki fiyat farklılıklarından yararlanarak risksiz kar elde etmek için türevler kullanılabilir.
Önemli Not: Türev ürünler karmaşık finansal araçlardır ve yüksek risk içerirler. Yatırımcıların, türev ürünlere yatırım yapmadan önce bu araçların nasıl çalıştığını ve içerdiği riskleri tam olarak anlamaları önemlidir.