rölativizm ne demek?

Rölativizm Nedir?

Rölativizm, bilginin, gerçeğin ve ahlakın mutlak olmadığı, kültürel, tarihsel veya kişisel bağlama göre değiştiği görüşüdür. Evrensel ve objektif standartların reddedilmesi, her şeyin göreceli olduğu fikri rölativizmin temelini oluşturur. Farklı rölativizm türleri mevcuttur ve her biri farklı alanlardaki göreceliliği vurgular.

Temel İlkeleri:

Evrenselliğin Reddi: Mutlak, evrensel ve değişmez doğruların varlığını reddeder.
Bağlamsallık: Bilgi, değerler ve inançlar belirli bir bağlama (kültürel, tarihi, kişisel) bağlıdır.
Objektifliğin Sorgulanması: Objektif bir gerçekliğin veya bilginin mümkün olup olmadığını sorgular.
Tolerans ve Anlayış: Farklı görüşlere ve değerlere karşı daha hoşgörülü ve anlayışlı olmayı teşvik edebilir.

Rölativizm Türleri:

Ahlaki Rölativizm: Ahlaki değerlerin kültüre veya bireye göre değiştiğini savunur. Evrensel ahlaki ilkelerin olmadığını veya uygulanamaz olduğunu ileri sürer.
Bilişsel Rölativizm: Bilginin ve gerçeğin bireyin algılarına, inançlarına ve kültürel bağlamına göre değiştiğini savunur.
Kültürel Rölativizm: Farklı kültürlerin farklı değer sistemlerine sahip olduğunu ve bir kültürün diğerinden üstün olmadığını savunur. Bir kültürü yargılamak için kendi standartlarımızı kullanmamamız gerektiğini vurgular.
Epistemolojik Rölativizm: Bilginin doğası ve meşruiyeti hakkındaki görüşlerin göreceli olduğunu ileri sürer. Bilgi iddialarının geçerliliği, belirli bir bakış açısına veya çerçeveye bağlıdır.

Eleştiriler:

Tutarsızlık: Rölativizmin, "her şey görecelidir" ifadesinin kendisinin de göreceli olup olmadığı sorusunu gündeme getirdiği için tutarsız olduğu savunulur.
Ahlaki Görelilik: Ahlaki rölativizmin, her türlü eylemi meşrulaştırabileceği ve ahlaki yargıları imkansız hale getirebileceği eleştirisi yapılır.
Evrensel Değerlerin İnkarı: İnsan hakları gibi evrensel değerlerin varlığını reddettiği için eleştirilir.

Rölativizm, felsefe, sosyoloji, antropoloji ve siyaset bilimi gibi birçok alanda tartışılan önemli bir konudur. Farklı görüşleri anlamamıza ve daha toleranslı olmamıza yardımcı olabileceği gibi, ahlaki ve epistemolojik sorunlara da yol açabilir.