Pirdaşlık, Alevi-Bektaşi inancında, bir mürşidin (rehberin) önünde ikrar vererek birbirine bağlanmış olan canların oluşturduğu manevi kardeşlik bağıdır. Bu bağ, kan bağıyla kurulan akrabalık ilişkisinden daha kutsal ve önemlidir. Pirdaşlar, hayatları boyunca birbirlerine destek olmak, sırlarını saklamak ve zor günlerinde yanlarında olmakla yükümlüdürler. Pirdaşlık, Alevi-Bektaşi toplumunun dayanışma ve yardımlaşma ilkesinin en somut ifadesidir.
Pirdaşlık kavramının kökeni, İslam öncesi Türk toplumlarındaki "kan kardeşliği" geleneğine kadar uzanmaktadır. Alevi-Bektaşi inancında bu gelenek, İslam'ın tasavvufi yorumuyla harmanlanarak yeni bir anlam kazanmıştır. "Pirdaş" kelimesi, Farsça "pir" (yaşlı, bilge, rehber) ve Türkçe "daş" (arkadaş, yoldaş) kelimelerinin birleşiminden oluşur. Bu birleşim, pirin (mürşidin) rehberliğinde kurulan kardeşlik ilişkisini ifade eder.
Pirdaşlık, Alevi-Bektaşi toplumu için çok önemli bir yere sahiptir. Pirdaşlar, birbirlerinin manevi ve maddi ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülükler şunları içerir:
Pirdaşlık, Alevi-Bektaşi toplumunun birlik ve beraberliğini sağlayan önemli bir unsurdur. Pirdaşlar, birbirlerine destek olarak toplumun güçlenmesine katkıda bulunurlar.
Pirdaşlık, bir ritüel ile kurulur. Bu ritüel genellikle bir cem töreninde gerçekleştirilir. Ritüel sırasında, pirdaş olacak kişiler mürşidin (rehberin) önünde ikrar verirler. İkrar, pirdaşların birbirlerine karşı olan sorumluluklarını kabul ettiklerini beyan etmeleridir. İkrardan sonra, pirdaşlar birbirlerine sarılır ve kardeşliklerini ilan ederler. Bu tören, Alevi-Bektaşi geleneğinde büyük bir öneme sahiptir ve pirdaşlık bağının kutsallığını vurgular.
Pirdaşlık bağı, Alevi-Bektaşi inancında kutsal sayılır ve ihlali büyük bir günah olarak kabul edilir. Pirdaşlık bağını ihlal etmek, birbirine ihanet etmek, sırları ifşa etmek, yardım etmemek veya dürüst davranmamak gibi davranışları içerir. Pirdaşlık bağını ihlal eden kişi, toplum tarafından dışlanabilir ve düşkün ilan edilebilir. Düşkün ilan edilen kişi, toplumdan uzaklaştırılır ve cem törenlerine katılması yasaklanır.
Günümüzde pirdaşlık geleneği, Alevi-Bektaşi toplumunda hala devam etmektedir. Ancak, modern yaşamın getirdiği değişiklikler ve şehirleşme, pirdaşlık ilişkilerinin zayıflamasına neden olmuştur. Yine de, birçok Alevi-Bektaşi ailesi, pirdaşlık geleneğini yaşatmaya ve gelecek nesillere aktarmaya çalışmaktadır. Pirdaşlık, Alevi-Bektaşi kimliğinin önemli bir parçası olarak varlığını sürdürmektedir.