peşmerge ne demek?

Peşmerge (Kürtçe: پێشمه‌رگه, Pêşmerge, kelime anlamı 'ölümle yüzleşenler'), Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur.¹² Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş (istihbarat teşkilatı), Parastin u Zanyarî (istihbarat yardım teşkilatı) ve Zeravani (Jandarma teşkilatı) bulunmaktadır.³

Peşmerge'nin tarihi 18. yüzyıla kadar uzanır. Osmanlılar ve Safeviler içinde askeri sınır muhafızı olarak tarih sahnesine çıktı ve 19. yüzyılda iyi eğitimli, disiplinli bir gerilla gücüne dönüştü. Özgür Kürt devleti hedefine ulaşmayı amaçlayan, bağımsızlıkçı Kürt hareketinin silahlı bir birimidir. 2003'te başlayan Irak müdahalesi'nde ABD ile birlikte koalisyon güçlerine eşlik ederek 2003 yılında Saddam Hüseyin'in devrilmesiyle birlikte Kürdistan Bölgesel Yönetimi Ordusu olarak resmiyet kazanmıştır.⁴

Etimoloji

"Peşmerge" kelimesi "ölümle yüzleşenler" anlamına gelmektedir. İlk olarak kısa ömürlü Mahabad Cumhuriyeti'nde (1946–47) Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed tarafından kullanıldığını belirtir.⁵⁶

Geçmiş

Kürt savaşçı geleneği, bağımsızlık özlemleriyle birlikte binlerce yıldır var olmuştur ve ilk Kürt savaşçı grupları çeşitli imparatorluklara karşı bağımsızlık için savaşmışlardır.⁷

Peşmerge bir süreye kadar sadece gerilla kuvveti olarak var oldu, ancak bağımsızlık ilan eden Mahabad Cumhuriyeti'nde (1946-1947), General Mustafa Barzani liderliğindeki Peşmerge, cumhuriyetin resmi ordusu oldu.⁸ Mahabad Cumhuriyeti'nin yıkılmasından ve devlet başkanı Kadı Muhammed'in idam edilmesinden sonra Peşmerge güçleri, 20.yüzyılın geri kalanında İran ve Irak hükümetleriyle savaşmaya devam edecek gerilla grupları olarak yeniden yapılandı.⁹

Peşmerge'lerin çoğu Kürdistan Demokrat Partisi'nin kurucusu ve başkanı Mustafa Barzani tarafından yönetiliyordu.¹⁰ 1975'te Peşmerge, İkinci Irak-Kürt Savaşı'nda yenildi. KDP'nin önde gelen üyelerinden Celal Talabani, direnişi canlandırmak için aynı yıl partiden ayrıldı ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni kurdu. Bu olay, bugüne kadar Peşmerge güçlerini ve Kürdistan'daki Kürt toplumunun çoğunu bölen KDP ve KYB arasındaki siyasi tartışmanın temelini oluşturdu.

1979'da Mustafa Barzani'nin ölümünden sonra yerine oğlu Mesud Barzani geçti. KDP ve KYB arasındaki gerilim arttıkça, Peşmerge'lerin çoğu bir bölgeyi kendi partilerinin kontrolü altında tutmak için savaşırken, aynı zamanda Irak Ordusu'nun saldırılarına karşı da savaştı. Birinci Körfez Savaşı'nın ardından Irak Kürdistanı, iki büyük parti olan KDP ve KYB arasında Kürt İç Savaşı'nı gördü ve Peşmerge güçleri birbirleriyle savaşmak için kullanıldı.¹¹ İç savaş, Eylül 1998'de Barzani ve Talabani'nin resmi bir barış anlaşması kuran Washington Anlaşması'nı imzalamasıyla resmen sona erdi. Anlaşmada taraflar, gelir ve gücü paylaşma, Irak askerlerinin Kürt bölgelerine girmesine ve PKK'nın Kuzey Irak topraklarını kullanmasına izin vermeme konusunda anlaştılar. O zamana kadar her iki taraftan da yaklaşık 5.000 kişi öldü ve çok daha fazlası yanlış tarafta oldukları için tahliye edildi.¹² Sonraki yıllarda gerilim yüksek kaldı, ancak her iki taraf da birbirine yaklaştı ve 2003'te her iki parti de Irak Savaşı'nın bir parçası olarak Baas rejiminin devrilmesinde yer aldı. Diğer milis güçlerinin aksine, Peşmerge Irak yasaları tarafından hiçbir zaman yasaklanmadı.¹³

Peşmerge günümüzde Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin ana askerî gücü olarak bölgenin korunmasında ve savunmasında rol üstlenmektedir. Peşmerge Bakanı, Şoreş İsmail Abdullah'tır ve Peşmerge'nin Başkomutan'ı Bölgenin başkanı Neçirvan Barzani'dir.¹⁴¹⁵

Yapı

Peşmerge çoğunlukla Kürdistan Demokrat Partisi'ne (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne (KYB) sadık güçler arasında bölünürken,¹⁶ Kürdistan Sosyalist Demokrat Partisi gibi diğer küçük Kürt partilerin de kendi küçük Peşmerge birimleri vardır.¹⁷ KDP ve KYB, güçlerinin bileşimine ilişkin bilgileri hükümete veya medyaya açıklamamaktadır.¹⁸ Bu nedenle, kaç Peşmerge savaşçısı olduğuna dair güvenilir bir sayı yoktur.¹⁹ Medya kuruluşları 150.000 ila 200.000 Peşmerge olduğunu iddia etmektedir, ancak bu sayı oldukça tartışmalıdır.²⁰²¹ Peşmerge, KDP-KYB arasındaki anlaşmazlıklardan ötürü Kürdistan Bölgesi'ni Dohuk Valiliği ve Erbil Valiliğini kapsayan KDP tarafından yönetilen bir "sarı" bölgeye ve Süleymaniye Valiliği ve Halepçe Valiliğini kapsayan KYB tarafından yönetilen bir "yeşil" bölgeye ayrıldı.²²²³²⁴ Her iki bölgenin de, diğer bölge ile koordine olmayan kendi yönetim kurumları ile kendi Peşmerge birimi vardır.²⁵ Peşmerge'nin bölünmüş yapısının bir sonucu olarak, tüm Peşmerge gücünden sorumlu bir komuta merkezi yoktur ve Peşmerge birimleri bunun yerine siyasi bağlılığa bağlı olarak ayrı askeri hiyerarşileri takip eder.²⁶ Peşmerge'yi 1992'den bu yana birleştirme ve siyasetten arındırma çabaları gerçekleştirildi. Ancak şu ana kadar birleştirme planları ve reformlar başarısız oldu²⁷ ve Peşmergelerin çoğu hala KDP'nin ve KYB'nin etkisi altındadır. 2014'teki Irak İç Savaşı olaylarının ardından, Amerika Birleşik Devletleri ve birkaç Avrupa ülkesi, KYB ve KDP'ye, yardım ve finansman şartı olarak karma Peşmerge tugayları kurmaları için baskı yaptı. KYB ve KDP, daha sonra Peşmerge İşleri Bakanlığı'nın komutası altına alınan Bölge Muhafız Tugayları altında 12 ila 14 tugayı birleştirdi. Ancak subaylar, kendilerine sadık kuvvetlerin konuşlandırılmasını kontrol eden ve cephe ve sektör komutanlarını atayan parti liderlerine rapor vermeye ve onlardan emir almaya devam etmişlerdir.

Savaşlar

Peşmerge-PKK çatışması

Peşmerge ile PKK düşman taraflar arasındadır ve günümüze kadar birçok halde birbirlerine karşı savaşmışlardır. Peşmerge ve PKK, İdris Barzani'nin çabaları sonucu bir dönem ateşkes ve barış yapmışlarsa da PKK ve PKK lideri Abdullah Öcalan'ın bölgedeki tek lider olmak istemesi, ulus Kürt devletine sıcak bakmamasının yanında Peşmerge'yi kendi bölgelerinden uzak tutma çabaları, Peşmerge'yi ve Barzani ailesini sürekli irdeleyip suçlamalarda bulunmasından dolayı ateşkesler kısa sürede bozulmuştur. Kürdistan Bölgesel Yönetimi, PKK'yı kendi topraklarını işgal eden illegal bir güç görmekte olduğu gibi PKK'ya karşı sert uyarılarda bulunmaktadır. PKK ise Irak'ta yapılan Türk operasyonlarının KDP-TSK işbirliğinde yapıldığını iddia edip Kürdistan Bölgesel Hükûmeti'ni suçlamaktadır. ²⁸²⁹³⁰³¹³²³³

CIA peşmergeleri

1995 yılına kadar Irak içinde 7.500 kadar Peşmerge ve Kürt STK'lar görevlileri CIA operasyonu ile ülkeden kaçırılarak ABD ordusunun Guam Üssü'ne taşındı. Irak'ın işgali sonrasında bu peşmergelerin eğitilerek Irak'ta önemli görevlere getirildiği savunulmaktadır.³⁴

2015 yılı itibarıyla 35 bin Kürt askerin yanı sıra Irak ordusundan ve güvenlik güçlerinden ayrı olarak 300 ile 350 bin arasında Peşmerge bulunmaktadır.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi başbakanı Mesrur Barzani, günümüzdeki Peşmerge'lerin sayısını roket sistemleriyle donatılmış 5 bin zırhlı araç, 550 tank ve 25 savaş helikopterine sahip 270 bin kişi olarak açıklamıştır.

Yabancı savaşçılar

Gönüllü savaşçıların sayısı bilinmemekle birlikte sıklıkla Amerika, Avrupa ve Avustralya'dan Peşmerge'ye katılım olmaktadır.³⁵

Destek

Peşmerge'ye Amerika, Avrupa ve Avustralya'dan silah ve lojistik destek olmaktadır.³⁶³⁷³⁸³⁹ ⁴⁰

Teçhizat

Hafif silahlar

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Kalibre</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Walther_P38" title="wikilink">Walther P38</a></td> <td><a href="Tabanca" title="wikilink">Tabanca</a></td> <td><a href="9x19mm_Parabellum" title="wikilink">9x19mm Parabellum</a></td> <td><a href="Nazi_Almanyası" title="wikilink">Nazi Almanyası</a></td> <td>8000 Almanya tarafından sağlanan.</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Heckler_&_Koch_MP5" title="wikilink">Heckler & Koch MP5</a></td> <td><a href="Hafif_makineli_silah" title="wikilink">Hafif makineli silah</a></td> <td>9x19mm Parabellum</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="FAMAS" title="wikilink">FAMAS</a></td> <td><a href="Piyade_tüfeği" title="wikilink">Piyade tüfeği</a></td> <td><a href="5.56×45mm" title="wikilink">5.56×45mm</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="M4_(karabina)" title="wikilink">M4</a></td> <td><a href="Karabina_(tüfek)" title="wikilink">Karabina</a></td> <td>5.56×45mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Heckler_&_Koch_G36" title="wikilink">Heckler & Koch G36</a></td> <td><a href="Piyade_tüfeği" title="wikilink">Piyade tüfeği</a></td> <td>5.56×45mm Parabellum</td> <td></td> <td>8000 Almanya tarafından sağlanan.</td> </tr> <tr class="even"> <td>|<a href="HS_Produkt_VHS" title="wikilink">HS Produkt VHS</a></td> <td><a href="Piyade_tüfeği" title="wikilink">Piyade tüfeği</a></td> <td><a href="5.56×45mm" title="wikilink">5.56×45mm</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>|<a href="M16" title="wikilink">M16</a></td> <td><a href="Piyade_tüfeği" title="wikilink">Piyade tüfeği</a></td> <td><a href="5.56×45mm" title="wikilink">5.56×45mm</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Armalite_AR-15" title="wikilink">Armalite AR-15</a></td> <td><a href="Piyade_tüfeği" title="wikilink">Piyade tüfeği</a></td> <td><a href="5.56mm" title="wikilink">5.56mm</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Heckler_&_Koch_G3" title="wikilink">Heckler & Koch G3</a></td> <td><a href="Muharebe_tüfeği" title="wikilink">Muharebe tüfeği</a></td> <td>5.56mm NATO</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Rheinmetall_MG3" title="wikilink">Rheinmetall MG3</a></td> <td><a href="Genel_Amaçlı_Makineli_Tüfek" title="wikilink">Genel Amaçlı Makineli Tüfek</a></td> <td>5.56mm</td> <td></td> <td>40 Almanya tarafından sağlanan.<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Franchi_SPAS-12" title="wikilink">Franchi SPAS-12</a></td> <td><a href="Savaş_av_tüfeği" title="wikilink">Savaş av tüfeği</a></td> <td>5.56mm NATO</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Rheinmetall_MG_3" title="wikilink">Rheinmetall MG 3</a></td> <td><a href="Genel_Amaçlı_Makineli_Tüfek" title="wikilink">Genel Amaçlı Makineli Tüfek</a></td> <td>7.62mm NATO</td> <td></td> <td>100 İtalya tarafından sağlanan.</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="M2_Browning" title="wikilink">M2 Browning</a></td> <td><a href="Ağır_makineli_tüfek" title="wikilink">Ağır makineli tüfek</a></td> <td>12.7×99mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="M24_Sniper_Weapon_System" title="wikilink">M24 Sniper Weapon System</a></td> <td><a href="Keskin_nişancı_tüfeği" title="wikilink">Keskin nişancı tüfeği</a></td> <td>7.62×51mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Barrett_M82" title="wikilink">Barrett M82</a></td> <td><a href="Keskin_nişancı_tüfeği" title="wikilink">Keskin nişancı tüfeği</a></td> <td><a href="12.7×99mm" title="wikilink">12.7×99mm</a></td> <td></td> <td>+100 İtalya, Fransa ve Birleşik Krallık tarafından sağlanan</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Makarov_PM" title="wikilink">Makarov PM</a></td> <td><a href="Tabanca" title="wikilink">Tabanca</a></td> <td>9×18mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Zastava_M92" title="wikilink">Zastava M92</a></td> <td><a href="Karabina_(tüfek)" title="wikilink">Karabina</a></td> <td><a href="7.62×39mm" title="wikilink">7.62×39mm</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="AK-47" title="wikilink">AK-47</a></td> <td><a href="Piyade_tüfeği" title="wikilink">Piyade tüfeği</a></td> <td>7.62×39mm</td> <td></td> <td>Peşmerge'ye ait (AK-47) ile birlikte standart Taarruz Tüfeği.<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="AKM_(silah)" title="wikilink">AKM</a></td> <td><a href="Piyade_tüfeği" title="wikilink">Piyade tüfeği</a></td> <td>7.62×39mm</td> <td></td> <td>Peşmerge'ye ait (AKM) ile birlikte standart Taarruz Tüfeği</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="RPK" title="wikilink">RPK</a></td> <td><a href="Genel_Amaçlı_Makineli_Tüfek" title="wikilink">Genel Amaçlı Makineli Tüfek</a></td> <td><a href="7.62×39mm" title="wikilink">7.62×39mm</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="PK_makineli_tüfeği" title="wikilink">PK makineli tüfeği</a></td> <td><a href="Genel_Amaçlı_Makineli_Tüfek" title="wikilink">Genel Amaçlı Makineli Tüfek</a></td> <td><a href="7.62×54mmR" title="wikilink">7.62×54mmR</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="DŞK" title="wikilink">DŞK</a></td> <td><a href="Ağır_makineli_tüfek" title="wikilink">Ağır makineli tüfek</a></td> <td>12.7×108mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Tabuk_Sniper_Rifle" title="wikilink">Tabuk Sniper Rifle</a></td> <td><a href="Keskin_nişancı_tüfeği" title="wikilink">Keskin nişancı tüfeği</a></td> <td>7.62×39mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Dragunov_SVDM" title="wikilink">Dragunov SVDM</a></td> <td><a href="Keskin_nişancı_tüfeği" title="wikilink">Keskin nişancı tüfeği</a></td> <td>7.62×54mmR</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Zastava_M91" title="wikilink">Zastava M91</a></td> <td><a href="Keskin_nişancı_tüfeği" title="wikilink">Keskin nişancı tüfeği</a></td> <td><a href="7.62×54mmR" title="wikilink">7.62×54mmR</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Zastava_M93" title="wikilink">Zastava M93</a></td> <td><a href="Anti-malzeme_tüfek" title="wikilink">Anti-malzeme tüfek</a></td> <td>12.7×108mm</td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Tanksavar silahlar

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Kalibre</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="RPG-7" title="wikilink">RPG-7</a></td> <td><a href="Roket_güdümlü_el_bombası" title="wikilink">Roket güdümlü el bombası</a></td> <td>40mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="RB_M57" title="wikilink">RB M57</a></td> <td><a href="Roket_güdümlü_el_bombası" title="wikilink">Roket güdümlü el bombası</a></td> <td>44mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Panzerfaust_3" title="wikilink">Panzerfaust 3</a></td> <td><a href="Roket_güdümlü_el_bombası" title="wikilink">Roket güdümlü el bombası</a></td> <td>60mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="AT4" title="wikilink">AT4</a></td> <td><a href="Tanksavar" title="wikilink">Tanksavar</a></td> <td>40mm</td> <td>/</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Carl_Gustav_recoilless_rifle" title="wikilink">Carl Gustav recoilless rifle</a></td> <td><a href="Tanksavar" title="wikilink">Tanksavar</a></td> <td>84mm</td> <td>/</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="HJ-8" title="wikilink">HJ-8</a></td> <td><a href="Güdümlü_tanksavar_füzesi" title="wikilink">Güdümlü tanksavar füzesi</a></td> <td>120mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="MILAN" title="wikilink">MILAN</a></td> <td><a href="Güdümlü_tanksavar_füzesi" title="wikilink">Güdümlü tanksavar füzesi</a></td> <td>115mm</td> <td>/</td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="M40_(geri_tepmesiz_tüfek)" title="wikilink">M40</a></td> <td><a href="Geri_tepmesiz_tüfek" title="wikilink">Geri tepmesiz tüfek</a></td> <td>106mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Breda_Folgore" title="wikilink">Breda Folgore</a></td> <td><a href="Geri_tepmesiz_tüfek" title="wikilink">Geri tepmesiz tüfek</a></td> <td>80mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Havan

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Kalibre</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="2B9_Vasilek" title="wikilink">2B9 Vasilek</a></td> <td><a href="Havan" title="wikilink">Havan</a></td> <td>82mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="M224_mortar" title="wikilink">M224 mortar</a></td> <td><a href="Havan" title="wikilink">Havan</a></td> <td>60mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="M252_mortar" title="wikilink">M252 mortar</a></td> <td><a href="Havan" title="wikilink">Havan</a></td> <td>81mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="M29_mortar" title="wikilink">M29 mortar</a></td> <td><a href="Havan" title="wikilink">Havan</a></td> <td>81mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="M1938_mortar" title="wikilink">M1938 mortar</a></td> <td><a href="Havan" title="wikilink">Havan</a></td> <td>120mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Man-taşınabilir hava savunma sistemi

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Kalibre</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Strela-2" title="wikilink">Strela-2</a></td> <td><a href="Man-portable_air-defense_system" title="wikilink">Man-portable air-defense system</a></td> <td>72 mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="SA-18_Grouse" title="wikilink">SA-18 Grouse</a></td> <td><a href="Man-portable_air-defense_system" title="wikilink">Man-portable air-defense system</a></td> <td>72 mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="SA-18_Grouse" title="wikilink">SA-18 Grouse</a></td> <td><a href="Man-portable_air-defense_system" title="wikilink">Man-portable air-defense system</a></td> <td>72 mm</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Zırhlı araçlar

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Miktar</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="T-72" title="wikilink">T-72</a></td> <td><a href="Ana_muharebe_tankı" title="wikilink">Ana muharebe tankı</a></td> <td>< 30</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="T-62" title="wikilink">T-62</a></td> <td><a href="Ana_muharebe_tankı" title="wikilink">Ana muharebe tankı</a></td> <td>150-170</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="T-55" title="wikilink">T-55</a></td> <td><a href="Ana_muharebe_tankı" title="wikilink">Ana muharebe tankı</a></td> <td>95/215</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="PT-76" title="wikilink">PT-76</a></td> <td><a href="Light_tank" title="wikilink">Light tank</a></td> <td>< 70</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="BMP-1" title="wikilink">BMP-1</a></td> <td><a href="Piyade_savaş_aracı" title="wikilink">Piyade savaş aracı</a></td> <td>< 30</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="IAG_Guardian_APC" title="wikilink">IAG Guardian APC</a></td> <td>Zırhlı personel taşıyıcı</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="ATF_Dingo" title="wikilink">ATF Dingo</a></td> <td><a href="Zırhlı_personel_taşıyıcı" title="wikilink">Zırhlı personel taşıyıcı</a></td> <td>< 80</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Iraqi_Light_Armored_Vehicle" title="wikilink">Iraqi Light Armored Vehicle</a></td> <td><a href="Zırhlı_personel_taşıyıcı" title="wikilink">Zırhlı personel taşıyıcı</a></td> <td>4</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Iraqi_Light_Armored_Vehicle" title="wikilink">Iraqi Light Armored Vehicle</a></td> <td><a href="Zırhlı_personel_taşıyıcı" title="wikilink">Zırhlı personel taşıyıcı</a></td> <td>45 +</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="M1117_Armored_Security_Vehicle" title="wikilink">M1117 Armored Security Vehicle</a></td> <td>Armored car (military)</td> <td>< 45</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="BRDM-2" title="wikilink">BRDM-2</a></td> <td><a href="Armored_car_(military)" title="wikilink">Armored car (military)</a></td> <td>< 10</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Lojistik ve ticari araçlar

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Sayı</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Ural-5323" title="wikilink">Ural-5323</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>339</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Mack" title="wikilink">Mack</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>391</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Mercedes-Benz_Atego" title="wikilink">Mercedes-Benz Atego</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>170</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Mercedes-Benz_Zetros" title="wikilink">Mercedes-Benz Zetros</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>619</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Navistar_7000_series" title="wikilink">Navistar 7000 series</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>752</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="KrAZ-6322" title="wikilink">KrAZ-6322</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>339</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="GAZ-33097" title="wikilink">GAZ-33097</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>391</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="GAZ-66" title="wikilink">GAZ-66</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>170</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Ural-4320" title="wikilink">Ural-4320</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>619</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="UAZ" title="wikilink">UAZ</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>752</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Unimog" title="wikilink">Unimog</a></td> <td>Ana muharebe tankı</td> <td>104</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Yüksek_Hareket_Kabiliyetli_Çok_Amaçlı_Vasıta" title="wikilink">Yüksek Hareket Kabiliyetli Çok Amaçlı Vasıta</a></td> <td><a href="ilitary_light_utility_vehicle" title="wikilink">ilitary light utility vehicle</a></td> <td>619</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="AGF_Serval" title="wikilink">AGF Serval</a></td> <td><a href="ilitary_light_utility_vehicle" title="wikilink">ilitary light utility vehicle</a></td> <td>619</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Toyota_Land_Cruiser" title="wikilink">Toyota Land Cruiser</a></td> <td>Military light utility vehicle</td> <td>758</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Ağır silahlar

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Sayı</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="2S1_Gvozdika" title="wikilink">2S1 Gvozdika</a></td> <td><a href="Kundağı_Motorlu_Topçu_Sistemi" title="wikilink">Kundağı Motorlu Topçu Sistemi</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="BM-21_Grad" title="wikilink">BM-21 Grad</a></td> <td>Çok namlulu roketatar</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Type_63_multiple_rocket_launcher" title="wikilink">Type 63 multiple rocket launcher</a></td> <td>Çok namlulu roketatar</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="M198_howitzer" title="wikilink">M198 howitzer</a></td> <td>Obüs</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="57_mm_AZP_S-60" title="wikilink">57 mm AZP S-60</a></td> <td><a href="Obüs" title="wikilink">Obüs</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="122_mm_howitzer_2A18_(D-30)" title="wikilink">122 mm howitzer 2A18 (D-30)</a></td> <td>Obüs</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="M-30" title="wikilink">M-30</a></td> <td><a href="Obüs" title="wikilink">Obüs</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="D-20" title="wikilink">D-20</a></td> <td><a href="Obüs" title="wikilink">Obüs</a></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Ordnance_QF_25-pounder" title="wikilink">Ordnance QF 25-pounder</a></td> <td>Obüs</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Uçaksavar

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Sayı</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="20_mm_modèle_F2_gunk" title="wikilink">20 mm modèle F2 gunk</a></td> <td>Anti-aircraft warfare</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="ZU-23-2" title="wikilink">ZU-23-2</a></td> <td>Anti-aircraft warfare</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="ZSU-57-2" title="wikilink">ZSU-57-2</a></td> <td>Anti-aircraft warfare</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="130_mm_air_defense_gun_KS-30" title="wikilink">130 mm air defense gun KS-30</a></td> <td>Anti-aircraft warfare</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Type_63_anti-aircraft_gun" title="wikilink">Type 63 anti-aircraft gun</a></td> <td>Anti-aircraft warfare</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Helikopterler

<table style="width:90%;"> <colgroup> <col style="width: 13%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: 63%" /> <col style="width: 18%" /> <col style="width: -22%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>İsim</th> <th>Tür</th> <th>Sayı</th> <th>Ülke</th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="CH-47_Chinook" title="wikilink">CH-47 Chinook</a></td> <td>MALE İHA</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="UH-1" title="wikilink">UH-1</a></td> <td>Utility helicopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="MD_Helicopters_MD_500" title="wikilink">MD Helicopters MD 500</a></td> <td>Utility helicopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="MD_Helicopters_MD_Explorer" title="wikilink">MD Helicopters MD Explorer</a></td> <td>Utility helicopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Mil_Mi-8" title="wikilink">Mil Mi-8</a></td> <td>Military transport aircraft</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Mil_Mi-17" title="wikilink">Mil Mi-17</a></td> <td>Military transport aircraft</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Eurocopter_EC120_Colibri" title="wikilink">Eurocopter EC120 Colibri</a></td> <td>Utility helicopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Eurocopter_EC135" title="wikilink">Eurocopter EC135</a></td> <td>Utility helicopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Bell_206" title="wikilink">Bell 206</a></td> <td>Utility helicopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bell_OH-58_Kiowa" title="wikilink">Bell OH-58 Kiowa</a></td> <td>Helikopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Sikorsky_S-333" title="wikilink">Sikorsky S-333</a></td> <td>Utility helicopter</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Resimler

Pershmega_near_Syria_-_June_23,_2014.jpg|23 Haziran 2014 tarihinde Suriye sınırı yakınındaki peşmerge özel birimi Peshmerga_soldier.jpg|M16 tüfeğiyle Peşmerge askeri Peshmerga_on_a_T-55-Tank_outside_Kirkuk_in_Iraq..jpg|Haziran 2014 yılında Kerkük'te T-55 Tank üzerinde peşmergeler KurdishPeshmerga.JPEG|Duhok kırsal kesiminde bir Kürt Peşmerge askeri DA-SD-06-06987.jpg|Erbil'de Bir ABD Ordusu askeri ve Kürt peşmerge

Kaynakça

Dış bağlantılar

Michael G. Lortz, 'The Kurdish Warrior Tradition and the Importance of the Peshmerga' (PDF dosyası)

Orijinal kaynak: peşmerge. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
↩
↩
↩
Valentine, Those Who Face Death, KDP, 2018. ↩
↩
↩
President | erişimtarihi = 10 Mart 2022 | dil = en-US | arşivurl

https://web.archive.org/web/20140730010255/http://www.krgspain.org/government/profiles/english-president/ | arşivtarihi = 30 Temmuz 2014}} ↩
Meiselas, Susan (2008). Kurdistan: In the Shadow of History (2nd ed.). University of Chicago Press. ISBN <bdi>978-0-226-51928-9</bdi>. ↩
"President". Kurdistan Regional Government Representation in Spain. 2015. Retrieved February 14, 2015. ↩
S. R. Valentine, Peshmerga: Those Who Face Death, KDP, 2018, chapter six. ↩
↩
↩
↩
↩
Helfont, Samuel (March 1, 2017). "Getting Peshmerga Reform Right: Helping the Iraqi Kurds to Help Themselves in Post-ISIS Iraq". Foreign Policy Research Institute. 16: 13. ↩
↩
↩
↩
↩
↩
Chapman, Dennis. Security Forces of Kurdistan Regional Government, US Army War College. 2009, page. 3. ↩
↩
↩
S. R. Valentine, Peshmerga: Those Who Face Death, KDP, 2018, chapter 9. ↩
Kurdish Peshmerga Forces Have Room to Grow | erişimtarihi = 2 Haziran 2022 | tarih = 13 Ocak 2015 | çalışma = web.archive.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150113050615/http://lebanonwire.com/1409MLN/14091314STR.asp | arşivtarihi = 13 Ocak 2015 | ölüurl = }} ↩
↩
↩
↩
↩
PKK ve IKB arasındaki gerginlik ve çıkmazlar | erişimtarihi = 13 Ağustos 2022 | tarih = 5 Kasım 2020 | dil = Türkçe | çalışma = Independent Türkçe | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201105045959/https://www.indyturk.com/node/267671/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/pkk-ve-ikb-aras%C4%B1ndaki-gerginlik-ve-%C3%A7%C4%B1kmazlar | arşivtarihi = 5 Kasım 2020}} ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
http://www.basnews.com/tr/news/2015/05/05/abd-pesmergeye-200-milyon-dolarlik-silah-yardimi-yapacak/ ↩
↩