oluş fiili ne demek?

Oluş Fiili

Oluş fiili, bir durumdan başka bir duruma geçişi, kendiliğinden meydana gelen değişimleri ifade eden fiil türüdür. Bu fiiller, öznenin iradesi dışında gerçekleşen süreçleri anlatır. Başka bir deyişle, özne bu eylemi doğrudan gerçekleştirmez, sadece eylemin etkisinde kalır.

Oluş Fiilinin Özellikleri:

• Öznenin İradesi Dışı Gerçekleşme: Oluş fiilleri, öznenin kendi isteğiyle yapabileceği eylemleri değil, kendiliğinden meydana gelen değişimleri ifade eder. Örneğin, "paslanmak" fiili bir oluş fiilidir çünkü demirin paslanması demirin kendi iradesiyle gerçekleşen bir durum değildir.
• Zaman İçinde Gerçekleşme: Oluş fiilleri genellikle anlık değil, zaman içinde yavaş yavaş gerçekleşen süreçleri ifade eder. Örneğin, "büyümek" fiili zaman içinde gerçekleşen bir değişim sürecini ifade eder.
• Durum Değişikliği: Oluş fiilleri, öznenin bir durumdan başka bir duruma geçişini ifade eder. Örneğin, "sararmak" fiili yaprağın yeşil halden sarı hale geçmesini ifade eder.

Oluş Fiillerine Örnekler:

• Büyümek
• Yaşlanmak
• Paslanmak
• Sararmak
• Solmak
• Uyumak (Bazı bağlamlarda)
• Hastalanmak
• Yeşermek

Oluş Fiili - İş Fiili Ayrımı:

Oluş fiilleri ile iş fiilleri (kılış fiilleri) arasındaki temel fark, öznenin eylemi gerçekleştirme derecesidir. İş fiillerinde özne, eylemi doğrudan gerçekleştirirken, oluş fiillerinde özne, eylemin etkisinde kalır. Örneğin, "kırmak" bir iş fiilidir (özne bir nesneyi kırar), "kırılmak" ise bir oluş fiilidir (nesne kendiliğinden kırılır veya bir etki sonucu kırılır).

Oluş Fiili - Durum Fiili Ayrımı:

Oluş fiilleri ile durum fiilleri arasındaki fark ise, durum fiillerinin bir hal veya durumu ifade etmesi, oluş fiillerinin ise bir değişim sürecini ifade etmesidir. Örneğin, "oturmak" bir durum fiilidir (bir pozisyonda bulunma durumu), "yaşlanmak" ise bir oluş fiilidir (zaman içinde meydana gelen bir değişim).