nilüfer hatun ne demek?

Nilüfer Hatun Osmanlıca : نیلوفر خاتون , doğum adı Holifere (Holophira) / Olivera, diğer adları Bayalun, Beylun, Beyalun, Bilun, Süyun, Süylun (y. 1283 - y. 1383, Bursa), Yarhisar Tekfuru'nun kızı, Osmanlı Devleti'nin ikinci hükümdarı Orhan Gazi'nin eşi ve I. Murad'ın annesidir.

Hayatı

Asıl adı Holofira idi. Nilüfer, bu ismin Türkçeleşmiş halidir.¹ Orhan Gazi ile evlendirilmeden önce Bilecik Tekfuru'nun oğluyla nişanlıydı. Osmanlıların 1299'da Bilecik'i ele geçirmeleri ve ardından yakınlardaki düğün konvoyuna yapılan baskın esnasında esir alındığı ve Osman Gazi tarafından oğlu Orhan Gazi ile evlendirildiği söylenmektedir. Tarihçi Necdet Sakaoğlu'nun aktardığına göre Nilüfer Hatun, cariye durumundaki ilk padişah hanımıdır. Osmanlı Hanedanı'na anne tarafından Rum kanı (genetiği) taşıyan ilk şehzadeleri de o doğurmuştur. 1360 yılında ölen Gazi Süleyman Paşa ile ondan on yaş daha küçük olan üçüncü Osmanlı padişahı I. Murad'ın annesidir.²

Baş hâtunluğu

Faslı gezgin İbn Battuta'nın İznik'te bizzat görüştüğü ve Beylun Hâtun olarak tanıttığı, Orhan Gazi'nin baş hâtunudur. Nilüfer, "lotus" adındaki kutsal çiçek anlamına gelir. Onun bu ismi, İznik'teki imaretinin kitabesinde yazılıdır. İslâmî bir isme sahip olmayan Nilüfer'in sağlığında inşa ettirdiği tesisler arasında herhangi bir cami bulunmamaktadır.³ İbn Battuta'nın naklettiğine göre Orhan Gazi ile birlikte Bursa'da oturmayan Beylun Hâtun, ondan ayrı olarak o yıllarda "Anadolu'nun Kudüs'ü" olarak adlandırılabilecek kadar Hristiyanlarca kutsal kabul edilen İznik'te ikamet etmekteydi.⁴ İznik'e giden gezgin İbn Battuta, bu harap şehirde sultanın eşi Beylûn Hâtun'un oturduğunu ve sultanın hizmetlilerinin bu dindar ve erdemli kadının emrinde olduklarını nakletmektedir. İznik'te Sultanönülü (Eskişehir) fakih Hacı Alâeddin'e konuk olan İbn Battuta, İznik hâkiminin Orhan Gazi'nin eşlerinden dindarlığıyla meşhur olan Beylûn Hâtun olduğunu ve Hacı Alâeddin ile birlikte ziyaretine gittikleri Beylûn Hâtun'un kendilerine izzet ve ikramlarda bulunduğunu, birkaç gün sonra Orhan Bey'in de oraya geldiğini yazmaktadır.⁵

Hayır işleri ve tarihe bıraktıkları

Orhan Bey ile farklı dünyaları temsil eden Nilüfer Hâtun, terkedilmiş görüntüsü yansıtan İznik'te yanındaki hizmetkârlarıyla birlikte münzevî bir hayat geçirmiştir.⁶ İznik'te, oğlu I. Murad tarafından kendisinin adına bir imarethane inşa edilmiştir. Ayrıca yaptığı hayır işleriyle çevresinde çok sevilmiştir. Bursa'da bir ilçeye ismi verilmiştir. Kabri Bursa'daki Orhan Gazi Türbesi'ndedir. Ayrıca ismi, Orhan Gazi'nin kendi türbesi olan Bursa'daki (Gümüşlü) Tophane'de bulunmaktadır.

Popüler kültürdeki yeri

1988'de TRT 1 de yayımlanan Kuruluş "Osmancık" dizisinde Sema Yunak tarafından canlandırılmıştır.

Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü? adlı Türk Filminde Ayşe Tolga tarafından canlandırılmıştır.

Günümüzde Atv'de yayınlanan Kuruluş Osman dizisinde Duru Yazıcı tarafından canlandırılmaktadır.

Kaynakça

Bibliyografya

Bahadıroğlu, Yavuz, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. baskı, 2009, ISBN 978-975-269-299-2.
Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5.

Orijinal kaynak: nilüfer hatun. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.