nasîhatnâme ne demek?

Nasîhatnâme (Osmanlı Türkçesi: نصيحت نامه), Osmanlı edebiyatında, padişahlar için yazılan bir tür nasihat mektubudur. Specula principum'lara benzemektedir.¹ Nasihatnameler çeşitli tarihi ve dini kaynaklardan yararlanmışlardır. Selçuklu Türkleri gibi önceki devletlerin yönetimlerinden, erken Müslüman tarihinden ve çağdaş olaylardan etkilenmişlerdir.

Nasîhatnâmeler on altıncı yüzyılda yaygınlaşmıştır ² ve Yusuf Has Hacip tarafından 1070 yılında yazılan Kutadgu Bilig gibi daha eski eserler üzerine inşa edilmiştir. İlk yazılar Abbasi döneminin inşa edebiyatından etkilenmiştir.³ Bazıları Büyük İskender'e atıfta bulunmuştur.⁴

Örnekler

Öncül örnekler

• Nasihat el-Muluk (نصيحةالملوك) (tam anlamıyla "yöneticiler için tavsiye ") — Gazali
• Kabusname, (قابوسنامه) — Keykavus bin İskender
• Siyasetname (سياستنامه) Selçuklu hükümdarı Melikşah'ın emriyle Nizamülmülk tarafından yazılmıştır.
• Ahlak-ı Nasıri (اخلاق ناصرى) — Nasiruddin Tusi
• Çahar Makala (Dört Söylem) — Nizamuddin Arudi
• Kitab Nasihat al-Mülk — Maverdi
• Mukaddime — İbn Haldun

Nasîhatnâmeler

• Tarih-i Ebü'l-Feth — Tursun Bey⁵
• Destan ve Tevarih-i Müluk-i Al-i Osman — Ahmedi ⁶
• Asafname ("Hükümdarların Aynası") — Lütfi Paşa
• Nushatü's Selatin (Sultanlara Nasihat) — Gelibolulu Mustafa Ali ⁷
• Ravżatu'l-Ḥüseyn fī ḫulāṣati aḫbāri'l-ḫāfiḳeyn — Mustafa Naima
• Hirzü'l-Mülûk, anonim
• Usûlü'l-hikem fi Nizâmi'l-âlem — Hasan Kâfî el-Akhisarî
• Habnâme — Veysi⁸
• Kitâb-i Müstetâb (Güzel kitap), anonim.
• Risale — Koçi Bey
• Veliyüddin Telhisleri
• Kanûnnâme-i sultânî li Aziz Efendi; Yazar Aziz Efendi'nin kimliği belirsizdir.
• Kitâbu mesâlihi'l-müslimîn ve menâfi'i'l-müminîn, anonim.
• Düsturü'l-Amel li-İslahi'l-Halel — Katip Çelebi
• Telhisü'l-beyan fi kavanin-i al-i Osman — Hezarfan Hüseyin Efendi

Kaynakça

Orijinal kaynak: nasîhatnâme. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩

Kategoriler