muğallar ne demek?

Muğallar Hakkında Kapsamlı Bilgi

Muğallar (Farsça: مغول; İngilizce: Mughals), 16. yüzyılın başlarından 18. yüzyılın başlarına kadar Hint alt kıtasının büyük bir bölümünü yöneten Türk-Moğol kökenli bir hanedandı. İmparatorluk, Babür tarafından kurulmuş ve genişlemesi, sanatı ve kültürüyle Hindistan tarihinde önemli bir yer edinmiştir.

Kökenleri

Muğallar, baba tarafından Timur'un torunu, anne tarafından ise Cengiz Han'ın soyundan gelmektedir. Bu nedenle, "Muğal" ismi (Moğol kelimesinin Farsça'daki bozulmuş hali) hanedanın hem Moğol hem de Türk kökenlerini yansıtmaktadır. Hanedanın kurucusu olan Babür, Fergana Vadisi'nden gelmiş ve Orta Asya'daki siyasi karışıklıklar nedeniyle Hindistan'a yönelmiştir.

Kuruluşu ve Yükselişi

1526'da Babür, Panipat Savaşı'nda Delhi Sultanlığı'nı yenerek Muğal İmparatorluğu'nu kurdu. İlk başlarda küçük bir bölgeyi kontrol eden İmparatorluk, sonraki hükümdarlar döneminde hızla genişledi:

• Hümayun: Babür'ün oğlu olan Hümayun, tahtı kısa süreliğine kaybetmiş ancak daha sonra geri almıştır.
• Ekber Şah: İmparatorluğun en önemli hükümdarlarından biri olarak kabul edilir. Yönetimde ve askeri alanda yaptığı reformlarla İmparatorluğu güçlendirmiş, dini hoşgörüyü benimsemiştir.
• Cihangir: Sanata ve mimariye olan ilgisiyle bilinir.
• Şah Cihan: Tac Mahal'i inşa ettirmesiyle tanınır. İmparatorluğun altın çağı olarak kabul edilen dönemde hüküm sürmüştür.
• Evrengzib: İmparatorluğu genişletmiş ancak dini politikaları nedeniyle eleştirilmiştir.

Yönetim ve Toplum

Muğal İmparatorluğu, merkezi bir yönetim anlayışına sahipti. İmparator, mutlak otoriteye sahipti ve devletin tüm işlerinden sorumluydu. Yönetim, eyaletlere ayrılmış ve her eyaletin başında bir vali bulunuyordu.

• Mansabdari Sistemi: Ekber Şah tarafından geliştirilen bu sistem, devlet memurlarının ve askeri komutanların rütbelerini ve maaşlarını belirliyordu.
• Vergi Sistemi: Toprak vergisi, devletin en önemli gelir kaynağıydı.
• Din ve Kültür: Muğallar, İslam dinine mensuptu ancak Ekber Şah döneminde dini hoşgörü politikası izlenmiştir. İmparatorlukta Hinduizm, Budizm ve diğer dinlere mensup insanlar da yaşamıştır.

Sanat ve Mimari

Muğallar, sanata ve mimariye büyük önem vermişlerdir. İmparatorluk döneminde inşa edilen camiler, saraylar, bahçeler ve türbeler, Muğal sanatının ve mimarisinin en güzel örneklerini oluşturmaktadır.

• Tac Mahal: Şah Cihan tarafından eşi Mümtaz Mahal'in anısına yaptırılan bu yapı, dünya mirası listesinde yer almaktadır.
• Lahor Kalesi ve Agra Kalesi gibi yapılar, Muğal mimarisinin diğer önemli örnekleridir.
• Minyatür sanatı, Muğal döneminde büyük gelişme göstermiştir.

Gerileme ve Yıkılış

Evrengzib'in ölümünden sonra İmparatorluk, iç karışıklıklar, taht kavgaları ve bölgesel güçlerin yükselişi nedeniyle zayıflamaya başladı.

• Maratha İmparatorluğu ve Sih İmparatorluğu gibi bölgesel güçler, Muğallara karşı isyan etti.
• 18. yüzyılın ortalarında, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'nin etkisi artmaya başladı.
• 1857'de Sipahi Ayaklanması'nın ardından, İngilizler Muğal İmparatorluğu'nu resmen sona erdirdi.

Mirası

Muğal İmparatorluğu, Hindistan tarihinde derin bir iz bırakmıştır. İmparatorluk döneminde gelişen sanat, mimari, edebiyat ve yönetim anlayışı, Hindistan kültürünü önemli ölçüde etkilemiştir. Muğal mutfağı, giyim tarzı ve dili, günümüzde hala Hindistan'da yaşamaya devam etmektedir. Ayrıca, Muğal İmparatorluğu'nun mirası, Pakistan ve Bangladeş gibi komşu ülkelerde de görülebilmektedir.