marshall planı ne demek?

Marshall Planı

Marshall Planı, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'nın yeniden inşası için ABD tarafından önerilen ve uygulanan ekonomik yardım programıdır (resmi adı Avrupa İktisadi İşbirliği Programı). ABD Dışişleri Bakanı George Marshall'ın 5 Haziran 1947'de Harvard Üniversitesi'nde yaptığı konuşmayla duyurulmuştur.

Amacı:

• Avrupa'yı ekonomik olarak kalkındırmak
• Siyasi istikrarı sağlamak
• Komünizmin yayılmasını engellemek
• ABD ile Avrupa arasında ticaretin gelişmesini sağlamak.

Kapsamı:

• 1948-1951 yılları arasında 16 Avrupa ülkesine yaklaşık 13 milyar dolar yardım yapılmıştır.
• Yardımlar, hammadde, gıda, makine ve teknik yardım şeklinde olmuştur.
• En çok yardım alan ülkeler İngiltere, Fransa, Batı Almanya ve İtalya'dır.
• Doğu Avrupa ülkeleri de davet edilmiş, ancak Sovyetler Birliği'nin baskısı sonucu bu ülkeler plana katılmamıştır.

Etkileri:

• Avrupa ekonomileri hızla toparlanmıştır.
• Sanayi üretimi artmış, işsizlik azalmıştır.
• Siyasi istikrar sağlanmış, komünizmin yayılması engellenmiştir.
• Avrupa ülkeleri arasında işbirliği artmıştır.
• Avrupa Birliği'nin temelleri atılmıştır.
• ABD'nin Avrupa üzerindeki etkisi artmıştır.

Eleştiriler:

• ABD'nin çıkarlarına hizmet ettiği yönünde eleştiriler yapılmıştır.
• Sovyetler Birliği tarafından ABD emperyalizminin bir aracı olarak görülmüştür.
• Yardımların dağıtımında adaletsizlikler olduğu iddia edilmiştir.