Müddei, hukuk terminolojisinde bir iddiada bulunan, bir hakkın veya bir olayın varlığını öne süren tarafa verilen isimdir. Genellikle bir davada, bir talepte bulunan, bir zararın tazminini isteyen veya bir suçun işlendiğini iddia eden kişi müddei olarak kabul edilir. Müddei, iddiasını kanıtlamakla yükümlüdür.
Müddei kavramı, hukukun temel prensiplerinden olan iddia ve ispat yükümlülüğü ile yakından ilişkilidir. Hukuk sistemlerinde genellikle "iddia eden ispatla mükelleftir" prensibi geçerlidir. Bu prensibe göre, bir hakkı veya bir durumu iddia eden taraf, bu iddiasını somut delillerle desteklemek ve kanıtlamak zorundadır. Müddei, iddiasını ispat edemezse, davasını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalır.
Bir hukuk davasında iki temel taraf bulunur:
Örneğin, bir alacak davasında, alacağını tahsil etmek isteyen kişi müddei iken, borcu olduğu iddia edilen kişi davalıdır. Bir boşanma davasında, boşanmak isteyen eş müddei, diğer eş ise davalıdır.
Müddeinin hak ve yükümlülükleri, davanın türüne ve hukuk sistemine göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, müddeinin sahip olduğu bazı hak ve yükümlülükler şunlardır:
Haklar:
Yükümlülükler:
Ceza hukukunda, suç işlendiği iddiasıyla davayı açan taraf genellikle Cumhuriyet Savcısı'dır. Cumhuriyet Savcısı, devlet adına hareket ederek suçun takibatını yapar ve sanığın cezalandırılmasını talep eder. Bazı durumlarda, suçtan zarar gören kişi de davaya "katılan" sıfatıyla müdahil olabilir ve sanığın cezalandırılmasını talep edebilir.
Müddei, hukuk sisteminin önemli bir parçasıdır. Hukuki süreçlerde, haklarını arayan ve iddialarını kanıtlamakla yükümlü olan kişidir. Müddeinin haklarının korunması ve adil bir yargılama sürecinin sağlanması, hukukun üstünlüğü ilkesinin temel gerekliliklerindendir.