LYS-4, Türkiye'de 2010-2017 yılları arasında uygulanan, Lisans Yerleştirme Sınavları'nın (LYS) bir parçası olan ve sosyal bilimler alanındaki bilgi ve becerileri ölçmeyi amaçlayan bir sınavdır. 2018 yılında Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sistemine geçilmesiyle birlikte bu sınav kaldırılmıştır. Ancak, LYS-4 hakkında bilgi sahibi olmak, geçmiş dönemdeki üniversiteye giriş sistemini anlamak açısından önemlidir.
LYS-4, adayların sosyal bilimler alanındaki yeterliliklerini değerlendiren bir sınavdı. Özellikle Sözel ve Eşit Ağırlık puan türleriyle öğrenci alan bölümler için önemli bir sınavdı. Bu sınavda başarılı olmak, Psikoloji, Sosyoloji, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Edebiyat gibi alanlarda lisans eğitimi almak isteyen öğrenciler için büyük önem taşıyordu.
LYS-4 sınavı, aşağıdaki testlerden oluşuyordu:
Tarih: Türkiye ve Dünya tarihi ile ilgili soruları içeriyordu. Öğrencilerin tarihsel olayları, dönemleri ve kavramları anlamalarını ölçmeyi hedefliyordu.
Coğrafya-2: Türkiye ve Dünya coğrafyası ile ilgili daha detaylı soruları içeriyordu. Ekonomi, nüfus, doğal kaynaklar gibi konularda bilgi gerektiriyordu. Coğrafya-2, Coğrafya-1 sınavına göre daha kapsamlıydı.
Felsefe Grubu (Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık): Felsefe, psikoloji, sosyoloji ve mantık alanlarındaki temel kavramları, kuramları ve düşünürleri içeren soruları kapsıyordu. Bu bölüm, öğrencilerin analitik düşünme ve yorumlama becerilerini ölçmeyi amaçlıyordu.
Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi müfredatına uygun soruları içeriyordu.
LYS-4 sınavının puan türlerine etkisi şu şekildeydi (değerler yıllara göre değişiklik gösterebilirdi, örnek bir yıl üzerinden verilmiştir):
LYS-4 sınavına hazırlık süreci, düzenli çalışma, konuları tekrar etme ve bol soru çözme üzerine kuruluydu. Öğrenciler, MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) müfredatına uygun ders kitaplarını ve yardımcı kaynakları kullanarak konuları öğrenirlerdi. Ayrıca, geçmiş yılların LYS sınav sorularını çözerek sınav formatına aşina olmaya çalışırlardı.
2018 yılında YKS sistemine geçilmesiyle birlikte LYS sınavları kaldırılmıştır. YKS'nin ilk aşaması olan TYT (Temel Yeterlilik Testi) tüm adaylar için zorunludur ve genel yetenek ile temel matematik becerilerini ölçer. İkinci aşama olan AYT (Alan Yeterlilik Testleri) ise adayların alanlarındaki bilgi ve becerilerini ölçmeyi amaçlar. Sosyal Bilimler alanında lisans eğitimi almak isteyen adaylar, AYT'de Sosyal Bilimler testini çözmektedirler.
LYS-4, Türkiye'de bir dönem üniversiteye giriş sisteminin önemli bir parçası olmuştur. Her ne kadar günümüzde bu sınav uygulanmasa da, içeriği ve puan türleri, geçmiş yıllardaki üniversiteye giriş dinamiklerini anlamak açısından hala önemlidir. Sosyal Bilimler alanına ilgi duyan ve bu alanda kariyer hedefleyen öğrenciler için, LYS-4'ün yerini alan AYT Sosyal Bilimler Testi'ne iyi hazırlanmak büyük önem taşımaktadır.