londra boğazlar sözleşmesi ne demek?

Londra Boğazlar Sözleşmesi (1841)

Londra Boğazlar Sözleşmesi, 13 Temmuz 1841 tarihinde İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya ve Prusya arasında imzalanmış ve Osmanlı İmparatorluğu tarafından da onaylanmış bir uluslararası anlaşmadır. Bu sözleşme, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı'nın statüsünü belirlemiştir.

Temel İlkeler:

• Boğazların Kapatılması İlkesi: Sözleşme, barış zamanında savaş gemilerinin boğazlardan geçişini yasaklamıştır. Bu ilke, Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenlik haklarını koruma amacı taşıyordu. Sadece Osmanlı İmparatorluğu savaşta olmadığı durumlarda, dost devletlerin hafif savaş gemilerine izin verilebilirdi.
• Osmanlı Egemenliği: Sözleşme, boğazlar üzerindeki Osmanlı egemenliğini teyit etmiştir. Ancak, bu egemenlik, boğazların uluslararası ticaret gemilerine açık tutulması şartına bağlanmıştır.
• Uluslararası Garanti: Sözleşmeye imza atan devletler, boğazların statüsünü ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bu konudaki haklarını garanti etmeyi kabul etmişlerdir.

Sonuçları:

Londra Boğazlar Sözleşmesi, boğazlar sorunu'nun uluslararası alanda tartışılmaya başlandığı önemli bir dönüm noktasıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasıyla birlikte, bu sözleşmenin hükümleri zaman içinde tartışmalı hale gelmiş ve farklı yorumlara yol açmıştır. Bu sözleşme, daha sonraki dönemlerde imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi (1936) ile yürürlükten kaldırılmıştır.