Layşmanyaz, Leishmania cinsi protozoa parazitlerinin sebep olduğu ve belli tatarcık (yakağan) sineği türlerinin ısırmasıyla bulaşan bir hastalıktır.1 Hastalık kütanöz (şark çıbanı), mukokütanöz ve viseral layşmanyaz (kala-azar) olmak üzere üç şekilde görülür.2 Kütanöz tip hastalığa deri ülserleri eşlik ederken, mukokütanöz tipte deri, ağız ve burun ülserleri görülür. Viseral (içorgansal) layşmanyaz ise deri ülserleriyle başlar ve daha sonra ateş, alyuvar sayısında azalma ve dalak ile karaciğerde büyüme görülür.34
İnsanlarda enfeksiyona 20’den fazla Leishmania türü sebep olur.5 Risk faktörleri arasında yoksulluk, beslenme bozukluğu, ormanların tahribi ve şehirleşme sayılabilir.6 Hastalığın bu üç tipinin teşhisi de mikroskop altında parazitlerin görülmesiyle konulur.7 Ayrıca, viseral hastalığın teşhisi kan testleri aracılığıyla konulabilir.8
Böcek ilacı uygulanmış sineklikler altında uyuyarak layşmanyaz hastalığından kısmen korunmak mümkündür.9 Alınabilecek diğer önlemlere örnek olarak tatarcık sineklerini öldürmek için böcek ilaçları sıkmak ve hastalığın daha da yayılmasını önlemek için hastalanan kişileri tedavi etmek verilebilir.10 Gerekli tedaviye hastalığa yakalanılan yer, hastalığa neden olan Leishmania türü ve enfeksiyonun tipine göre karar verilir.11 Viseral tip hastalık için kullanılabilecek ilaçlar arasında amfoterisin B,12 , beş değerlikli antimon bileşikleriyle paromomisinin bir kombinasyonu13 ve miltefosin sayılabilir.14 Şark çıbanı olarak da bilinen kütanöz hastalığın tedavisinde paromomisin, flukonazol ya da pentamidin etkin olabilir.15
Şu an yaklaşık 98 ülkede16 12 milyon civarında insan enfekte durumdadır 17 Her sene yaklaşık 2 milyon yeni vaka meydana gelmekte18 ve yine her sene 20 ila 50 bin kişi ölmektedir.1920 Asya, Afrika, Güney ve Orta Amerika ile güney Avrupa’da yaklaşık 200 milyon kişi bu hastalığın yaygın olduğu bölgelerde yaşamaktadır.2122 Dünya Sağlık Örgütü, hastalığı tedavi amacıyla bazı ilaçlarda indirim yapılmasını sağlamıştır.23 Layşmanyaz, köpekler ve kemiriciler gibi bazı hayvanlarda da görülebilir.24
Orijinal kaynak: layşmanyaz. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page