lamaizm ne demek?

Lamaizm

Lamaizm, genel olarak Tibet Budizmi ile eşanlamlı kullanılan bir terimdir. Ancak, bazı akademisyenler tarafından Tibet Budizminin Moğolistan, Buryatya, Tuva ve Kalmukya gibi diğer bölgelerdeki varyasyonlarını da kapsayacak şekilde daha geniş bir anlamda kullanılır. Bu makale, Lamaizmi Tibet Budizmi ile eşanlamlı olarak ele alacaktır.

Kökenleri ve Gelişimi

Lamaizm, 7. yüzyılda Tibet'e Budizmin girmesiyle başlamıştır. Budizm, Hint kaynaklarından Tibet'e çeşitli kanallar aracılığıyla ulaşmış ve yerel Şamanist inançlarla etkileşimde bulunarak kendine özgü bir yapı geliştirmiştir.

• Erken Dönem (7.-9. Yüzyıllar): Bu dönemde, Padmasambhava gibi önemli figürler Budizmin Tibet'te yayılmasında ve yerel dinlerle bütünleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
• Rönesans Dönemi (10.-12. Yüzyıllar): Bu dönemde, Budizm yeniden canlanmış ve yeni manastırların kurulmasıyla birlikte öğretilerin sistemleştirilmesi sağlanmıştır.
• Sakyapa, Kagyüpa ve Gelugpa Okulları: Tibet Budizmi, farklı öğretilere ve uygulamalara sahip çeşitli okullara ayrılmıştır. Sakyapa, Kagyüpa ve Gelugpa bu okulların en önemlilerindendir. Gelugpa okulu, Dalai Lama tarafından yönetilen en etkili okuldur.

Temel İnançlar ve Uygulamalar

Lamaizm, Mahayana Budizminin temel ilkelerini benimser. Bu ilkeler arasında şunlar yer alır:

• Şefkat (Karuna): Tüm canlıların acılarından kurtulması için duyulan derin merhamet.
• Bilgelik (Prajna): Gerçeğin doğasını anlama ve yanılsamaları aşma yeteneği.
• Boşluk (Sunyata): Her şeyin özünde boş olduğunu, yani bağımsız bir varoluşa sahip olmadığını anlama.
• Yeniden Doğuş (Reenkarnasyon): Ölümden sonra bilincin yeni bir bedende yeniden doğması.
• Karma: Eylemlerin sonuçları olduğu ve bu sonuçların gelecekteki deneyimleri etkilediği inancı.

Lamaizmin kendine özgü uygulamaları arasında şunlar bulunur:

• Tantrik Uygulamalar (Tantra): Zihnin dönüştürülmesini ve aydınlanmaya ulaşılmasını hızlandırmak için kullanılan ritüeller, mantralar ve görselleştirmeler.
• Guru Yoga: Öğretmenle (guru) güçlü bir bağ kurarak onun niteliklerini içselleştirme uygulaması.
• Meditasyon (Dhyana): Zihni sakinleştirmek, farkındalığı geliştirmek ve gerçeğin doğasını anlamak için yapılan çeşitli meditasyon teknikleri.
• Mantra Tekrarları: Belirli seslerin (mantralar) tekrarlanmasıyla zihni odaklama ve enerjiyi dönüştürme uygulaması.
• Mandala Yaratımı: Kumdan veya diğer malzemelerden karmaşık geometrik desenler (mandalalar) oluşturarak evrenin sembolik bir temsilini yaratma ve meditasyon yapma uygulaması.

Lama ve Reenkarnasyon

"Lama", Tibet Budizmindeki ruhani öğretmenlere verilen bir unvandır. Lamalar, Budist öğretileri aktaran, rehberlik eden ve öğrencilerin aydınlanmaya ulaşmasına yardımcı olan önemli figürlerdir. Bazı Lamaların, özellikle de yüksek rütbeli Lamaların, yeniden doğduğuna inanılır. Bu reenkarnasyon süreci, mevcut Dalai Lama'nın ve diğer önemli Lamaların belirlenmesinde önemli bir rol oynar.

Kültürel Etkisi

Lamaizm, Tibet kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır. Mimari, sanat, müzik ve edebiyat gibi birçok alanda Lamaizmin etkisi görülebilir. Manastırlar, sadece dini merkezler değil, aynı zamanda eğitim, kültür ve sanat merkezleri olarak da hizmet vermiştir.

Günümüzde Lamaizm

Çin'in Tibet'i işgal etmesi ve sonrasındaki baskılar, Lamaizmin Tibet'teki varlığını önemli ölçüde etkilemiştir. Ancak, Lamaizm, Tibet diasporası ve Batı dünyasında yayılmaya devam etmektedir. Dalai Lama, sürgünde olmasına rağmen, Lamaizmin en tanınmış temsilcisi olmaya devam etmektedir ve dünya çapında barış, şefkat ve hoşgörü mesajlarını yaymaktadır.

Ayrıca Bakınız

• Budizm
• Tibet Kültürü
• Meditasyon Teknikleri

Bu makale, Lamaizm hakkında genel bir bilgi sunmaktadır. Daha derinlemesine bilgi edinmek için farklı kaynaklara başvurmanız önerilir.