Külbütör
Külbütör, içten yanmalı motorlarda supapları açıp kapamaya yarayan, genellikle bir mil üzerinde hareket eden bir tür kaldıraçtır. Temel görevi, eksantrik milinin dairesel hareketini, supapların doğrusal hareketine dönüştürmektir.
Çalışma Prensibi:
- Eksantrik Mili Etkisi: Eksantrik mili döndükçe, üzerindeki kamlar külbütör koluna baskı yapar.
- Kaldıraç Hareketi: Külbütör kolu, bir pivot noktası etrafında döner. Bu hareket, külbütörün diğer ucundaki supaba baskı uygular.
- Supap Açılması: Külbütörün supaba uyguladığı basınç, supabı yatağından kaldırarak açılmasını sağlar.
- Yay Kuvveti: Eksantrik mili baskısı kalktığında, supap yayı supabı kapatır ve külbütörü başlangıç pozisyonuna geri döndürür.
Külbütör Çeşitleri:
- Mekanik Külbütörler: Daha eski tasarımlarda kullanılır. Ayarları manuel olarak yapılır.
- Hidrolik Külbütörler: Yağ basıncıyla çalışır ve supap boşluğunu otomatik olarak ayarlar. Bu sayede daha sessiz ve verimli bir çalışma sağlanır.
Önemi:
Külbütörler, motorun verimli çalışması için kritik öneme sahiptir. Supapların doğru zamanda ve doğru miktarda açılıp kapanmasını sağlayarak, yakıt-hava karışımının silindire girmesini ve egzoz gazlarının dışarı atılmasını kontrol ederler. Külbütör ayarlarındaki bir hata, motor performansının düşmesine, yakıt tüketiminin artmasına ve hatta motor hasarına yol açabilir.
Arızalar:
- Aşınma: Sürekli hareket nedeniyle külbütörler aşınabilir.
- Kırılma: Aşırı yük veya malzeme yorgunluğu nedeniyle kırılabilirler.
- Ayarsızlık: Mekanik külbütörlerde ayarlar zamanla bozulabilir.
- Hidrolik Arızalar: Hidrolik külbütörlerde yağ basıncı sorunları veya tıkanmalar meydana gelebilir.
Not: Külbütörler genellikle supap mekanizmasının bir parçasıdır ve motorun tipine ve tasarımına göre farklı şekillerde olabilirler.