Kiss (ya da KISS), 1973 yılında New York'ta kurulmuş Amerikan hard rock grubudur. Yüz makyajları ve sahne gösterileriyle tanınan grup, ateş püskürme, kan tükürme, duman çıkaran gitarlar, havai fişekler gibi dikkat çekici konser performanslarıyla 1970'lerin ortalarında ünlendi. Grup şu ana kadar birçok değişiklik geçirdi. En sevilen ve tanınan zamanlarında grup, ritim gitar ve vokalde Paul Stanley, bas gitar ve vokalde Gene Simmons, solo gitarda Ace Frehley ve davulda Peter Criss'den oluşuyordu.
Yüz makyajları ve kostümleri ile her grup üyesi kendilerine özgü karakterlerini yaratmıştır: Paul Stanley - The Starchild, Ace Frehley - The Spaceman, Gene Simmons - The Demon, Peter Criss - The Catman. Yaratım sürecindeki farklılıklar nedeniyle 1982'de Criss ve Frehley gruptan ayrıldı.
1983'te Kiss, makyajları ve kostümleri olmadan sahne almaya başladı. Bu karar sonrası grubun ticari başarısı biraz daha arttı ve klipleri MTV'de düzenli olarak gösterildi. 1980'de Criss'in yerine geçen davulcu Eric Carr, 1991'de ender rastlanan bir kalp kanseri nedeniyle hayatını kaybetti ve yerine Eric Singer geçti. 1990'ların ortasında yükselen bir Kiss nostaljisi nedeniyle grup 1996'da orijinal kadroyu tekrar toparlayacağını ve tekrar makyajları ve sahne kostümlerine geri döneceğini açıkladı. Orijinal kadronun çıktığı Alive/Worldwide turnesi ticari açıdan başarılı oldu. Criss ve Frehley bu turneden sonra bir kez daha gruptan ayrıldı ve yerleri Singer ve Tommy Thayer ile dolduruldu. Grup, halen orijinal makyajları ile sahne almaktadır. Singer ve Thayer de orijinal Catman ve Space Ace karakterlerini kullanmaktadır.
1978'deki solo albümleri de sayılırsa, Kiss 30 tane altın plak kazanmış tek Amerikan müzik grubudur. Kiss, Amerika'da 40 milyondan fazla albüm satışı yapmıştır ve bu satışların 25 milyonu RIAA tarafından onaylanmıştır. Dünya çapında 100 milyondan fazla albüm satışı ile Kiss dünyanın en çok satan müzik gruplarındandır.
Grubun temelleri Paul Stanley ve Gene Simmons'ın çaldığı Wicked Lester grubuna dayanmaktadır. Grup, Epic Records için bir albüm kaydetse de plak şirketi bu albümü yayınlamadı. Birkaç konser verdikten sonra farklı bir müzik yapmak isteyen ikili kendi gruplarını kurma istekleri nedeniyle gruptan yollarını ayırdı.123
1972 yılının sonunda ikili Rolling Stone'a ilan vermiş ve daha önce New York'ta Lips ve Chelsea adlı gruplarda çalmış bir davulcu olan Peter Criss ile sahne aldığı bir gece kulübünde tanıştı. Criss'in şarkı da söylemesinden etkilenen ikili kendisini gruba almak istedi. Üçlü, Wicked Lester'ın daha önce yaptığından daha sert bir müzik yapmaya odaklandı. Aynı zamanda makyaj yapıp yeni kıyafetler de yapmaya başladılar.4 Kasım 1972'de Epic Records temsilcisi Don Ellis'e çalan üçlü, Ellis'i etkilemeyi başaramadı.
Ocak 1973'te grup, gitarist olarak Ace Frehley'i aldı. Frehley'nin gruba katılmasından birkaç hafta sonra isimlerini Kiss olarak belirlediler.5 Bir gün New York'ta arabayla gezerlerken, Criss eski gruplarından birinin "Lips" (dudaklar) adında olduğunu söyledikten sonra Paul Stanley de kendi gruplarının adının "Kiss" (öpücük) olabileceğini önerdi.6 Frehley de isimdeki iki S harfini yıldırıma benzeterek grubun kullandığı logoyu yarattı. Stanley ise son detayları düzeltti. Ancak bu logodaki SS harferinin şekli Nazi SS'lerinin sembolünü andırdığı için grup Almanya'da çıkan albümlerinde "SS" harfleri yerine tersten yazılmış "ZZ" harflerini kullandı. Alternatif logo Almanya dışında tartışma yaratabilecek ülkelerde olan Avusturya, İsviçre, Polonya, Litvanya, Macaristan ve İsrail'de de kullanıldı.
Kiss ilk konserini 30 Ocak 1973'te üç kişinin karşısında verdi. 30 Ocak - 1 Şubat arasında verdikleri üç konserde grup neredeyse hiç makyaj yapmamıştı. Kiss ile özdeşleşen makyajlar ise seyirci karşısına ilk kez 9-10 Mart'ta Amityville, New York'ta verilen konserlerde çıktı. 13 Mart'ta prodüktör Eddie Kramer ile beş şarkılık bir demo kaydı yaptılar. Eski TV yönetmeni Bill Aucoin 1973 yazında grubun konserlerini izledikten sonra Ekim ayının ortasında gruba menajerlik teklifinde bulundu. Kiss, Aucoin'in iki hafta içinde bir plak şirketiyle anlaşması şartıyla bu teklifi kabul etti. 1 Kasım 1973'te eski şarkıcı Neil Bogart'ın kurduğu şirket Casablanca Records'un ilk sanatçısı Kiss oldu.7
10 Ekim 1973'te New York'taki Bell Sound stüdyolarında grup ilk albüm kayıtlarına başladı. 31 Aralık'ta grup the Academy of Music'te Blue Öyster Cult'ın ön grubu olarak ilk profesyonel konserine çıktı. Bu konserde Simmons, ağzından ateş çıkarma numarası yaparken saçlarını yaktı.8
Kiss, 5 Şubat 1974'te ilk turnesine Edmonton, Alberta, Kanada'da başladı.9 3 gün sonra grubun aynı isimli ilk albümü yayınlandı. Casablanca ve Kiss bu albümün tanıtımını 1974 ilkbahar ve yazında yaptı. 19 Şubat'ta grup ilk kez televizyona çıktı ve ABC'nin In Concert programında "Nothin' to Lose", "Firehouse" ve "Black Diamond" şarkılarını kaydettiler. Program 29 Mart'ta yayınlandı. 29 Nisan'da grup The Mike Douglas Show'da "Firehouse" şarkısını yorumladı. Bu program Simmons grup adına ilk röportajını verdi ve aykırı tavırlarıyla dikkat çekti.
Promosyona verilen önem ve sık konserlere rağmen Kiss ilk başta sadece 75,000 kopya sattı. Bu nedenle grup ve Casablanca Records para kaybediyorlardı. Bu nedenle grup 1974 Ağustos'unda Los Angeles'ta ikinci albümleri Hotter Than Hell, kayıtlarına başladı ve albüm 22 Ekm 1974'te yayınlandı. Albümün tek single'ı "Let Me Go, Rock 'n' Roll" listelere girmeye başaramadı ve albüm sadece 100. sırada yer alabildi ve kısa sürede listelerden çıktı.10 Bu nedenle Kiss yine turneyi kısa kesti ve prodüktör olarak Casablanca'nın sahibi olan Bogart'ın yer aldığı ve bir önceki albüme göre daha temiz ve popa yatkın albüm olan Dressed to Kill'i kaydetti ve 19 Mart 1975'te yayınladı. Grubun en bilinen şarkılarından biri olan "Rock and Roll All Nite"ı içeren albüm öncekilere göre biraz daha başarılı oldu.11
Kiss fazla albüm satamamasına rağmen, konserleri ile ün yapmaya başladı. Kiss konserleri, Simmons'ın sahte kan tükürmesi ve ağzından alev çıkarması, Frehley'in sololarında gitarının alev alması, Criss'in kıvılcım çıkaran ve yükselebilen davul seti, Stanley'nin gitar kırması gibi şovları içeriyordu.12 1975 yılının ortalarında Casablanca neredeyse iflas etme durumunda kalıp Kiss'in kontratı zor duruma girdiğinde iki tarafa da para getirecek bir ürün ortaya çıkarma planları yapılıyordu.13
Kiss, konserlerinde yarattıkları ama albümlerinde yansıtamadıkları heyecanı dinleyiciye geçirmek için bir konser albümü yapmaya karar verdi. Detroit, Cleveland ve Wildwood'da Mayıs-Temmuz ayları arasında verdikleri konserlerden alınan kayıtlardan oluşan albüm 10 Ekim 1975'te yayınlandı ve Alive! altın plak kazandı ve "Rock and Roll All Nite"ın konser versiyonu grubun ilk 40'a giren ilk single'ı oldu. Grup daha sonraki yıllarda albüm kaydına daha fazla gerçeklik ve heyecan katmak için fazladan seyirci sesi ve stüdyoda bazı düzenlemeler eklediklerini açıkladı.14
Alive! Kiss'e aradıkları şöhreti getirmenin yanı sıra Casablanca'yı batmaktan kurtardı. Bu başarıdan sonra grup, daha önce Alice Cooper ile çalışmış Bob Ezrin ile çalışmaya başladı. Bu ortaklığın ürünü Destroyer 15 Mart 1976'da yayınlandı. Albüm ilk üç albümün doğal tarzı yerine, orkestra, koro ve stüdyo efektlerinin kullanımı ile daha dikkat çeken bir prodüksiyona sahipti. Albüm kapağı Tarzan ve Barbar Conan'ın çizeri Ken Kelly tarafından dizayn edilmişti..1516 Albüm çıktıktan sonra iyi bir satış grafiği yakalayıp, altın plak kazansa da kısa sürede listelerden düştü. Ancak "Beth" single olarak yayınlanıp, arka tarafındaki "Detroit Rock City" ile radyolarda sıklıkla çalınınca, albüm satışları tekrar arttı. Albüm kısa süre önce ön ve arka yüzü değiştirilmiş olarak tekrar yayınlandı. "Beth", Billboard Hot 100'de yedi numaraya kadar çıktı ve bu başarı albümün 1976 sonunda platin plak almasına sebep olup, turne biletlerinde de artışa yol açtı.
Ekim 1976'da Kiss, The Paul Lynde Halloween Special programına çıktı ve "Detroit Rock City", "Beth" ve "King of the Night Time World" şarkılarına play-back yaptı. Bill Aucoin tarafından prodüksiyonu yapılan şov, Kiss'i daha da geniş bir seyirciye tanıttı.
Bir seneden daha kısa bir sürede grup iki tane başarılı stüdyo albümü yayınladı: Rock and Roll Over (11 Kasım 1976) ve Love Gun (30 Haziran 1977). İkinci bir konser albümü, Alive II, 14 Ekim 1977'de yayınlandı. Üç albüm de çıktıktan kısa bir süre sonra platin plak aldı. 1976 ve 1978 arasında grup, telif hakları ve albüm satışlarından 17.7 milyon dolar kazandı.17 1977'de yapılan bir araştırmaya göre grup, Amerika'daki en popüler gruptu. Japonya, Tokyo'daki Budokan Hall'da biletleri tamamen satılmış beş konser veren Kiss, the Beatles'ın dört konserlik rekorunu kırdı. Mayıs 1977'de Kiss, Marvel tarafından yayınlanan Howard the Duck'ın
Bu dönemde Kiss'in çıkardığı ürünler grubun gelir kaynaklarının en önemlisini oluşturuyordu. Bu ürünler içinde Marvel'ın yayınladığı karikatür kitapları, bir tilt, oyuncaklar, "Kiss Your Face" makyaj seti, Halloween maskeleri, masa oyunları, beslenme çantaları, oyun kartları gibi ürünler vardı. Grubun fan kulübü "the Kiss Army"'nin yüzbinden fazla üyesi vardı. 1977 ve 1979 arasında grubun dünya çapındaki ürün satışları 100 milyon dolar civarındaydı.20
Popülaritelerinin zirvesinde olan Kiss, bu durumun bir adım ötesine geçmek için 1978 yılı için iki strateji geliştirdi.21 Bu planın ilk ayağı olarak Kiss üyelerinin her birinin aynı anda birer solo albüm çıkarması planlandı. Kiss, bu planın grup içindeki gerginlikleri azaltmak için alındığını belirtse de grubun 1976 tarihli kontratında solo albümlerle ilgili bir plan yer alıyordu..22 Her albüm diğerinden bağımsız olarak kaydedildi ancak hepsi aynı gün, benzer dizaynlarla yayınlandı ve Kiss albümleri olarak piyasaya tanıtıldı. Bütün grup üyelerinin aynı gün solo albüm yayınlaması da müzik tarihinde bir ilkti.23
Grup üyeleri bu albümlerde Kiss dışındaki müzikal etkileşimlerini albümlerinde gösterme fırsatı buldu ve bazı albümlerde dönemin sanatçılarıyla düetler yapıldı. Stanley ve Frehley'nin albümleri Kiss'in hard rock tarzına en yakın albümler olurken, Criss'in albümü R&B'ye daha yakın duruyordu. Simmons'ın albümü ise hard rock, ballad, the Beatles etkileşimli pop ve Disney filmi Pinokyo'dan "When You Wish upon a Star" cover'ı bulundurarak en farklı tarzları bir araya getirmişti. Bu albümde ayrıca Aerosmith'ten Joe Perry, Cheap Trick'ten Rick Nielsen, the Doobie Brothers'tan Jeff "Skunk" Baxter, Donna Summer, Janis Ian, Helen Reddy, Bob Seger, Katey Sagal ve o dönemki kız arkadaşı Cher de yer alıyordu.
Solo albümler 18 Eylül 1978'de yayınlandı. Casablanca albümlerin tanıtımı için 2.5 milyon dolar harcadı ve albümlerden beş milyon tane bastığını açıkladı.24 Dört solo albüm de Billboard albüm listesinde ilk 50'de yer aldı ve her albüm Love Gun kadar satış yakaladı. Bu dört albüm içinde en başarılı olan Frehley'nin albümü oldu ve Russ Ballard bestesi "New York Groove"un yeni yorumu ile hit oldu.25
Kiss'in ikinci planı grubun imajını daha da sağlamlaştıracak bir film çekilmesiydi. 1978 ilkbaharında çekilen film A Hard Day's Night ve Star Wars'un bir karışımı olarak planlanmıştı ancak son ürün bu filmlerin kalitesine erişemedi. Filmin senaryosu sıklıkla değişime uğrarken, başta Criss ve Frehley olmak üzere grup elemanları film çekimi süresince zorluklar yaşadı. Kiss Meets the Phantom of the Park, 28 Ekim 1978'de NBC'de ilk kez gösterildi. Bu yayından sonra bazı değişikliklere uğrayan film Attack of the Phantoms adıyla ABD'de dışında sinemalarda gösterime girdi. Ancak grup elemanları filmden hiç memnun kalmadı ve bu fikirden pişmanlık duyduklarını açıkladı. Filmin başarısızlığı grup ve menejerleri Aucoin'in arasını açtı.26 Filmin bir versiyonu Kissology Volume Two: 1978–1991 adlı toplama DVD'de yer aldı.
Kiss, iki yıllık aradan sonra yeni şarkılardan oluşan albümü Dynasty'yi 22 Mayıs 1979'da yayınlandı ve bu albümle yine platin plak kazandı. Disko etkileşimli "I Was Made for Lovin' You" listelerde 11 numaraya kadar çıkarak grubun en başarılı single'larından biri oldu. Albümün davullarının neredeyse hepsi bir araba kazasından sonra tedavi sürecinde olan Criss yerine Anton Fig tarafından kaydedildi. Criss'in yer aldığı tek şarkı vokallerini de yaptığı "Dirty Livin'" oldu.27 "Kiss'in dönüşü" olarak adlandırılan Dynasty turnesinin bir önceki turnelerden daha başarılı olması beklenirken, bilet satışlarında düşüşler yaşandı.28 Turneye katılan seyircinin yaş ortalamasında da bir düşüş gözlemleniyordu. Kiss de genç takipçilerine uygun olarak daha renkli kıyafetler giymeye başladı ve çizgi karakterlerden daha fazla etkilendi.29 Bu dönem Kiss temalı "Kiss World" adlı bir eğlence merkezi açılma planları yapıldı ancak masrafın fazla olması nedeniyle bu fikirden vazgeçildi.30
Öte yandan grup içindeki gerilim tırmanıyordu. 31 Ekim 1979'da Tom Snyder'in talk show'u The Tomorrow Show'a katılan grup içindeki gerginlikler televizyona yansıdı. Şova sarhoş çıkan Frehley'nin kahkahaları ve esprileri Snyder ve grubun diğer elemanları arasındaki sohbetin önüne geçiyor ve Simmons ve Stanley'nin de tepkisini çekiyordu.31 Aralık 1979'da Dynasty turnesinin sona ermesiyle Criss ve diğer grup elemanları arasındaki gerginlik de zirve yaptı. Criss'in davul çalmasında yavaşlamalar görülüyordu ve davulcu bazı konserlerde durmak zorunda kalıyordu. Turnenin 16 Aralık 1979'daki son konseri 17 yıl boyunca Criss'in Kiss davulcusu olarak çıktığı son konser oldu..3233
Bir sonraki albüm Unmasked'in kapağında Criss gözükse de albümün davullarını albümün içinde belirtilmese de Fig çalmıştı. Pop müziğe daha da yaklaşan 20 Mayıs 1980 tarihli albüm, Dressed to Kill'den sonra platin plağa erişemeyen ilk Kiss albümü oldu. Albümün yayınlanmasından kısa süre sonra ise Criss'in gruptan ayrıldığı açıklandı.3435 Criss'in ayrılığından sonra Kiss davulcu olarak Fig ile anlaşsa da sadece bir gün sonra Stanley ve Simmons, Fig'in gruba uymayacağına kanaat getirdi ve davulcu gruptan ayrıldı.36
Haziran 1980'de Kiss, Criss'in yerini doldurmak için provalara başladı. Bu provalara katılanlardan biri daha sonra Bon Jovi'ye katılacak Tico Torres'ti. Grup, dinledikleri onlarca davulcu arasından Brooklyn'den katılan ve gerçek ismi Paul Charles Caravello olan multi-enstrümantalist Eric Carr'da karar kıldı. Carr'ın makyaj tarzı için önce bir şahini belirleseler de, Stanley makyajın şahinden daha çok tavuğa benzediğini söyleyerek bu fikri reddetti. En sonunda Carr'ın tilki makyajı yapmasına karar verildi. Yeni makyajıyla Carr, ABC programı *Kids Are People Too!*da ilk kez grupla gözüktü ve 25 Temmuz 1980'deki Palladium konserinde ilk kez grupla çalıştı. Bu şov Unmasked albümünün ABD'de verilmiş tek konseri oldu. Grubun Avustralya ve Yeni Zelanda'daki turnesi ise tarihlerinin en büyük turnelerinden biri oldu ve yüksek bilet satış rakamlarına ulaştılar..3738
Bir sonraki albümlerinde Destroyer ile büyük başarı yakaladıkları prodüktör Ezrin ile çalıştılar. 1981'de yayınlanan Music from "The Elder" ortaçağ enstrümanlarının, yaylıların, arpların ve synthesizerların kullanıldığı bir konsept albümüydü.39 Albüm, hiç yapılmamış bir filmin müziği olarak tanıtıldı ancak bu albümdeki öykünün takip edilebilirliğini azalttı. Plak şirketinin yaptığı ilk dinletimlerden sonra alınan negatif geri bildirimler nedeniyle grup, birçok ülkede single olarak düşündükleri "The Oath" ve "A World Without Heroes" şarkılarını albümde daha üst sıralara koydular. Ancak bu da albümün öyküsünü daha da karmaşıklaştıran hareketlerden biri oldu. Yayınlandıktan sonra albüm dinleyiciler tarafından da ilgi görmedi. Altın plak alamayan albüm, Billboard listesinde ise 75. sıraya çıkabildi.40 Grup, albümün tanıtımı için sadece iki kez sahne aldı. Bunlar ABC'nın gece programı Fridays ve uydu yayınıyla katılıp playback yaptıkları İtalya'daki Sanremo Müzik Festivali oldu.41 Ayrıca "I" ve "A World Without Heroes" şarkılarını Solid Gold programında seslendirdiler.
Bu dönemde Frehley, Kiss'in yeni müzik anlayışından memnun değildi ve son albümün yapım aşamasına fazla katkıda bulunmayan gitarist sadece "Dark Light" şarkısına vokal yaptı. Albümün gitarlarını Wilton'daki ev stüdyosunda kaydeden Frehley, bunları postayla Ezrin'e göndermişti. New York'taki Studio 54'te verilen özel bir konsere katılmayan Frehley, Kiss'i üç kişi çalmak zorunda bıraktı. Frehley'nin bir diğer problemi de Criss'in gruptan ayrılmasıyla. Eric Carr'a grup kararlarında söz hakkı verilmemesiyle, Frehley grup içi oylamalarda 2'ye 1 kalıp, fikirlerini gerçekleştiremiyordu. Haziran 1982'de Frehley ve grup ayrılık konusunda bir anlaşma yolu bulmaya çalıştı ancak Frehley, Aralık sonuna kadar resmi olarak grup elemanı kaldı ve 1985'e kadar Simmons ve Stanley ile iş ortaklığına devam etti.
Frehley'nin gruptan ayrılmasının kesinleşmesi ile gitarist arayan Kiss'e Eddie Van Halen dahil olmak istedi. O dönem Eddie, kısa sonra gruptan ayrılacak David Lee Roth ile yaşadığı kavgalar nedeniyle Van Halen'ı dağıtmak istiyordu.4243 Ancak Simmons ve Eddie'nin kardeşi Alex Van Halen, Eddie'yi Van Halen ile devam etmesi konusunda ikna ettiler.44 Bu dönem grup Angel'dan Punky Meadows45, Whitesnake ve Dio'dan Doug Aldrich46, Bon Jovi'den Richie Sambora47 ve Yngwie Malmsteen48 gibi kişilerle provalar yaptı.
Kısa bir süre sonra Kiss, iş anlaşmalarında büyük değişikliklere gitti ve en önemlisi dokuz yıllık menajerleri Aucoin ile bağlarını kopardı. Frehley ise gruptan ayrılmaya karar vermesine rağmen 1982 tarihli toplama albüm Killers ve aynı yıl çıkan stüdyo albümü Creatures of the Night'ın kapaklarında yer aldı. Ancak iki albüme de katkıda bulunmadı.49 13 Ekim 1982'de çıkan Creatures of the Night, Kiss tarihinin o döneme kadar olan en sert albümüydü. Bir önce albüme göre daha başarılı olsa da listelerde 45. sıraya kadar çıkan albüm, 1994 yılında altın plak kazandı. Frehley'nin yokluğunda Kiss albümde birçok gitarist ile çalıştı. Bunlardan biri de Vinnie Vincent'tı. Frehley'in uzun bir süre grupla son göründüğü videonun çekildiği "I Love It Loud" single'ının yazarlarından biri Vincent'tı. Vincent, 1982 Aralık'ında resmen Frehley'nin yerine geçti.5051 Vincent, gruba katıldığında Vincent John Cusano olan gerçek adını kullanmak istemişti ancak bu fikir Simmons tarafından reddedildi. Vincent'ın önerdiği "Mick Fury" ismi de reddedildikten sonra Simmons, gitariste "Vinnie Vincent" adını verdi. Vincent'ın makyajını Stanley dizaynladı ve bir eski Mısır sembolü olan ankh'ın yer aldığı bu makyaja "sihirbaz" ya da "Mısır savaşçısı" adı verildi. 1982-1983 arasındaki bu kadro, Kiss'in orijinal makyajlı döneminin son kadrosu oldu
Vincent'ın kişilik Stanley ve Simmons ile uyuşmayınca, albümün turnesinden sonra Vincent gruptan kovuldu. Ancak yeni albüme başlamadan kısa süre kala Simmons ve Stanley yeni bir gitarist bulamayacaklarını anlayınca Lick It Up kayıtları başlamadan Vincent gruba tekrar alındı. Albüm kapağında ilk kez yer alan gitaristin adı da albümün içinde belirtildi. Vincent ayrıca albümdeki on şarkının sekizinin yazımına katkıda bulundu. Ancak anlaşmazlıklar yeniden su yüzüne çıkınca turne devam ederken Quebec'te verilen bir konser sırasında sololarını uzun tutan Vincent gruptan tekrar kovuldu. Vincent'ın yeri Mark St. John ile dolduruldu. Vincent'ın Creatures of the Night'taki katkısı ise ancak albümün 1997'deki yeniden basımında belirtildi. Vincent daha sonra Kiss'in 1992 tarihli Revenge albümünde şarkı yazarı olarak tekrar grup ile çalıştı ve "Unholy", "Tough Love", "Heart of Chrome" ve "I Just Wanna" şarkılarını yazdı. Ancak kısa süre sonra Vincent, üçüncü kez yollarını Simmons ve Stanley ile ayırdı.
Bir değişime ihtiyaç duyduklarını hisseden Kiss, makyaj ve kostümlerinden uzaklaşma kararı aldı. Grup makyajsız olarak ilk kez Lick It Up'ın yayınlanmasından hemen sonra 18 Eylül 1983'te MTV'de yayınlanan bir programda hayranlarının karşısına çıktılar.52 Yeni albüm ve grubun makyajsız halini tanıtan turne 11 Ekim 1983'te Lizbon, Portekiz'de başladı. Lick It Up, Kiss'in üç yıl sonra ilk kez altın plak almasına neden olsa da bilet satışları bir öncekinden de düşüktü. Simmons ve Stanley ile anlaşamayan Vincent, Mart 1984'te gruptan ayrılınca bir stüdyo gitaristi ve gitar öğretmeni olan St. John gruba dahil oldu.53
St. John'lu Kiss 13 Eylül 1984'te yeni albümü Animalize'ı yayınladı. Bu albüm bir önceki albümün başarısını takip etti ve "Heaven's on Fire" şarkısının bolca MTV'de yayınlanmasının da etkisiyle iki milyondan fazla kopya ile 80'li yılların en çok satan Kiss albümü oldu. Albümün ve takip eden turnenin getirdiği başarı ile Kiss, eski günlerine dönüşün sinyallerini verdi. Ancak fiziksel sıkıntılar çeken St. John, turnede bazı konserleri kaçırmaya başladı. Aralık 1984'te gruptan ayrılan St. John'un yeri Bruce Kulick ile dolduruldu. Kulick, Kiss'in üç sene içindeki dördüncü gitaristi olsa da grup ile 12 yıl boyunca müzik yapmayı başardı.54 Simmons ve Stanley'den sonra grupta en uzun süre yer alan Kulick hiçbir zaman Kiss'in efsane makyajını giymemişti. Kulick'in ilk konserlerinden biri Detroit'teki Michigan's Cobo Hall'da verildi. Bu konser MTV için Animalize Live adıyla gösrerildi. Bu kayıt daha sonra Animalize Live Uncensored adıyla grubun ilk konser videosu olarak yayınlandı.
Stanley, Simmons, Carr ve Kulick'ten oluşan Kiss kadrosu, orijinal kadrodan sonraki en istikrarlı kadro oldu ve 1980'ların geri kalanında da devam etti. Bu dönem Kiss, platin plak kazanan albümleri üst üste yayınladı. Bunlar 1985 tarihli Asylum, 1987 tarihli Crazy Nights ve 1988 tarihli toplama albüm Smashes, Thrashes & Hits oldu. Crazy Nights, Kiss'in yurtdışında en çok satan albümlerinden biriydi. Albümün singlelarından "Crazy Crazy Night", İngiltere single listelerinde dört numaraya çıkarak, Kiss'in bu ülkedeki en büyük single başarısı oldu.55
Kiss, 80'leri Ekim 1989'da çıkardıkları Hot in the Shade ile bitirdi. Albüm platin plak alamasa da Michael Bolton ile yazılmış hit single "Forever"ı içeriyordu. ABD'de sekiz numaraya çıkan single, grubun "Beth"ten sonraki en başarılı single'ı ve grubun ikinci Top 10 başarısı oldu.56 Bu dönem Kiss içinde de değişiklikler yaşanıyordu. Mesela Simmons, aktörlük gibi grup dışı planlara daha fazla zaman ayırırken grup ile ilgili kararları daha çok Stanley almaya başlamştı.5758
Ocak 1991, grup bir kez daha Ezrin ile çalışmaya karar verdi. Ancak yeni albüm kayıtları başlamadan önce Mart 1991'de Carr'ın kalbinde tümör tespit edildi. Buradaki tümörleri ameliyatla alınsa da kısa süre sonra akciğerinde de tümörler keşfedildi. Kemoterapiye başlayan Carr'ın kanserden kurtulduğu Temmuz ayında açıklandı. Ancak Eylül ayında sanatçı bir beyin kanaması geçirdi. 24 Kasım 1991, 41 yaşındaki Carr hayatını kaybetti.5960 Aynı gün Freddie Mercury de hayatını kaybetmişti.
Uzun süredir grupta çalan Carr'ın beklenmeyen ölümü sonrasında grup, tecrübeli davulcu Eric Singer'ı gruba dahil etti Singer daha önce Paul Stanley ile sanatçının 1989 tarihi solo turnesinde çalmıştı. Singer, ayrıca Black Sabbath, Gary Moore, Lita Ford, Badlands ve Alice Cooper ile çalışmıştı.
19 Mayıs 1992'de Kiss, Revenge albümünü yayınladı. Daha sert bir sound'a sahip olan albüm "Unholy" single'ı ile tanıtıldı. Bu albümde Kiss, eski üyeleri Vincent'tan şarkı yazımında destek almıştı. İlk 10'a giren albüm, altın plak aldı. 1992 ilkbaharında ABD'de kısa bir turneye çıkan grup, Eylül 1992'de ise daha uzun süren bir turneye başladı. Bu turnede çaldıkları şarkılardan oluşan Alive III, 14 Mayıs 1993'te yayınlandı. Dört gün sonra Kiss Hollywood's RockWalk'a dahil edildi.61
Bu dönem Kiss'e duyulan nostaljik ilgide bir artış yaşandı. Haziran 1994'te dönemin ünlü şarkılarının kendi tarzlarında yorumladıkları Kiss şarkılarından oluşan albüm Kiss My Ass: Classic Kiss Regrooved yayınlandı. Farklı tarzlara yer veren albümde Lenny Kravitz'in funk tarzında yorumladığı ve Stevie Wonder'ın armonikasıyla eşlik ettiği "Deuce", the Mighty Mighty Bosstones'un ska punk tarzında yorumladığı "Detroit Rock City" ve Kiss'in de katkıda bulunduğu Garth Brooks'un "Hard Luck Woman" yorumu gibi şarkılar yer almaktaydı.
1995'te grup, tarihini anlattığı 440 sayfalık, 4.1 kiloluk Kisstory kitabını yayınladı. Aynı sene grup dünyanın farklı yerlerinde özel Kiss programları yapmaya başladı. Tüm gün süren bu aktivitelerde Kiss'in sahne kıyafetleri ve enstrümanları sergilendi, Kiss şarkıları yorumlayan gruplar sahne aldı ve Kiss'in farklı dönemlerine dair ürün satışları yapıldı. Kiss de bu toplantılarda soru-cevap aktivitelerine katıldılar, imza dağıttılar ve dinleyicilerden gelen istekleri çaldıkları iki saat süren akustik konserler verdiler. 17 Haziran 1995'te ABD'de düzenlenen toplantıların ilkinde Criss, grupla beraber sahneye çıktı ve "Hard Luck Woman" ve "Nothin' to Lose" şarkılarını yorumladı. Criss böylece 16 yıl sonra ilk kez grup ile sahne almış oldu.6263
9 Ağustos 1995'te Kiss, MTV Unplugged'da konser veren şarkıcılar arasına girdi. Grup, Criss ve Frehley'i de bu konserlere konuk sanatçı olarak davet etti. İkisi de konserin sonunda Kiss'e sahnede eşlik etti ve "Beth", "2000 Man", "Nothin' to Lose" ve "Rock and Roll All Nite" şarkılarını çaldılar.64 Bu konser sonrası Kiss'in orijinal kadrosu ile tekrar bir araya gelme dedikoduları ve beklentileri arttı. Ancak kısa süre sonra grubun Kulick ve Singer'lı kadrosu yeni bir albüm için stüyoya girdi. Carnival of Souls: The Final Sessions, Şubat 1996'da tamamlandı ancak piyasaya sürülmesi neredeyse iki sene boyunca ertelendi. Bu sırada ise albümün korsan kayıtları grubun hayranları tarafından elde ele dolaştırıldı.65
Kiss, müzik hayatına Simmons, Stanley, Kulick ve Singer olarak devam ederken, bir yandan da orijinal grubun yeniden bir araya gelmesi için çalışmalar yürütülüyordu. Bu konuşmalar başarıyla sonuçlanınca, 1983'te grubun MTV'de makyajsız olarak sahneye çıkması gibi dikkat çekecek halka açık bir tören düzenlenmesine karar verildi.
28 Şubat 1996'da düzenlenen 38. Grammy Ödülleri'nde Tupac Shakur'un sunumuyla makyajlı ve Love Gun dönemi kıyafetlerini giymiş Kiss'in orijinal kadrosu tekrar bir araya geldi.66 16 Nisan'da New York'ta düzenledikleri bir basın toplantısıyla grup, yeni menajerleri Doc McGhee'nin desteğiyle turneye çıkacaklarını açıkladı. Conan O'Brien'ın moderatörlüğünü yaptığı konferans 58 ülkede yayınlandı. 20 Nisan'da satışa çıkarılan turnenin ilk konserinin biletlerinin tamamı 47 dakikada tükendi.67
Grubun tekrar bir araya gelen orijinal kadrosu ilk konserini 15 Haziran'da Irvine'da bir saatlik bir ısınma konseri olarak verdi.68 28 Haziran'da the Kiss Alive/Worldwide turnesi Detroit'teki Tiger Stadium'da 39,867 kişi önünde başladı. Bir yıl içinde 192 konser veren grup, 43.6 milyon dolar kazanarak Kiss'in 1996'da en iyi konser geliri getiren grup olmasını sağladı.69 Bir konserde ortalama 13,737 kişiye çalan grup da kendi rekorunu kırdı.70
Eylül 1998'de grup Psycho Circus'ı yayınladı. Bu albüm 1979'dan sonra grubun ilk kadrosuyla çıkan ilk albüm olsa da Frehley ve Criss'in albüme katkısı sınırlıydı. Frehley ve Criss'in fotoğrafları albüm kapağında ve kitapçığında sıkça yer alsa da, daha sonra albümdeki gitarların çoğunun daha sonra Kiss gitaristi olacak Tommy Thayer tarafından çalındığı açıklandı. Grubun eski elemanı Kulick de "Within" şarkısının girişinde yer aldı. Davulların çoğunu ise stüdyo müzisyeni Kevin Valentine çaldı. Bu tartışmalı duruma rağmen, albüm listelere üçüncü sıradan girdi ve bu da Kiss'in albüm listelerinde o zamana kadarki en başarılı performansı oldu.71 "Psycho Circus" şarkısı Grammy'lerde "En iyi Hard Rock performansı" dalında aday gösterildi.72 The Psycho Circus turnesi 1998'de Los Angeles'taki Dodger Stadyumu'nda başladı ve ABD radyolarında da naklen yayınlandı. Sahne şovlarına 3D görüntüleri ilk ekleyen grup olan Kiss, bu turnede de büyük bir başarı kazandılar.7374
11 Ağustos 1999'da grup Hollywood Walk of Fame'e dahil edildi. İki gün sonra da Detroit'teki bir Kiss konserine katılmak için çabalayan dört gencin hikâyesini anlatan ve Edward Furlong'un baş rolünde olduğu Detroit Rock City gösterime girdi. Bir ay sonra grup World Championship Wrestling ile "The Demon" adlı ve Simmons'ın makyajına benzer bir makyaja sahip bir güreşçinin yaratımı konusunda anlaştı. Bu karakterin ilk gösterisinde grup güreş sahnesinde "God of Thunder"ı çaldı ve bir şarkılık performans için 500,000 dolar aldı.75 Ancak bu karakterin ömrü kısa sürdü ve WCW başkanı Eric Bischoff'un görevden ayrılmasıyla Kiss'in WCW ile anlaşması sonlandırıldı.
Kiss, 2000'lerin başında bir veda turnesi düzenleyeceğini açıkladı ve 12 Mart 2000'de turneye başladı.76 Aynı sene Kiss: Psycho Circus adlı çizgi romandan uyarlanan bilgisayar oyunu Kiss: Psycho Circus: The Nightmare Child yayınlandı.
31 Ocak 2001'de veda turnesinin Japonya ve Avustralya ayaklarının başlamasından kısa bir süre önce, maaşı konusunda grupla anlaşamayan Criss bir kez daha gruptan ayrıldı. Criss'in yeri eski davulcu Singer ile dolduruldu. Ancak daha önce grupla makyajlı bulunmamış Singer'ın Criss'in "kedi" makyajını yapmaya başlaması dinleyiciler arasında bir huzursuzluk yarattı.77 2001 yılının başında müzikten emekli olmayı planlayan grup, bütün dönemlerini içeren The Box Set isimli bir toplama ürünü çıkarmaya karar verdi ve beş CD'den oluşan bu ürün Kasım ayında piyasaya sürüldü. O yaz, Kiss'in en çok tartışılan ürünlerinden biri olan Kiss tabutu da satışı çıkarıldı.78
4 Aralık 2001'de Kiss, National Academy of Recording Arts and Sciences tarafından özel bir onur ödülü kazandı.7980 Bunun dışında sakin geçen bir yıldan sonra, 2002 yılı Kiss için hızlı başladı. Şubat 2002'de Salt Lake City'de düzenlenen 2002 Kış Olimpiyatları kapanış töreninde konser verdiler. Bu konser Frehley'nin Kiss elemanı olarak verdiği son konser oldu.
6 Mart 2002'de Kiss, Jamaika'da özel bir konser verdi. Grup ile konratı biten Frehley, bu konserde sahne almadı. Onun yerine gruba dahil edilen Tommy Thayer, Kiss ile ilk konserine Frehley'nin makyajını ve sahne kıyafetlerini giyerek çıktı.81 Aynı ay Thayer'li Kiss, Amerikan dizisi That '70s Show'un çekimlerine katıldı82 ve "That '70s Kiss Show" adlı bölüm Ağustos ayında gösterildi.
Şubat 2003'te Kiss, Avustralya'ya gidip Melbourne'daki Etihad Stadyumu'nda Melbourne Senfoni Orkestrası ile Kiss Symphony: Alive IV albümünü kaydetti. Bu konserde gitarda Thayer yer alırken davulcu Criss ise bir kez daha gruba dönmüştü. Grubun emeklilik kararı bu dönem rafa kaldırıldı ve 2003 yılında grubun Aerosmith ile bir turne yapacağı açıklandı. Frehley, bu turne öncesi gruptan tamamen ayrıldığını açıkladı ve yaptığı açıklamada bir önceki turnenin gerçekten veda turnesi olduğunu sandığını83 ve Aerosmith'in alt grubu olarak sahneye çıkmayacağını belirtti.84 Criss ile çıkılan bu turnede grup 64 milyondan fazla para kazandı ve yılın finansal açıdan en başarılı yedinci turnesi oldu.
Mart 2004'te Simmons ve Stanley, Criss'in biten kontratını yenilemedi ve Singer ile devam etme kararını verdi. 2004 yazında Kiss, Poison ile birlikte Rock the Nation 2004 adlı bir dünya turnesine çıktı. Turne Ağustos ayında Mexico City'deki biletleri tükenmiş bir konserle sonlandırıldı. Bu konserden görüntüler Rock the Nation Live! adlı bir DVD'de 13 Aralık 2005'te yayınlandı.85 Bu turne sonrası Kiss, düzensiz aralıklarla konserler verdi. Bu dönemde Stanley, bir sağlık sorunu geçirdi. Bu nedenle 27 Temmuz 2007'de verilen bir konserde grup 1982'den sonra ilk kez üç kişi sahne aldı. Bu konser Stanley'nin 34 yıllık grup kariyerinde kaçırdığı ilk konser oldu.86
31 Ekim 2006'da grup Kissology Volume One: 1974–1977 adlı daha önce yayınlanmamış konser görüntüleri ve röportajlar bulunan bir toplama yayınladı. 14 Ağustos 2007'de bu toplamanın 1978-1991 arasını kapsayan ikinci, 18 Aralık 2007'de ise 1992-2000 yıllarını kapsayan üçüncü bölümü yayınlandı.
Nisan 2007'de grubun eski gitaristlerinden St. John, 51 yaşında beyin kanamasından hayatını kaybetti.87 1984'te Kiss'ten kovulan St. John, kısa bir süre müzik yapan glam metal grubu White Tiger'ı kurmuştu. 1990'da Criss ile the Keep adlı sadece bir konser veren bir grupta yer almıştı. St. John, daha sonraki yıllarda piyasada fazla gözükmese de ender olarak Kiss hayranları buluşmalarına katılmıştı.
2008 yılında grubun çalışmaları bir kez daha hız kazandı ve son on senedeki en ciddi Avrupa turnesini düzenlediler. Kiss Alive/35 adlı turne sadece Avrupa'yı değil, Avustralya ve Yeni Zelanda'yı da içeriyordu. 2008 yazında Kiss, kendi konserleri ve katıldıkları festivaller dahil olmak üzere 400,000 kişiye çaldılar.88 Eylül 2008'de Simmons ve Stanley, bu turnenin Kuzey ve Güney Amerika'da da devam edeceğini açıkladı.
10 yıldan fazla bir süredir albüm yapmayan Kiss'te Simmons ve Stanley fikirlerini değiştirdi ve yeni şarkılardan oluşan bir albüm kaydetme kararı aldı. Temmuz 2009'da Stanley, yeni albümün Sonic Boom adında olduğunu ve Ekim ayında yayınlanacağını açıkladı.89 Albüm yeni şarkılar yanında, eski şarkıların yeni kayıtları ve Buenos Aires'te kaydedilmiş bir konser DVD'si içermekteydi.90 19 Ağustos 2009'da ilk single "Modern Day Delilah" piyasaya sürüldü. Şarkı, Kiss'in 1970'lerdeki çalışmalarına benzetildi.9192 Albümü tanıtmak amaçlı Kiss, Late Show with David Letterman ve Jimmy Kimmel Live! programlarına katıldığı Sonic Boom, albüm listelerine ikinci sıradan girerek Kiss'in albüm listelerindeki en iyi başarısı oldu ve çıktığı ilk hafta 108,000 kopya sattı.
Sonic Boom'un Avrupa ve ABD turnelerinden bittikten sonra 13 Nisan 2011'de Kiss yeni albüm kayıtlarına başladı.93 21 Ağustos 2011'de grubun websitesinden yeni albümün Monster adında olacağı açıklandı.94 Albümün 2011 sonbaharında çıkacağı açıklansa da çıkış tarihi daha sonra Ekim 2012'ye ertelendi. Mart 2012'de KISS by Monster Mini Golf adlı golf sahası Kiss'in katılımıyla Las Vegas'ta açıldı.95 2 Temmuz 2012'de yeni single "Hell or Hallelujah" yayınlandı. Single, ABD'de üç numaraya çıkarken birçok ülkede de ilk 10'a girmişti. Albümün turnesi 7 Kasım 2012'de Buenos Aires'te başladı.
16 Ekim 2013'te Kiss, Rock and Roll Hall of Fame'e aday gösterildi96 ve 17 Aralık'ta bu onur ödülüne kavuştular.97 Grubun Hall of Fame'e katılma töreni 10 Nisan 2014'te düzenlendi. Grup, bu törende sahne almasa da grubun dört orijinal elemanı (Simmons, Stanley, Frehley ve Criss) Brooklyn'deki törende yer aldı.9899 Aynı gün grup, 41 yıllık tarihinde ilk kez Rolling Stone dergisinin kapağında yer aldı.
15 Ağustos 2013'te Kiss, 2014'te Anaheim'daki Honda Center'da kurulacak bir ABD salon futbolu takımı hisselerinden satın aldı. Simmons, Stanley ve menajer McGhee'nin sahip olduğu takımın adı Los Angeles Kiss oldu. Bu takım 2016'ya kadar salon futbolu liginde yer aldı.
17 Mart 2014'te Kiss, Def Leppard ile turneye çıkacağını açıkladı. Bu turne 23 Haziran - 31 Ağustos arasında düzenlendi ve gruplar 42 şehir ziyaret etti. 28 Ocak 2015'te Kiss, Japon kız grubu Momoiro Clover Z ile "Yume no Ukiyo ni Saite Mi na" adlı bir single yayınladı. Bu Kiss'in başka bir sanatçı ile düet yaptığı ilk parça oldu.100 Single Japonya'da iki farklı versiyon olarak yayınlandı.101102.
Kiss'in müziği genellikle hard rock, shock rock103104 ve heavy metal105106107108 olarak adlandırıldı. 70'lerde çıkardıkları albümlerin çoğu, özellikle 1974 ve 1977 arasında çıkan ilk altı albümü, ve 1982 tarihli Creatures of the Night, hard rock ya da geleneksel heavy metal tarzına sahipti. 1979 tarihli Dynasty ve 1980 tarihli Unmasked disko/pop rock tarzına daha yakınken 1981 tarihli Music from "The Elder" grubun progresif rock denemelerini içeriyordu. 1983'te Lick It Up ile başlayan makyajsız dönemde ise grup, müzikleri ve imajlarına glam metal elementleri eklemeye başladı.109110 Daha sonra, 1990'ların başında, tarzları tekrar sertleşti ve glam metal'den uzaklaştı.111 1990'ların ortalarında ise orijinal tarzlarına döndüler.112
Kiss, 1983-1996 arası dışında kurulduklarından beri çizgi roman karakterlerine benzemek için kendi tasarımları olan makyajlarla sahne aldı. Bu karakterler the Starchild (yıldız çocuk - Stanley), the Demon (şeytan - Gene Simmons), the Spaceman (uzay adamı - Frehley) ve the Catman (kedi adam - Criss) isimlerini taşıyordu. Gruba daha sonra dahil olan Eric Carr ve Vinnie Vincent da sırasıyla the Fox (tilki) ve the Ankh Warrior (ankh savaşçısı) isimlerini ve makyajlarını kullandılar. Daha sonra Tommy Thayer, the Spaceman, Eric Singer ise the Catman karakterlerini sahiplendiler. St. John ve Kulick ise Kiss'in makyajsız döneminde grupla çalmışlardı.
Dört orijinal makyaj tasarımının mülkiyet ve kiralama hakkı Simmons ve Stanley'e ait olmak üzere tasarımlar ABD Patent ve Ticari Marka Ofisi'ne kaydettirildi. Spaceman makyajı Simmons ve Stanley'e Ace Frehley tarafından kiralanmıştır.
Image:KISS starchild face.svg|The Starchild
Paul Stanley Image:KISS devil face.svg|The
Demon
Gene Simmons Image:KISS space ace
face.svg|The Spaceman/
Space Ace
Ace Frehley
(2002'den beri:
Tommy Thayer) Image:KISS cat face.svg|The
Catman
Peter Criss
(2004'ten beri: Eric Singer) Image:KISS fox
face.svg|The Fox
Eric Carr Image:KISS ankh warrior face.svg|The
Ankh Warrior
Vinnie Vincent
Orijinal kaynak: kiss. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, pp. 14. ↩
Gill, Focus, pp. 68–71. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 20–21. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 33, 57–58. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 145–146. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 27. ↩
Gill, Focus, pp. 140–141. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 62–64. ↩
Gill, Focus, pp. 169–172. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 65–66. ↩
Gill, Focus, pp. 272–273. ↩
Lendt, Kiss and Sell, p. 162. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 88–89. ↩
Gill, Focus, p. 271. ↩
Lendt, Kiss and Sell, p. 92. ↩
Lendt, Kiss and Sell, p. 94. ↩
Lendt, Kiss and Sell, p. 95. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 91–92. ↩
Gill, Focus, pp. 346–347. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 98. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, p. 100. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 102–105. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 170–171. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, pp. 97–98. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 150–151. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 109. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 101–102. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 113. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, p. 102. ↩
Gill, Focus, p. 460. ↩
Gill, Focus, pp. 462–463. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 117. ↩
Gill, Focus, p. 514. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 243–244. ↩
Simmons, Kiss and Make-up, p. 186. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 255–256. ↩
Gill, Focus, pp. 493–495. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, pp. 118–120. ↩
Lendt, Kiss and Sell, p. 289. ↩
Lendt, Kiss and Sell, p. 294. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, pp. 139–140. ↩
Lendt, Kiss and Sell, pp. 311–312. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, p. 360–363. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, p. 107. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 108–110. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 217. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, pp. 403–404. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 224. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 225. ↩
Leaf and Sharp, Behind the Mask, p. 112, 115. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 245. ↩
Gooch and Suhs, Kiss Alive Forever, p. 269. ↩
(July 25, 2003). Infoplease. Retrieved April 17, 2006. ↩
Crocker 1993, pg. 8, "In the middle of the seventies, glam-metal rockers like Queen, Sweet, T. Rex, Slade, and later, KISS, would keep the world safe for flamboyant clothes and makeup, androgyny, bizarre theatrics and powerful riffing." ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page