Kapsam, genel olarak bir şeyin sınırlarını, içeriğini, alanını veya etki alanını belirten bir terimdir. Farklı disiplinlerde farklı anlamlara gelebilir ve genellikle bağlama göre yorumlanması gerekir. Kapsam, bir projenin, araştırmanın, yetkinin, sorumluluğun veya başka herhangi bir faaliyetin neyi içerdiğini ve neyi dışarıda bıraktığını tanımlar.
Kapsam, bir şeyin ne kadar geniş veya dar olduğunu, hangi unsurları içerdiğini ve hangi sınırların dahil edildiğini belirten bir kavramdır. Örneğin, bir şirketin faaliyet kapsamı, hangi sektörlerde ve coğrafyalarda faaliyet gösterdiğini ifade eder. Bir yazarın edebi kapsamı, hangi konulara ve türlere odaklandığını gösterir.
Proje Yönetimi açısından kapsam, projenin hedeflerine ulaşmak için yapılması gereken işin tümünü tanımlar. Bu, projenin ürününü, hizmetini veya sonucunu oluşturmak için gerekli olan tüm görevleri, iş paketlerini ve teslimatları içerir. Proje kapsamında yapılacak değişiklikler, proje zaman çizelgesini, bütçesini ve kaynaklarını etkileyebilir. Kapsam yönetimi, projenin belirlenen kapsam dahilinde tamamlanmasını sağlamayı amaçlar. Kapsamın net bir şekilde tanımlanması ve yönetilmesi, proje başarısı için kritik öneme sahiptir. Kapsam kayması (scope creep), projenin başlangıçta belirlenen kapsamının dışında ek gereksinimlerin eklenmesi ve bunun sonucunda projenin gecikmesi veya bütçenin aşılması durumunu ifade eder.
Araştırma kapsamında, bir araştırmanın hangi konuları, değişkenleri veya popülasyonları inceleyeceğini belirtir. Araştırma kapsamı, araştırmanın odak noktasını ve sınırlarını belirler. İyi tanımlanmış bir araştırma kapsamı, araştırmanın daha verimli ve etkili bir şekilde yürütülmesini sağlar. Araştırma kapsamı, araştırma sorusu, hipotezler ve metodoloji ile yakından ilişkilidir.
Hukuk alanında, kapsam bir yasanın, düzenlemenin veya sözleşmenin hangi faaliyetleri, kişileri veya durumları kapsadığını belirler. Örneğin, bir yasanın kapsamı, hangi suçları veya davranışları cezalandırdığını ve hangi kişilere veya kurumlara uygulandığını tanımlar. Bir sözleşmenin kapsamı, hangi hak ve yükümlülükleri içerdiğini ve hangi tarafları bağladığını belirler.
Sigorta poliçelerinde kapsam, poliçenin hangi riskleri ve zararları karşıladığını belirtir. Sigorta kapsamı, poliçenin türüne, koşullarına ve ek teminatlarına bağlı olarak değişir. Örneğin, bir araç sigortası poliçesinin kapsamı, hangi tür kazaları, hasarları veya kayıpları karşıladığını tanımlar.
Matematik alanında kapsam, bir fonksiyonun veya değişkenin alabileceği değerler aralığını ifade edebilir. Örneğin, bir fonksiyonun tanım kümesi (domain) veya değer kümesi (range) onun kapsamını belirler.
Bilgisayar%20Bilimi ve yazılım geliştirmede kapsam (scope), bir değişkenin veya fonksiyonun programın hangi bölümlerinde erişilebilir olduğunu belirler. Değişkenlerin ve fonksiyonların kapsamı, programın yapısını ve modülerliğini etkiler. Yerel (local) değişkenler sadece tanımlandıkları blok içinde erişilebilirken, global değişkenler programın her yerinden erişilebilir.
Kapsam terimi, yukarıda belirtilen alanların dışında da birçok farklı bağlamda kullanılabilir. Örneğin, bir şirketin sosyal sorumluluk kapsamı, hangi sosyal veya çevresel sorunlara odaklandığını gösterir. Bir müfredatın kapsamı, hangi konuları ve becerileri kapsadığını belirler. Bir organizasyonun yetki kapsamı, hangi kararları alma veya eylemleri gerçekleştirme yetkisine sahip olduğunu ifade eder.
Kapsam, farklı disiplinlerde ve bağlamlarda farklı anlamlar taşıyan çok yönlü bir terimdir. Bir şeyin sınırlarını, içeriğini veya etki alanını tanımlar ve genellikle bağlama göre yorumlanması gerekir. Kapsamın net bir şekilde tanımlanması ve yönetilmesi, projelerin, araştırmaların, yasal düzenlemelerin ve diğer birçok faaliyetin başarısı için kritik öneme sahiptir.