Kıyı güvenliği, bir ülkenin kıyı şeridinin ve deniz alanlarının güvenliğini sağlamak amacıyla alınan önlemlerin ve yürütülen faaliyetlerin bütünüdür. Bu kapsam, sadece askeri savunmayı değil, aynı zamanda can ve mal güvenliğinin korunmasını, deniz kirliliğinin önlenmesini, yasa dışı faaliyetlerle mücadeleyi ve arama kurtarma operasyonlarını da içerir.
Kıyı güvenliği, birçok farklı unsuru içerir ve bu unsurlar birbirleriyle koordineli bir şekilde çalışarak etkin bir güvenlik ağı oluşturur.
Askeri Savunma: Kıyı şeridinin ve deniz alanlarının yabancı tehditlere karşı korunması. Bu, donanma, sahil güvenlik ve hava kuvvetleri gibi askeri unsurların koordineli çalışmasıyla sağlanır.
Arama ve Kurtarma (SAR): Denize düşen veya denizde kaybolan kişilerin bulunması ve kurtarılması faaliyetleri. Arama ve Kurtarma operasyonları, genellikle sahil güvenlik, deniz polisi ve gönüllü kuruluşlar tarafından yürütülür.
Deniz Kirliliğinin Önlenmesi: Denizlere atıkların ve zararlı maddelerin boşaltılmasının engellenmesi, petrol sızıntıları gibi çevresel felaketlere karşı önlem alınması.
Yasa Dışı Faaliyetlerle Mücadele: Uyuşturucu kaçakçılığı, insan kaçakçılığı, silah kaçakçılığı ve korsanlık gibi yasa dışı faaliyetlerle mücadele.
Deniz Trafiğinin Yönetimi: Deniz trafiğinin düzenlenmesi, güvenli seyrin sağlanması ve deniz kazaları riskinin azaltılması.
Sınır Güvenliği: Ülkenin deniz sınırlarının korunması, yasa dışı geçişlerin engellenmesi.
Kıyı güvenliğinden sorumlu kuruluşlar ülkeden ülkeye değişebilir, ancak genellikle şu kurumlar görev alır:
Sahil Güvenlik: Temel görevi kıyı sularında can ve mal güvenliğini sağlamak, arama kurtarma faaliyetleri yürütmek ve yasa dışı faaliyetlerle mücadele etmek olan kolluk kuvvetidir. Türkiye'de Sahil Güvenlik Komutanlığı bu görevi üstlenir.
Deniz Kuvvetleri: Ülkenin deniz alanlarının askeri savunmasını sağlar.
Emniyet Genel Müdürlüğü Deniz Şube Müdürlüğü (Deniz Polisi): Kıyı sularında asayişi sağlamak, suçlarla mücadele etmek ve adli olaylara müdahale etmekle görevlidir.
Gümrük Muhafaza: Kaçakçılıkla mücadele etmek, gümrük vergilerini tahsil etmek ve sınır güvenliğini sağlamakla görevlidir.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı: Deniz trafiğini düzenlemek, limanların güvenliğini sağlamak ve denizcilik faaliyetlerini denetlemekle görevlidir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı: Deniz kirliliğini önlemek, çevreyi korumak ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını sağlamakla görevlidir.
Kıyı güvenliğinin sağlanmasında çeşitli teknolojilerden yararlanılır.
Radar Sistemleri: Kıyı şeridini ve deniz alanlarını sürekli olarak tarayarak şüpheli hareketleri tespit etmeye yarar.
Kamera Sistemleri: Yüksek çözünürlüklü kameralar, kıyı şeridinin ve limanların izlenmesini sağlar.
Sonar Sistemleri: Denizaltıların ve diğer su altı araçlarının tespit edilmesine yardımcı olur.
İnsansız Hava Araçları (İHA/Drone): Kıyı şeridinin havadan izlenmesi, arama kurtarma faaliyetlerinde kullanılması ve deniz kirliliğinin tespit edilmesi gibi amaçlarla kullanılır.
Uydu Sistemleri: Deniz trafiğinin izlenmesi, deniz kirliliğinin tespit edilmesi ve hava durumu tahminlerinin yapılması gibi amaçlarla kullanılır.
Telsiz ve Haberleşme Sistemleri: Kıyı güvenliği unsurları arasında iletişimin sağlanmasına yardımcı olur.
Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke olarak kıyı güvenliğine büyük önem vermektedir. Türk Sahil Güvenlik Komutanlığı, Türkiye'nin kıyı sularında can ve mal güvenliğini sağlamak, arama kurtarma faaliyetleri yürütmek ve yasa dışı faaliyetlerle mücadele etmekle görevlidir. Ayrıca Türk Deniz Kuvvetleri de deniz alanlarının askeri savunmasını sağlamaktadır.
Türkiye, kıyı güvenliğini güçlendirmek için sürekli olarak yeni teknolojilere yatırım yapmakta ve uluslararası işbirliğini geliştirmektedir. Ayrıca, deniz kirliliğinin önlenmesi ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı konularında da önemli çalışmalar yürütülmektedir.
Kıyı güvenliği, sınır aşan bir konu olduğu için uluslararası işbirliği büyük önem taşır. Ülkeler, bilgi paylaşımı, ortak tatbikatlar ve operasyonlar aracılığıyla kıyı güvenliğini güçlendirebilirler. Özellikle deniz haydutluğu, uluslararası terörizm ve insan kaçakçılığı gibi suçlarla mücadelede uluslararası işbirliği hayati öneme sahiptir.
Gelişen teknoloji, iklim değişikliği ve küreselleşme gibi faktörler, kıyı güvenliğinin geleceğini şekillendirmektedir. Artan deniz trafiği, deniz kirliliği ve yasa dışı faaliyetler, kıyı güvenliğine yönelik tehditleri artırmaktadır. Bu nedenle, kıyı güvenliğinin sağlanmasında daha etkin teknolojilerin kullanılması, uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının sağlanması gerekmektedir.