arama ve kurtarma ne demek?

Arama ve Kurtarma (AR&K)

Arama ve Kurtarma (AR&K), kayıp, tehlikede veya yardıma muhtaç kişileri bulmak ve kurtarmak amacıyla yapılan faaliyetlerin tümünü kapsayan multidisipliner bir alandır. Doğal afetler, kazalar, kaybolmalar, savaşlar ve diğer acil durumlar gibi çeşitli senaryolarda uygulanabilir. AR&K operasyonları, can kayıplarını en aza indirmeyi, yaralılara ilk yardım sağlamayı ve hayatta kalanları güvenli bir ortama taşımayı amaçlar.

İçindekiler

1. Tanım ve Kapsam
2. Arama ve Kurtarma Türleri
3. Arama ve Kurtarma Ekipleri
4. Arama ve Kurtarma Ekipmanları
5. Arama ve Kurtarma Aşamaları
6. Uluslararası Arama ve Kurtarma
7. Türkiye'de Arama ve Kurtarma
8. Arama ve Kurtarma Operasyonlarında Karşılaşılan Zorluklar
9. Arama ve Kurtarma Alanındaki Gelişmeler
10. Ayrıca Bakınız
11. Kaynakça

1. Tanım ve Kapsam

Arama ve Kurtarma (AR&K), genel olarak aşağıdaki faaliyetleri içerir:

• Arama: Kayıp kişilerin veya afetzedelerin yerini tespit etme.
• Kurtarma: Tehlikeli veya ulaşılamaz durumlarda bulunan kişileri güvenli bir alana taşıma.
• İlk Yardım: Kurtarılan kişilere tıbbi müdahalede bulunma.
• Tahliye: Afet bölgesindeki insanları güvenli bölgelere taşıma.
• Destek: Arama ve kurtarma operasyonlarına lojistik ve teknik destek sağlama.

AR&K, geniş bir yelpazede uzmanlık gerektiren bir alandır. Arama köpekleri, helikopterler, insansız hava araçları (İHA'lar), sonar cihazları ve diğer özel ekipmanlar kullanılabilir. Ayrıca, tıbbi personel, mühendisler, iletişim uzmanları ve diğer destek personeli de AR&K operasyonlarında önemli roller üstlenir.

2. Arama ve Kurtarma Türleri

AR&K operasyonları, faaliyet gösterdikleri ortama ve karşılaşılan durumlara göre farklı türlere ayrılabilir:

• Kentsel Arama ve Kurtarma (KAK): Deprem, bina çökmeleri, patlamalar gibi kentsel alanlardaki olaylarda gerçekleştirilen arama ve kurtarma faaliyetleridir.
• Dağ Arama ve Kurtarma (DAK): Dağlık bölgelerde kaybolan veya kaza geçiren dağcılar, yürüyüşçüler ve diğer kişiler için yapılan arama ve kurtarma operasyonlarıdır.
• Su Arama ve Kurtarma (SAK): Denizler, göller, nehirler ve diğer su kaynaklarında kaybolan veya boğulma tehlikesi geçiren kişilerin kurtarılmasına yönelik faaliyetlerdir.
• Mağara Arama ve Kurtarma: Mağaralarda mahsur kalan veya kaybolan kişilerin kurtarılmasına yönelik özel teknikler gerektiren operasyonlardır.
• Orman Arama ve Kurtarma: Ormanlık alanlarda kaybolan kişilerin bulunmasına yönelik arama ve kurtarma faaliyetleridir.
• Hava Arama ve Kurtarma (HAK): Uçak kazaları veya diğer hava olaylarında kaybolan kişilerin bulunması ve kurtarılması için yapılan operasyonlardır.

3. Arama ve Kurtarma Ekipleri

AR&K operasyonları, genellikle aşağıdaki ekipler tarafından yürütülür:

• Profesyonel AR&K Ekipleri: Devlet kurumları (örneğin, AFAD, İtfaiye, Jandarma) bünyesinde bulunan uzman ekiplerdir.
• Gönüllü AR&K Ekipleri: Sivil toplum kuruluşları (STK'lar) tarafından oluşturulan ve eğitilen gönüllülerden oluşan ekiplerdir (örneğin, AKUT, GEA).
• Askeri AR&K Ekipleri: Silahlı kuvvetler bünyesinde bulunan ve özellikle savaş veya büyük afet durumlarında görevlendirilen ekiplerdir.
• Özel Amaçlı AR&K Ekipleri: Madenlerde, mağaralarda veya diğer özel ortamlarda arama ve kurtarma yapmak üzere eğitilmiş ve donatılmış ekiplerdir.

Her bir AR&K ekibi, farklı uzmanlık alanlarına sahip olabilir ve operasyonun türüne göre farklı roller üstlenebilir.

4. Arama ve Kurtarma Ekipmanları

AR&K operasyonlarında kullanılan ekipmanlar, operasyonun türüne ve ortamına göre değişiklik gösterir. Bazı temel ekipmanlar şunlardır:

• Arama Ekipmanları:
  • Arama Köpekleri: Kayıp kişilerin kokusunu takip etmek için kullanılır.
  • Termal Kameralar: Isı farklılıklarını tespit ederek canlıları bulmaya yardımcı olur.
  • Sonar Cihazları: Sualtı arama çalışmalarında kullanılır.
  • İnsansız Hava Araçları (İHA'lar): Geniş alanların hızlı bir şekilde taranması ve görüntülenmesi için kullanılır.
  • GPS Cihazları: Konum belirleme ve navigasyon için kullanılır.
• Kurtarma Ekipmanları:
  • Halatlar ve Karabinalar: Yüksekten indirme ve çıkarma işlemlerinde kullanılır.
  • Kesme ve Kırma Aletleri: Enkaz altında kalan kişilere ulaşmak için kullanılır.
  • Hidrolik Kurtarma Aletleri: Sıkışmış kişileri kurtarmak için kullanılır.
  • Sedye ve Taşıma Ekipmanları: Yaralıları güvenli bir şekilde taşımak için kullanılır.
• Tıbbi Ekipmanlar:
  • İlk Yardım Çantası: Temel tıbbi müdahaleler için kullanılır.
  • Oksijen Tüpü ve Maskesi: Solunum zorluğu çeken kişilere oksijen vermek için kullanılır.
  • Defibrilatör: Kalp ritmi bozukluklarını düzeltmek için kullanılır.
• İletişim Ekipmanları:
  • Telsizler: Ekipler arası iletişim için kullanılır.
  • Uydu Telefonları: Şebeke olmayan bölgelerde iletişim kurmak için kullanılır.

5. Arama ve Kurtarma Aşamaları

Bir AR&K operasyonu genellikle aşağıdaki aşamalardan oluşur:

1. Hazırlık:
   • Olay yerine intikal etmek için hazırlık yapılması.
   • Ekipmanların kontrol edilmesi ve hazırlanması.
   • İletişim kanallarının kurulması.
2. Değerlendirme:
   • Olay yerinin değerlendirilmesi ve risklerin belirlenmesi.
   • Kayıp kişilerin veya afetzedelerin sayısının ve durumunun belirlenmesi.
   • Arama ve kurtarma stratejisinin belirlenmesi.
3. Arama:
   • Kayıp kişilerin veya afetzedelerin yerinin tespit edilmesi.
   • Farklı arama tekniklerinin kullanılması (örneğin, görsel arama, sesli arama, arama köpekleri).
4. Kurtarma:
   • Tehlikede olan kişilerin güvenli bir alana taşınması.
   • Gerekli tıbbi müdahalelerin yapılması.
5. Tahliye:
   • Afet bölgesindeki insanların güvenli bölgelere taşınması.
   • Yaralıların hastanelere sevk edilmesi.
6. Sonuçlandırma:
   • Arama ve kurtarma operasyonunun tamamlanması.
   • Ekipmanların toplanması ve bakımı.
   • Raporlama ve değerlendirme.

6. Uluslararası Arama ve Kurtarma

Büyük çaplı doğal afetler veya savaşlar gibi durumlarda, uluslararası arama ve kurtarma ekipleri de devreye girebilir. Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer uluslararası kuruluşlar, uluslararası AR&K operasyonlarını koordine eder ve destekler. INSARAG (International Search and Rescue Advisory Group), BM bünyesinde uluslararası KAK ekiplerinin standartlarını belirleyen ve koordinasyonunu sağlayan bir kuruluştur.

7. Türkiye'de Arama ve Kurtarma

Türkiye'de arama ve kurtarma faaliyetleri, AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) koordinasyonunda yürütülmektedir. AFAD, ülkedeki tüm AR&K ekiplerinin faaliyetlerini koordine eder ve afetlere müdahale stratejilerini belirler. Ayrıca, İtfaiye, Jandarma, AKUT, GEA gibi farklı kurum ve STK'lar da arama ve kurtarma faaliyetlerinde aktif rol oynamaktadır.

8. Arama ve Kurtarma Operasyonlarında Karşılaşılan Zorluklar

AR&K operasyonları, çeşitli zorluklarla dolu olabilir:

• Tehlikeli Ortamlar: Enkaz altı, dağlık bölgeler, su altı gibi tehlikeli ortamlarda çalışmak.
• Zorlu Hava Koşulları: Aşırı sıcak, soğuk, yağmur, kar gibi zorlu hava koşullarında çalışmak.
• Sınırlı Kaynaklar: Ekipman, personel ve diğer kaynakların yetersiz olması.
• İletişim Sorunları: Şebeke olmaması veya iletişim ekipmanlarının yetersiz olması.
• Psikolojik Baskı: Afetzedelerin acılarına tanık olmak ve zorlu kararlar vermek.

9. Arama ve Kurtarma Alanındaki Gelişmeler

AR&K alanında sürekli olarak yeni teknolojiler ve yöntemler geliştirilmektedir:

• Gelişmiş Arama Teknolojileri: Yapay zeka (AI) destekli arama algoritmaları, 3D haritalama, giyilebilir sensörler gibi teknolojiler.
• İnsansız Sistemlerin Kullanımı: İHA'lar, robotlar ve diğer insansız sistemlerin arama ve kurtarma operasyonlarında kullanılması.
• Büyük Veri Analizi: Afetzedelerin konumlarını ve ihtiyaçlarını belirlemek için büyük veri analizi kullanılması.
• Eğitim ve Simülasyon: Gerçekçi senaryolarla arama ve kurtarma ekiplerinin eğitimlerinin geliştirilmesi.

10. Ayrıca Bakınız

• Afet Yönetimi
• Sivil Savunma
• Kriz Yönetimi
• İlk Yardım

11. Kaynakça

• AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) Web Sitesi
• INSARAG (International Search and Rescue Advisory Group) Web Sitesi
• Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Federasyonu (IFRC) Web Sitesi
• Arama ve Kurtarma ile ilgili bilimsel makaleler ve yayınlar.