işrak ne demek?

İşrak, İslam felsefesinde önemli bir akımdır. Kurucusu Şeyh Eş-Şihabeddin Sühreverdi el-Maktul'dür. İşrak felsefesi, akıl yürütme ve mantığın yanı sıra sezgi ve içsel deneyimi (irfan) de bilgi edinme yolları olarak kabul eder.

İşrak felsefesinin temel prensipleri şunlardır:

  • Nurlar Hiyerarşisi: Evren, bir nur hiyerarşisi olarak tasavvur edilir. En üstte mutlak nur olan Allah bulunur ve diğer tüm varlıklar, bu nurdan farklı derecelerde pay alırlar. Bu hiyerarşideki her varlık, aldığı nur miktarına göre bir konuma sahiptir. Bkz: Nurlar Hiyerarşisi
  • İşrak (Aydınlanma): Bilgiye ulaşmanın en önemli yolu, akıl yürütme değil, kalbin ve ruhun arınmasıyla elde edilen içsel bir aydınlanma olan işraktır. Bu aydınlanma, varlıkların hakikatini doğrudan görmeyi sağlar. Bkz: Aydınlanma
  • Huzuri Bilgi: İşrak felsefesi, varlıkların özünü doğrudan ve aracısız bir şekilde bilmeyi ifade eden "huzuri bilgi" kavramına büyük önem verir. Bu bilgi türü, kavramsal ve temsili bilginin ötesindedir. Bkz: Huzuri Bilgi
  • Sembolizm: İşrak felsefesi, gerçekliği ifade etmek için sembolik bir dil kullanır. Nurlar, renkler ve geometrik şekiller gibi semboller, metafiziksel gerçekleri anlamak için kullanılır. Bkz: Sembolizm

Sühreverdi, İşrak felsefesini kurumsallaştırırken, Platon ve Zerdüşt gibi antik filozofların düşüncelerinden de etkilenmiştir. İşrak felsefesi, İslam dünyasında özellikle İran ve Anadolu'da etkili olmuş ve sonraki dönemlerde birçok düşünürü etkilemiştir.