Yunus Peygamber (Arapça: يونس, İbranice: יוֹנָה, Latince: Ionas), İslam, Hristiyanlık ve Musevilik inançlarında peygamber olarak kabul edilen bir şahsiyettir. Kur'an'da adı geçen peygamberlerden biridir ve hayat hikayesi özellikle bir balık tarafından yutulması ve sonrasında kurtulmasıyla bilinir.
Soyu ve Yaşadığı Dönem: Yunus Peygamber'in soyu hakkında kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, İncil'e göre Zebulun kabilesine mensuptur. Tarihsel olarak MÖ 8. yüzyılda, Asur İmparatorluğu'nun yükseliş döneminde yaşadığı tahmin edilmektedir.
Ninova'ya Gönderilmesi: Yunus Peygamber, Allah tarafından Ninova halkını uyarmakla görevlendirilir. Ninova, o dönemde büyük ve önemli bir şehirdir, ancak halkı ahlaki çöküntü içindedir ve günah işlemeye meyillidir. Yunus, bu halkı tövbeye davet etmekle yükümlüdür.
Uyarısından Kaçışı: Yunus Peygamber, bilinmeyen nedenlerle, Ninova'ya gitmek yerine Allah'ın emrine itaat etmekten kaçınır. Belki de Ninovalıların kendisine inanmayacağını veya inanmadıkları takdirde başlarına gelecek azaptan korktuğu düşünülmektedir.
Deniz Yolculuğu: Yunus Peygamber, Tarsus'tan denize açılan bir gemiye biner. Gemi yol alırken şiddetli bir fırtınaya yakalanır. Gemiciler, uğursuzluğun kendilerinden kaynaklandığına inanarak, gemide bulunanlardan birinin denize atılması gerektiğine karar verirler. Kura çekilir ve kura Yunus Peygamber'e çıkar.
Balığın Karnında: Yunus Peygamber denize atıldıktan sonra, büyük bir balık tarafından yutulur. Kur'an'da ve diğer kutsal kitaplarda bu olay detaylı bir şekilde anlatılır. Yunus, balığın karnında pişmanlık duyar ve Allah'a yalvarır. "Senden başka ilah yoktur, sen sübhansın, doğrusu ben zalimlerden oldum" şeklinde dua eder.
Kurtuluşu: Allah, Yunus Peygamber'in duasını kabul eder ve balığa onu sahile kusmasını emreder. Yunus, bitkin ve hasta bir halde sahile çıkar.
Ninova'ya Tebliğ: Yunus Peygamber, Allah'ın emriyle tekrar Ninova'ya gider ve halkı uyarır.
Halkın Tövbesi: Bu sefer Yunus'un uyarısını dikkate alan Ninova halkı, Allah'a tövbe eder, günahlarından arınmak için çaba gösterir ve Allah'a yönelir. Bu tövbe üzerine Allah, Ninova halkına gelecek azabı kaldırır.
İtaat: Yunus Peygamber'in hikayesi, Allah'ın emirlerine itaatin önemini vurgular. Emirlere karşı gelmenin sonuçları ve pişmanlığın Allah katındaki değeri bu kıssada açıkça görülür.
Tövbe: Tövbe etmenin ve Allah'a yönelmenin önemi, Yunus Peygamber'in balığın karnındaki duası ve Ninova halkının tövbesi ile somutlaşır.
Umut: En zor durumlarda bile Allah'tan umut kesilmemesi gerektiği mesajı, Yunus Peygamber'in mucizevi kurtuluşu ile verilir.
Kur'an: Kur'an'da Yunus Peygamber'in kıssası çeşitli surelerde yer alır. Yunus Suresi, adını bu peygamberden almıştır. Safat Suresi (139-148) ve Enbiya Suresi (87-88) de Yunus Peygamber'den bahseder.
Tevrat ve İncil: Tevrat'ta Yunus Kitabı, Yunus Peygamber'in hayatını ve Ninova'ya gönderilişini anlatır. İncil'de ise Yunus Peygamber, İsa'nın ölümden dirilişine bir işaret olarak görülür. İsa, Yunus'un balığın karnında geçirdiği üç günü, kendi mezarda geçireceği üç güne benzetmiştir.
Yunus Peygamber'in hikayesi, yüzyıllardır sanat eserlerine, edebi eserlere ve kültürel anlatılara ilham kaynağı olmuştur. Resimler, heykeller, şiirler, romanlar ve filmler aracılığıyla Yunus Peygamber'in hayatı ve mesajı günümüze kadar taşınmıştır. Özellikle balık tarafından yutulma sahnesi, sanatçılar tarafından sıkça işlenmiştir.
Yunus Peygamber, Allah'a itaatin, tövbenin ve umudun sembolü olarak kabul edilir. Hayat hikayesi, farklı inançlarda ve kültürlerde insanlara ilham vermeye devam etmektedir.